Słowa kluczowe
kitsch and literature
camp and literature
Polish poetry in 21st century
Polish prose in 21st century
women poetry
Jak cytować
Abstrakt
The article develops the analysis of recurrent kitschy motifs in poetry and prose by Justyna Bargielska. This authoress consciously and intensively takes advantage of pop-cultural kitsch, kitsch connected to maternity and femininity, sacrokitsch and consolatory kitsch used in mourning practices. She derives many fetishized objects from these areas and transforms them into private talismans; she also borrows many established pop-cultural visions that serve her heroines to create their identity, but sometimes these patterns become a costume for individual fears and phantasies. The term ‘kitschism’ was invented by Bargielska herself and it suggests intellectual distance towards the figures and requisites used. The writer’s attitude towards kitschy cliches is developed as a dialectical movement of attraction and repulsion, and is not meant to overthrow dominant stereotypes; this approach is often similar to camp strategies, yet it extends beyond ludic or ironic games. Bargielska is interested mainly in the anthropological aspect of kitsch, which is situated between the individual and the community. The writer tests the usefulness of cliches while confronting her heroines with the most serious subjects, like death, love or loss.
Bibliografia
Banach A., O kiczu, Kraków 1968.
Bargielska J., Bach for my baby, Wrocław 2012.
Bargielska J., Małe lisy, Wołowiec 2013.
Bargielska J., Nudelman, Wrocław 2014.
Bargielska J., Obsoletki, Wołowiec 2010.
Bargielska J., Szybko przez wszystko, Wrocław 2013.
Bargielska J., Chmielewska I., Obie, Lusowo 2017.
Belting H., Antropologia obrazu. Szkice do nauki o obrazie, przeł. M. Bryl, Kraków 2007.
Bogalecki P., Nie wiem, co zrobić (z tą wiarą): Justyna Bargielska oddaje życie, [w:] Balaghan: mikroświaty i nanohistorie, red. M. Jochemczyk, M. Kokoszka, B. Mytych-Forajter, Katowice 2015, s. 205–220.
Burszta W.J., Sekuła A.E., [w:] Kiczosfery współczesności, red. W.J. Burszta, E.A. Sekuła, Warszawa 2008, s. 7–9.
Chutnik S., Kieszonkowy atlas kobiet, Warszawa 2014.
Czapliński P., Kamp – gry antropologiczne, [w:] Kamp. Antologia, red. P. Czapliński, A. Mizerka, Kraków 2012, s. 7–48.
The DC Comics Encyclopedia. The Definitive Guide to the Characters of the DC Universe, eds. A. Cowsill ed alteres, London 2016.
Dorfles G., The World of Bad Taste, New York 1968.
Fazan J., „Jak to się stało, że masz syna z nowym Bondem?” – Kobiece, męskie i boskie w poezji Justyny Bargielskiej, „Poznańskie Studia Polonistyczne” 2018, nr 33 (53), s. 29–39.
Freud S., Żałoba i melancholia, przeł. B. Kocowska, [w:] K. Pospiszyl, Zygmunt Freud. Człowiek i dzieło, Wrocław – Warszawa – Kraków 1991, s. 295–296.
Glosowitz M., Niemożliwe światy Justyny Bargielskiej. Lektura afektywna, „Śląskie Studia Polonistyczne” 2014, nr 1–2, s. 173–186.
Jarzębski J., Kicz jest w nas: Gombrowicza romans z kiczem, „Teksty Drugie” 1996, nr 4, s. 52–70.
Jarzyna A., Justyna Bargielska [hasło], Polska poezja współczesna. Przewodnik encyklopedyczny, <http://przewodnikpoetycki.amu.edu.pl/encyklopedia/justyna-bargielska/#more-110> [dostęp: 10.11.2018].
Jessa J., Zbawienny wpływ kiczu, czyli jeszcze raz o związkach kiczu i religijności ludowej na przykładzie Sanktuarium Licheńskiego, [w:] Kiczosfery współczesności, red. W.J. Burszta, E.A. Sekuła, Warszawa 2008, s. 129–147.
Kałuża A., Bumerang. Szkice o polskiej poezji przełomu XX i XXI wieku, Wrocław 2010.
Kałuża A., Czy kobiety muszą mieć ciała? Poetka jako materializacja męskiej fantazji (Justyna Bargielska), [w:] A. Kałuża, Pod grą. Jak dziś znaczą wiersze, poetki i poeci, Kraków 2015, s. 95–113.
Klicka B., Zdrój, Warszawa 2019.
Koronkiewicz M., „Panny z Wilka” w wersji Tima Burtona, [w:] Tajne bankiety, red. P. Kaczmarski, M. Koronkiewicz, P. Mackiewicz, J. Orska, J. Skurtys, Poznań 2014, s. 9–20.
Kotuła D., „Detronizacja powagi”. Szkic o obecności campu w polskiej prozie, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura” 2012, nr 4, s. 37–45.
Kudra B., Komunikacja językowa kiczem podszyta. Rzecz o strategiach, [w:] Kicz w języku i komunikacji, red. B. Kudra, E. Szkudlarek-Śmiechowicz, Łódź 2016, s. 262–269.
Kundera M., Nieznośna lekkość bytu, przeł. A. Holland, Warszawa 2001.
Lachman M., Gry z „tandetą” w prozie polskiej po 1989 roku, Kraków 2004.
Lachman M., Literatura do oglądania? Proza polska po 1989 roku pod naporem kultury wizualnej, „Przestrzenie Teorii” 2007, nr 7, s. 133–158.
Lipszyc A., Peep show. Lamentacje Justyny Bargielskiej, „Teksty Drugie” 2013, nr 6, s. 48–66.
Malinowska-Patelenz B., Patelenz A., Kamp i kicz jako ponowoczesne kategorie przetworzonego piękna, czyli refleksje o Licheniu, „Czasopismo Techniczne. Architektura” 2007, z. 6A, s. 327–331.
Maliszewski K., Roczniki siedemdziesiąte. Moje kalendarium, „Topos” 2003, nr 1–3, s. 7–14.
Marecki P., Literatura wobec konsumpcji, [w:] Literatura wobec nowej rzeczywistości, red. G. Matuszek, Kraków 2005, s. 153–181.
Marecki P., Liternet!, [w:] Liternet. Literatura i internet, red. P. Marecki, Kraków 2002, s. 7–21.
Masłowska D., Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną, Warszawa 2009.
Miller M.M., The Authority of Women in the Catholic Church, Steubenville 2015.
Miszczak M., Kicz i parodia w prozie Manueli Gretkowskiej: czym jest; jak jest; po co jest?, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2001 (2), s. 145–189.
Miszczak M., Manueli Gretkowskiej zabawy (z) kiczem, „Teksty Drugie” 1998, nr 6, s. 135–153.
Mizerka A., Kamp po polsku, Poznań 2016, <http://psp.amu.edu.pl/asset/public/966/Mizerka%20Anna,%20Kamp%20po%20polsku.pdf> [dostęp: 10.11.2018].
Moles A., Kicz czyli sztuka szczęścia. Studium o psychologii kiczu, przeł. A. Szczepańska, E. Wende, wstępem opatrzył A. Osęka, Warszawa 1978.
Nawarecki A., „Co mam nie wierzyć”. Justyna Bargielska i polskie zawstydzenie wiarą, [w:] Więzi wspólnoty. Literatura – religia – komparatystyka. The Ties of Community. Literature, Religion, Comparative Studies, red. P. Bogalecki, A. Mitek-Dziemba, T. Sławek, Katowice 2013, s. 403–415.
Nowaczewski A., Roczniki siedemdziesiąte odbębniają wartę, „Topos” 2003, nr 1–3, s. 15–25.
Ostaszewski R., Dzieci gorszej koniunktury. Wersja zremiksowana, [w:] Tekstylia. O rocznikach siedemdziesiątych, red. P. Marecki, I. Stokfiszewski, M. Witkowski, Kraków 2002, s. 597–613.
Piotr C., Pokolenie IKEA, Gdynia 2012.
Poprzęcka M., O złej sztuce, Warszawa 1998.
Redefining Kitsch and Camp in Literature and Culture, ed. J. Stępień, Cambridge 2014.
Ricoeur P., Pamięć, historia, zapomnienie, przeł. J. Margański, Kraków 2012.
Robertson P., Jak się robi kamp feministyczny, przeł. A. Matkowska, [w:] Kamp. Antologia, red. P. Czapliński, A. Mizerka, Kraków 2012, s. 92–117.
Sontag S., Notatki o kampie, przeł. W. Wartenstein, [w:] Kamp. Antologia, red. P. Czapliński, A. Mizerka, Kraków 2012, s. 49–67.
Stokfiszewski I., Zwrot polityczny, Warszawa 2009.
Śliwiński P., Kunszt, kicz i poezja współczesna, „Topos” 2003, nr 1–3, s. 84–95.
Śmierć przebiśniegów. Z Justyną Bargielską rozmawia Agnieszka Wolny-Hamkało, <http://www.dwutygodnik.com/artykul/1791-smierc-przebisniegow.html> [dostęp: 10.11.2018].
Świeściak A., Polska poezja najnowsza wobec postmodernizmu, [w:] Tajne bankiety, red. P. Kaczmarski, M. Koronkiewicz, P. Mackiewicz, J. Orska, J. Skurtys, Poznań 2014, s. 179–189.
Tajne bankiety, red. P. Kaczmarski, M. Koronkiewicz, P. Mackiewicz, J. Orska, J. Skurtys, Poznań 2014.
Tekstylia. O rocznikach siedemdziesiątych, red. P. Marecki, I. Stokfiszewski, M. Witkowski, Kraków 2002.
Tyszkiewicz B., Justyna Bargielska [hasło], [w:] Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku, <http://www.ppibl.ibl.waw.pl/mediawiki/index.php?title=Justyna_BARGIELSKA> [dostęp: 10.11.2018].
Warkocki B., Kwestia smaku, [w:] CAMPania. Zjawisko campu we współczesnej kulturze, red. P. Oczko, Warszawa 2008, s. 120–133.
Witkiewicz S.I., Pożegnanie jesieni, wstęp i opracowanie W. Bolecki, Wrocław 2014.
Witkowski M., Recycling. Notatki na marginesie twórczości własnej i innych „roczników siedemdziesiątych”, [w:] Tekstylia. O rocznikach siedemdziesiątych, red. P. Marecki, I. Stokfiszewski, M. Witkowski, Kraków 2002, s. 614–643.
Wódkowska A., Obumarłe. O konstruowaniu podmiotu melancholijnego w „Obsoletkach” Justyny Bargelskiej, „Teksty Drugie” 2013, nr 6, s. 333–343.
„Załącznik Kulturoznawczy” 2016, nr 3, [dostęp: 10.11.2018].
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy, którzy wykorzystują w swoim tekście cudze utwory (np. ilustracje, fotografie) proszeni są o dostarczenie do redakcji czasopisma zgodę na publikację od uprawnionych podmiotów.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku „Przestrzeniach Teorii” tylko w calach niekomercyjnych, pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).