Słowa kluczowe
aesthetic experience
sensuality
past
time
Jak cytować
Abstrakt
The author attempts to describe the aesthetic experiences of the past lived by the protagonist of Jarosław Iwaszkiewicz’s The Wilko Girls, and answer the question about the possibility of repetition. Elaborating on the arguments proposed by Friedrich Nietzsche in The Gay Science and by Søren Kierkegaard in Repetition, the author proves that even with a favourable attitude to one’s own past, an attempt to repeat past experiences is impossible. Nothing can be experienced again. The past is closed. The possibility of only partial access to it is created by human sensuality referring to the notion of aisthesis, which is the source of aesthetic experience. The senses stimulated by various sounds, smells, tastes, images, and the accompanying memories and emotions, constitute a vast spectrum of aesthetic experiences, making the experience of the past an existential experience of time.
Bibliografia
Augustyniak P., Wieczny powrót – między przymusem powtarzania a wolą mocy, [w:] Boska radość powtórzenia. Idea wiecznego powrotu, red. M. Proszak, A. Szklarska, A. Żymełka, Kraków 2014.
Banasiak B., Wieczny powrót w myśli Friedricha Nietzschego – chaos czy ład, [w:] Boska radość powtórzenia. Idea wiecznego powrotu, red. M. Proszak, A. Szklarska, A. Żymełka, Kraków 2014.
Bandura A., Aisthesis. Zmysłowość i racjonalność w estetyce tradycyjnej i współczesnej, Kraków 2013.
Bednarkiewicz M., „Po przekroczeniu progu” – szkic z „estetyki śladu”, [w:] Między integracją i rozproszeniem. Doświadczenie estetyczne w kontekstach nowoczesności, red. I. Lorenc, M. Rychter, M. Salwa, Warszawa 2018.
Benjamin W., Do wizerunku Prousta, przeł. J. Sikorski, [w:] tegoż, Twórca jako wytwórca, Poznań 1975.
Berleant A., Wrażliwość i zmysły. Estetyczna przemiana świata człowieka, przeł. S. Stankiewicz, redakcja naukowa K. Wilkoszewska, Kraków 2011.
Buczyńska-Garewicz H., Człowiek wobec losu, Kraków 2011.
Buczyńska-Garewicz H., Metafizyczne rozważania o czasie, Kraków 2003.
Deleuze G., Różnica i powtórzenie, przeł. B. Banasiak, K. Matuszewski, Warszawa 1997.
Domańska E., Mikrohistorie. Spotkania w międzyświatach. Wydanie drugie uzupełnione i uaktualnione, Poznań 2005.
Frydryczak B., O doświadczeniu bycia w krajobrazie, [w:] Między integracją i rozproszeniem. Doświadczenie estetyczne w kontekstach nowoczesności, red. I. Lorenc, M. Rychter, M. Salwa, Warszawa 2018.
Heidegger M., Grundbergriffe, Frankfurt am Main 1981.
Kantor T., Iluzja i powtarzanie, [w:] T. Kantor, Teatr Śmierci. Teksty z lat 1975–1984, t. 2, wybór i opracowanie K. Pleśniarowicz, Wrocław–Kraków 2004.
Kierkegaard S., Powtórzenie. Próba psychologii eksperymentalnej przez Constantina Constantinusa, przeł., wstępem i przypisami opatrzył B. Świderski, Warszawa 1992.
Majewski J., Fuga przemijania. Słowo o eschatologii Jarosława Iwaszkiewicza, Gdańsk 2014.
Merleau-Ponty M., Fenomenologia percepcji, przeł. M. Kowalska, J. Migasiński, Warszawa 2001.
Nietzsche F., Wiedza radosna, przeł. L. Staff, Kraków 2004.
Ossowski S., Wybór pism estetycznych. Wprowadzenie, wybór i opracowanie B. Dziemidok, Kraków 2004.
Perniola M., Estetyka współczesna. Panorama ogólna, przeł. P. Piotrowicz, E. Ranocchi, Kraków 2018.
Pękala T., Czas miniony jako doświadczenie przestrzeni, [w:] Czas przestrzeni, red. K. Wilkoszewska, Kraków 2008.
Pękala T., Estetyczne konteksty doświadczenia przeszłości, Lublin 2013.
Przybylski R., Eros i Tanatos. Proza Jarosława Iwaszkiewicza 1916–1938, Warszawa 1970.
Ricoeur P., Pamięć, historia, zapomnienie, przeł. J. Margański, Kraków 2007.
Rybicka E., Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Kraków 2014.
Shusterman R., Myślenie ciała. Eseje z zakresu somaestetyki, przeł. P. Poniatowska, Warszawa 2016.
Skarga B., Kwintet metafizyczny, Kraków 2005.
Skarga B., Ślad i obecność, Warszawa 2002.
Skarga B., Tożsamość i różnica. Eseje metafizyczne, Kraków 2009.
Sløk J., O pojęciu powtórzenia, [w:] S. Kierkegaard, Powtórzenie. Próba psychologii eksperymentalnej przez Constantina Constantinusa, przeł., wstępem i przypisami opatrzył B. Świderski, Warszawa 1992.
Zaworska H., Opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza, Warszawa 1985.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy, którzy wykorzystują w swoim tekście cudze utwory (np. ilustracje, fotografie) proszeni są o dostarczenie do redakcji czasopisma zgodę na publikację od uprawnionych podmiotów.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku „Przestrzeniach Teorii” tylko w calach niekomercyjnych, pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).