Słowa kluczowe
narrative strategies
ethos of narrative
diegetic picture of the world
narrative intrigue
Jak cytować
Abstrakt
The paper presents the concept of fundamentally new direction in the field of narratological studies – historical narratology. The author suggests turning to the research experience accumulated in Russian historical poetics by A. Veselovsky, P. Ricoeur’s and W. Schmid works. Narratology is seen as a theory of forming, storing and transmitting the event experience of the presence of the human self in the world. In particular, the work deals with diegetic picture of the world, with the historical dynamics of the most important types of narrative intrigue, and with the ethos of narrative. The most important characteristics of narrative are integrated into the concept of narrative strategy of a particular discourse. The emergence, spread and coexistence of narrative strategies in the diachronic dimension of the culture of storytelling as a form of human communication is at the core of research interest in historical narratology.
Bibliografia
Altes L., Ethos and Narrative Interpretation: The Negotiation of Values in Fiction, Lincoln (Nebraska) 2014.
Arystoteles, Retoryka. Retoryka dla Aleksandra. Poetyka, przeł. H. Podbielski, Warszawa 2004.
Awierincew S.S., Na skrzyżowaniu tradycji (szkice o literaturze i kulturze wczesnobizantyjskiej), przeł. D. Ulicka, Warszawa 1988.
Babel I., Moja pierwsza gęś, przeł. M. Toporowski, [w:] tegoż, Historia jednego konia, wyb. Z. Fedecki, Warszawa 1988.
Bachtin M.M., Dopołnienija i izmienienija k Dostojewskomu, [w:] Sobranije soczinienij w 7. t., t. 6, Problemy poetiki Dostojewskogo, Raboty 1960–1970 gadow, Moskwa 2002.
Bachtin M.M., Dostojewski. 1961, przeł. B. Żyłko, ,,Odra” 2001, nr 1.
Bachtin M.M., Estetyka twórczości słownej, przeł. D. Ulicka, Warszawa 1986.
Bachtin M.M., Problemy literatury i estetyki, przeł. W. Grajewski, Warszawa 1982.
Bachtin M.M., Problemy twórczości Dostojewskiego, przeł. W. Grajewski, [w:] Ja-Inny. Wokół Bachtina, Antologia, t. 1, red. D. Ulicka, Kraków 2009.
Bachtin M.M., Słowo w powieści, przeł. W. Grajewski, [w:] tegoż, Problemy literatury i estetyki, przeł. W. Grajewski, Warszawa 1982.
Bachtin M.M., W stronę filozofii czynu, przeł. B. Żyłko, Gdańsk 1997.
Baroni R., Réticence de l’intrigue, [w:] Narratologies contemporaines, Paris 2010.
Barthes R., Krytyka i prawda, przeł. W. Błońska, [w:] Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, t. 2, oprac. H. Markiewicz, Kraków 1976.
Boileau-Despréaux N., L’art poétique – Sztuka poetycka, przeł. M. Grzędzielska, Lublin 1989.
Brokmeier J., Harrie R., Narratiw: probliemy i obieszczanija adnoj altiernatiwnoj paradigmy, ,,Woprosy fiłosofii” 2000, № 3.
Bruner J., A narrative model of self-construction, ,,Annals of the New York Academy of Sciences” 1997, vol. 818 (1), s. 145–161.
Czechow A., Pani z pieskiem, przeł. N. Gałczyńska, [w:] tegoż, Straszna noc i inne opowiadania, wyb. i wst. R. Śliwowski, Warszawa 1989.
de Jong I., Diachronic Narratology (The Example of Ancient Greek Narrative), ,,Handbook of Narratology” 2014, vol. 1, s. 115–122.
Deleuze G., Logika sensu, przeł. G. Wilczyński, M. Herer, Warszawa 2011.
Djubua Ż. i in., Obściaja ritorika, Moskwa 1986.
Erikson E.H., Identity: Youth and Crisis, New York 1968.
Erikson E.H., Tożsamość a cykl życia, przeł. M. Żywicki, Poznań 2004.
Fludernik M., The Diachronization of Narratology, „Narrative” 2003, vol. 11, no. 3.
Foucault M., Archeologia wiedzy, przeł. A. Siemek, Warszawa 1977.
Freudenberg O.M., Pochodzenie narracji, przeł. T. Brzostowska-Tereszkiewicz, [w:] Semantyka kultury, red. D. Ulicka, Kraków 2005.
Guriewicz A.J., O prirodie gieroiczeskowo w poezji giermanskich narodow, ,,Izwiestija Akadiemii Nauk SSSR. Sierija litieratury i jazyka” 1978, № 2.
Historyja o Frole Skobiejewie, przeł. J. Litwiniuk, [w:] Antologia dawnej noweli rosyjskiej, red. R. Śliwowski, Warszawa 1978.
Hume D., Traktat o naturze ludzkiej, przeł. Cz. Znamierowski, Warszawa 2015.
Karamzin N.M., Biedna Liza, przeł. R. Śliwowski, [w:] tegoż, Królowa pocałunków: opowiadania o miłości, Warszawa 1975.
Karamzin N.M., Wyspa Bornholm, przeł. R. Śliwowski, [w:] Antologia dawnej noweli rosyjskiej, red. R. Śliwowski, Warszawa 1978.
Kemper D., Tjupa V., Taškenov S. (Hg.), Die russische Schule der Historische Poetik, Munchen 2013.
Kołobajewa L.A., Od Błoka do Brodzkowo (o russkoj litieraturie XX wieka), Moskwa 2015.
Lermontow M., Bohater naszych czasów, przeł. W. Rogowicz, Wrocław 1996.
Lermontow M., Nie, jam nie Byron – inny – sam, przeł. B. Żyranik, [w:] tegoż, Wybór poezji, wstęp i kom. W. Jakubowski, Wrocław 1972.
Lessing G.E., Dramaturgia hamburska, przeł. O. Dobijanka, Wrocław 1956.
Lichaczow D.S., Czełowiek w litieraturie Driewniej Rusi, Moskwa 1970.
Łotman J., Struktura tekstu artystycznego, przeł. A. Tanalska, Warszawa 1984.
Mandelsztam O., Koniec powieści, [w:] tegoż, Szkice literackie, przeł. R. Przybylski, Warszawa 1972.
Markowicz I.M., Izbrannyje raboty, Sankt Pietiersburg 2008.
,,Obyś mógł opowiadać i utrwalić w pamięci” (por. Wj 10, 2). Życie staje się historią. Orędzie papieża Franciszka na LIV Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu, <http://www.vatican.va/content/francesco/pl/messages/communications/documents/papa-francesco_20200124_messaggio-comunicazioni-sociali.html> [dostęp: 5.01.2021].
Pier J., Narratologies contemporaines, éd. J. Pier, F. Berthelot, Paris 2010.
Prince G., A Dictionary of Narratology, Lincoln & London 1987.
Ricoeur P., Czas i opowieść, t. 1, Intryga i historyczna opowieść, przeł. M. Frankiewicz, Kraków 2008.
Ricoeur P., Czas i opowieść, t. 2, Konfiguracja w opowieści fikcyjnej, przeł. J. Jakubowski, Kraków 2008.
Ricoeur P., Czas i opowieść, t. 3, Czas opowiadany, przeł. U. Zbrzeźniak, Kraków 2008.
Ricoeur P., O sobie samym jako innym, przeł. B. Chełstowski, Warszawa 2018.
Ricoeur P., Wyzwanie semiologiczne: problem podmiotu, przeł. E. Bieńkowska, [w:] tegoż, Egzystencja i hermeneutyka. Rozprawy o metodzie, wyb. S. Cichowicz, Warszawa 2003.
Schmid W., Narrative Motivierung: Von der romanischen Renaissance bis zur russischen Postmoderne, Berlin–Boston 2020.
Schmid W., Narratołogija, Moskwa 2003.
Schopenhauer A., Świat jako wola i przedstawienie, t. 1, Warszawa 1994.
Szajtanow I.O., Komparatiwistika i/ ili poetika: Anglijskije sjużety głazami istoriczeskoj poetiki, Moskwa 2010.
Tamarczenko N.D., Russkaja powiest’ Sieriebrianowo wieka: Problemy poetiki sjużeta i żanra, Moskwa 2007.
Tamarczenko N.D., Russkij kłassiczeskij roman XIX wieka: Problemy poetiki i tipołogii żanra, Moskwa 1997.
Tiupa W.I., Soliarnyje powtory w romanie Gonczarowa ,,Obłomow”, ,,Kritika i semiotika” 2010, № 14, s. 113–117.
Tołstoj L., Anna Karenina, przeł. K. Iłłakowiczówna, Kraków 2012.
Veyne P., Comment on écrit l’histoire, Рaris 1971.
White H., Metahistory: The Historical Imagination in Nineteenth-Century Europe, Baltimore 1973.
Wiesiołowski A.N., Izbrannoje: na puti k istoriczeskoj poetikie, Moskwa 2010.
Wiesiołowski A.N., O metodzie i zadaniach historii literatury jako nauki, przeł. H. Dubyk, „Tekstualia” 2018, nr 3 (54).
Wiesiołowski A.N., Poetika sjużetow, [w:] tegoż, Istoriczeskaja poetika, ried., wstup. statja i primiecz. W. Żyrmunskij, Leningrad 1940.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy, którzy wykorzystują w swoim tekście cudze utwory (np. ilustracje, fotografie) proszeni są o dostarczenie do redakcji czasopisma zgodę na publikację od uprawnionych podmiotów.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku „Przestrzeniach Teorii” tylko w calach niekomercyjnych, pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).