Słowa kluczowe
poezja
pamięć
reminiscencja
przypomnienie
metafora hologramu
Jak cytować
Abstrakt
For a model of nostalgic memory in the poetry of Czesław Miłosz, based on the psychological phenomenon of reminiscence, an allegoric counterpart can be identified in the hologram metaphor (Douwe Draaisma). The question: “Who am I” – reappears in Miłosz’s late lyrical poetry when he ponders over both his biography and the biographies of others. The response is provided, for instance, in the concept of human dialectic biography (of subject and object), formulated by Paul Ricoeur in his philosophical analyses. Human memory remains equally dialectic, placed in the antinomy between memory and oblivion. Still, retrieving a detail which has been remembered evokes all experience along with its rich context. That is the holographic effect, described in literature as the “ghost image”. Also in poetry, the effacing of memory trace does not make a barrier for the restitution of recollection. “The Sun of Memory” beams through the lyric of the author of the collection of poems “This”.Bibliografia
C. Miłosz, Wiersze tom 4, przypisy A. Fiut, nota wydawcy J. Ilg, K. Kasperek, Wydawnictwo Znak, Kraków 2004.
C. Miłosz, Wiersze tom 5, przypisy A. Fiut, nota wydawcy J. Ilg, K. Kasperek, A. Kosińska, Kraków 2004.
C. Miłosz, Dolina Issy, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2000.
C. Miłosz, Piesek przydrożny, Wydawnictwo Znak, Kraków 1997.
C. Miłosz, Rodzinna Europa, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1994.
C. Miłosz, Ziemia Ulro, Instytut Literacki, Paryż 1977.
C. Miłosz, Życie na wyspach, Wydawnictwo Znak, Kraków 1997.
R. Gorczyńska (E. Czarnecka), Podróżny świata. Rozmowy z Czesławem Miłoszem. Komentarze, Wydawnictwo Literackie, Kraków1992
T. Maruszewski, Pamięć autobiograficzna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005, [tu:] Pamięć autobiograficzna w wieku podeszłym, s. 148-169.
D. Draaisma, Dlaczego życie płynie szybciej, gdy się starzejemy. O pamięci autobiograficznej, przeł. E. Jusewicz-Kalter, [tu:] Reminiscencje, s. 214-249.
P. Ricoeur, Pamięć, historia, zapomnienie, przeł. J. Margański, Universitas, Kraków 2006, s. 27.
D. Draaisma, Machina metafor. Historia pamięci, przeł. R. Pucek, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2009, s. 192.
P. Ricoeur, O sobie samym jako innym, przeł. B. Chełstowski, naukowo opracowała i wstępem poprzedziła M. Kowalska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, s. 191, 202
P. Czapliński, Wzniosłe tęsknoty. Nostalgie w prozie lat dziewięćdziesiątych, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2001
M. Zaleski, Formy pamięci. O przedstawianiu przeszłości w polskiej literaturze współczesnej, Instytut Badań Literackich PAN, Wydawnictwo, Warszawa 1996.
A. Rydz, Miłosz i Świetlicki. Nostalgia versus melancholia. O pamięci autobiograficznej, [w:] Nowe dwudziestolecie (1989–2009). Rozpoznania. Hierarchie. Perspektywy, red. H. Gosk, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 2010
K. Van Heuckelom, „Patrzeć w promień od ziemi odbity”. Wizualność w poezji Czesława Miłosza, Instytut Badań Literackich PAN, Wydawnictwo, Warszawa 2004,s. 146.
J. Zach, Miłosz i poetyka wyznania, Universitas, Kraków 2002.
Św. Augustyn, Wyznania, przeł. oraz wstępem i kalendarium opatrzył Z. Kubiak, Wydawnictwo Znak, Kraków 2007
J. Płuciennik, Figury niewyobrażalnego. Notatki z poetyki wzniosłości w literaturze polskiej, Universitas, Kraków 2002.
A. Camus, Obcy, przeł. M. Zenowicz, PIW, Warszawa 1995, s. 15.
J. Kristeva, Czarne słońce. Depresja i melancholia, przeł. M.P. Markowski, R. Ryziński, wstęp M.P. Markowski, Universitas, Kraków 2007.
K. Michalski, Płomień wieczności. Eseje o myślach Fryderyka Nietzschego, Wydawnictwo Znak, Kraków 2007, s. 124.
E. Bieńkowska, W ogrodzie ziemskim. Książka o Miłoszu, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2004, s. 262.
M. Bieńczyk, Przezroczystość, Wydawnictwo Znak, Kraków 2007.
Z. Kubiak, Mitologia Greków i Rzymian, Świat Książki, Warszawa 1998, s. 354.
P. Ricoeur, Żyć aż do śmierci oraz fragmenty, przeł. A. Turczyn, Universitas, Kraków 2008, s. 82.
A. Legeżyńska w książce Gest pożegnania. Szkice o poetyckiej świadomości elegijno-ironicznej, Poznańskie Studia Polonistyczne, Poznań 1999
Ph. Lejeune, Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii, red. R. Lubas-Bartoszyńska, przeł. W. Grajewski, S. Jaworski, A. Labuda, R. Lubas-Bartoszyńska, Universitas, Kraków 2001.
J. Dudek, Europejskie korzenie poezji Czesława Miłosza, Księgarnia Akademicka, Kraków 1995, s. 87.
V. Nabokov, Pamięci, przemów. Autobiografia raz jeszcze, przeł. z angielskiego A. Kołyszko, posłowiem opatrzył L. Engelking, MUZA SA, Warszawa 2004, s. 247.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy, którzy wykorzystują w swoim tekście cudze utwory (np. ilustracje, fotografie) proszeni są o dostarczenie do redakcji czasopisma zgodę na publikację od uprawnionych podmiotów.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku „Przestrzeniach Teorii” tylko w calach niekomercyjnych, pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).