Abstrakt
The aim of this paper is to critically analyze and evaluate the commonly held belief in philosophy and literary studies that suicidal Kirillov – a relentlessly intriguing character featured in Dostoevsky’s The Devils – voices and embodies the same ideas that were later to become characteristic of Friedrich Nietzsche’s thought. This analysis begins with a critical reading of Boris Evlampiev’s essay: Dostoevsky and Nietzsche: Toward a New Metaphysics of Man. Evlampiev’s presents Kirillov as an individual who showed the way to the full affirmation of earthly life, much earlier than Nietzsche’s Zarathustra, without resorting to religious faith or visions of paradise and salvation in the afterlife. The author of this article presents arguments against the view that Kirillov is the forerunner of Zarathustra. As this staged confrontation between Kirillov and Nietzsche/ Zarathustra unfolds and Kirillov’s would-be “Nietzschean” conduct and ideology are reviewed, numerous problems and doubts arise. As the analysis of Nietzsche’s and Kirillov’s approaches to the issue of death and the transience of human existence progresses, it reveals contradictions in Nietzsche’s thought which show that there is a need to re-evaluate Kirillov’s character. Eventually, the author reaches the conclusion that Kirillov’s dilemmas are much closer to those of Nietzsche than one would initially think.Bibliografia
F. Dostojewski, Biesy, przeł. T. Zagórski, Z. Podgórzec, Londyn 1992, s. 567.
P. Roubiczek, Existentialism. For and Against, Cambridge 1964, s. 31.
I.I. Evlampiev, Dostoevsky and Nietzsche. Towards the New Metaphysics of Man, trans. S.D. Shenfield, “Russian Studies in Philosophy” 2002-3, vol. 41, no. 3, s. 7-32.
F.Nietzsche, Wola mocy. Próba przemiany wszystkich wartości (studya i fragmenty), przeł. S. Frycz, K. Drzewiecki, Warszawa 1911.
F.Nietzsche, To rzekł Zaratustra, przeł. S. Lisiecka, Z. Jaskuła, Warszawa 1999.
F.Nietzsche, Wędrowiec i jego cień, przeł. K. Drzewiecki, Warszawa 1910.
F.Nietzsche, Zmierzch bożyszcz, czyli jak filozofuje się młotem, przeł. P. Pieniążek, Kraków 2005.
F.Nietzsche, Dzieła wszystkie, t. 13: Notatki z lat 1887–1889, przeł. P. Pieniążek, Łódź 2012.
P. Pieniążek, Ostatnie dzieło: moc iluzji versus wola mocy (przedmowa), [w:] F. Nietzsche, Dzieła wszystkie, t. 13: Notatki z lat 1887–1889, s. 31.
С.Н. Булгаков, Русская трагедия, „Pусская Mысль” 1914, Kн. IV, 1-26; <http://www.vehi.net/bulgakov/tragediya.html>, dostęp: 2.03.2014
Ф.А. Степун, „Бесы” и большевистская революция, [w:] Русское зарубежье в год тыся-челетия крещения Руси, Москва 1991, s. 365-376, <http://www.vehi.net/dostoevsky/stepun.
html>, dostęp: 2.03.2014.
Д.С. Мережковский, Л. Толстой и Достоевский, Москва 2000, <http://az.lib.ru/m/merezhkowskij_d_s/text_1902_tolstoy_i_dostoevsky.shtml>, dostęp: 2.03.2014.
M. Blanchot, Po stronie Nietzschego, przełożył i przypisami opatrzył W. Kruszelnicki, [w:] Nietzsche i Romantyzm, red. M. Kruszelnicki, W. Kruszelnicki, Wrocław 2013, s. 332.
N. Grillaert, What the God-seekers Found in Nietzsche: The Reception of Nietzsche’s Übermensch by the Philosophers of the Russian Religious Renaissance, Amsterdam–New York 2008, przypis 15, s. 157.
J. Delangie, Un dieu parmi ‘Les démons’? À propos d’une certaine lecture nietzschéenne du suicide de Kirilov, “Chameaux” 2009, nr 1 <http://revuechameaux.wordpress.com/numeros/numero-1-printemps-
/hors-dossier/un-dieu-parmi-les-demons/>, dostęp: 2.03.2014.
M. Blanchot, L’espace littéraire, Paris 1955, s. 97.
H. de Lubac, La drame de l’humanisme atheé, troisième partie: Dostoïevski prophète, <http://plunkett.hautetfort.com/archive/2014/01/03/le-drame-de-l-humanisme-athee-d-henri-de-lubac-synthese-3-5261495.html>, dostęp: 2.03.2014.
E. Goodheart, The Self in Modern Literature, New Jersey 2005, s. 111.
S. Chwin, Samobójstwo jako doświadczenie wyobraźni, Gdańsk 2012, s. 253.
K. Jaspers, Nietzsche. An Introduction to the Understanding of His Philosophical Activity, trans. Ch.F. Wallraff, F.J. Schmitz, Baltimore 1997, s. 327.
P.S. Loeb, The Death of Nietzsche’s Zarathustra, Cambridge 2010, s. 212-213.
K. Löwith, Nietzsche’s Philosophy of The Eternal Recurrence, trans. J.H. Lomax,
London–Berkeley 1997, s. 120.
P. Klossowski, Nietzsche, politeizm i parodia, przeł. K. Matuszewski, “Colloquia Communia” 1988, nr 1-3, s. 74-77.
J. Wroński, Zagadnienie tworzenia w filozofii Nietzschego i jej interpretacjach, Wrocław 2009, s. 147.
M. Haar, Nietzsche and Metaphysics, trans. M. Gendre, Albany 1996, s. 109.
K. Michalski, Płomień wieczności. Eseje o myślach Fryderyka Nietzschego, Kraków 2007, s. 41.
I. Paperno, Suicide as a Cultural Institution in Dostoevsky’s Russia, New York
, s. 155.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy, którzy wykorzystują w swoim tekście cudze utwory (np. ilustracje, fotografie) proszeni są o dostarczenie do redakcji czasopisma zgodę na publikację od uprawnionych podmiotów.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku „Przestrzeniach Teorii” tylko w calach niekomercyjnych, pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).