Abstrakt
In this article the author made an attempt at demarcating the limits of the poetic language of Rafał Wojaczek, the crossing of which – as the author of this study thinks – opens before the poet a possibility of achieving the perfectness of the subject of his poems, portending the specter of madness. This project is combined with the problems of the crisis of identity being both the reason and the consequence of the many renewed attempts at its realisation. The author claims that from this point of view, it was in the Dziennik [Diary] (the first of the analysed texts) Wojaczek as an author his desire of perfection and discovers that it is unattainable beyond madness. Dziennik is also a place of the first experience of the crisis in view of which the debut Sezon [Season], and in particular the poem which opens that book, and which has the same title as the whole (another text submitted to interpretaion), is only its poetic rewriting. Such a view allows the author to reveal the intertextual opening. In the course of analysis of the poem, difficulties connected with the realisation of the project, i.e. obtaining oneself as authentic in the language, just defining of identity, the source of which is Arthur Rimbaud’s philosophy, is exposed. Nevertheless Wojaczek’s subject is neither a repetition of the model of Rimbaud nor its denial, but a transfer of elusiveness of the changeable “I”, expressed by means of the formula “I is someone else”, into the area of absence. The considerations are capped with the interpretation of the work Piszę wiersz [I am writing a poem], which is a poetic verification of diagnoses made by Wojaczek in Sezon.Bibliografia
T. Kunz, Liryka Rafała Wojaczka: przemiany podmiotu poetyckiego; J. Łukasiewicz, Liryka Rafała Wojaczka. W: Który jest. Rafał Wojaczek w oczach przyjaciół, krytyków i badaczy, red. R. Cudak, M. Melecki, Katowice 2001.
R. Wojaczek, Trzeba było rozstrzelać poetę, [w:] tenże, Wiersze zebrane, red. B. Kierc, Wrocław 2005, s. 50
M. Łukaszuk-Piekara, „Poemat jest osobą, (…) Poemat jest kimś innym” Rafała Wojaczka, [w:] taż, „Wizje splątane z historiami”. Autobiografia liryczna poety, Lublin 2000, s. 212.
M. Kruszelnicki, Drogi francuskiej heterologii, Wrocław 2008, s. 258.
A. Skrendo, Tadeusz Różewicz i granice literatury. Poetyka i etyka transgresji, Kraków 2002, s. 16-17.
M.M. Szczawiński, Rafał Wojaczek, który był, Katowice 1999, s. 67.
M.M. Szczawiński, Rafał Wojaczek, który był, s. 52.
A. Kapusta, Szaleństwo i metoda. Granice rozumienia w filozofii i psychiatrii, Lublin 2010, s. 38.
R. Wojaczek, Utwory zebrane, wstęp T. Karpowicz, oprac. B. Kierc, Wrocław 1976, s. 43.
M. Janion, Posłowie. Na statku szaleńców, [w:] J. Krzysztoń, Obłęd, Warszawa 2005, s. 934.
Ph. Lejeune, Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii, red. R. Lubas-Bartoszyńska, przekład zbiorowy, Kraków 2001, s. 22, 36.
A. Niewiadomski, Wojaczek: nieuchwytna cielesność, nieuchwytne ciało poezji, „Kresy” 2007, nr 4, s. 75-76.
R. Gentis, Mury szpitala psychiatrycznego, [w:] Transgresje 1. Galernicy wrażliwości, wybór, oprac. i red. M. Janion, S. Rosiek, Gdańsk 1981, s. 57-58
M. Foucault, „Sultifera navis”, [w:] Transgresje 1…, s. 44. 20 Cyt. za: M.M. Szczawiński, Rafał Wojaczek, który był, s. 70, 71
R. Barthes, Fragmenty dyskursu miłosnego, przekład i posłowie M. Bieńczyk, wstęp M.P. Markowski, Warszawa 1999, s. 150.
S. Bereś, K. Batorowicz-Wołowiec, Wojaczek wielokrotny. Wspomnienia, relacje, świadectwa, Wrocław 2008, s. 222.
R. Wojaczek, Sanatorium, Wrocław 2010, s. 75-76.
L. Staff, Wybór poezji, wstęp M. Jastrun, Wrocław 1985, s. 243.
T. Różewicz, Przygotowanie do wieczoru autorskiego, Warszawa 1977, s. 28.
K. Kuczyńska-Koschany, Rimbaud: „Lettres du Voyant” czytane hermeneutycznie, [w:] Hermeneutyka i literatura. Ku nowej koiné, red. K. Kuczyńska-Koschany, M. Januszkiewicz, Poznań 2006, s. 286.
A. Rimbaud, Wiersze. Sezon w piekle. Iluminacje. Listy, wybór, oprac., posłowie A. Międzyrzecki, Kraków 1993, s. 301, 302.
S. Barańczak, Ironia i harmonia. Szkice o najnowszej literaturze polskiej, Warszawa 1973, s. 94.
R. Cudak, Inne bajki. W kręgu liryki Rafała Wojaczka, Katowice 2004, s. 103
M. Foucault, Powiedziane, napisane. Szaleństwo i literatura, wybór i oprac. T. Komendant,
przekład zbiorowy, posłowie M.P. Markowski, Warszawa 1999, s. 9.
S. Skorupka, Słownik frazeologiczny języka polskiego, Warszawa 1987, t. 1-2, s. 382, 393.
B. Przymuszała, Szukanie dotyku. Problematyka ciała w polskiej poezji współczesnej, Kraków 2006, s. 326-327.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy, którzy wykorzystują w swoim tekście cudze utwory (np. ilustracje, fotografie) proszeni są o dostarczenie do redakcji czasopisma zgodę na publikację od uprawnionych podmiotów.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku „Przestrzeniach Teorii” tylko w calach niekomercyjnych, pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).