Słowa kluczowe
Witkacy
podmiot
podmiotowość
tożsamość
teoria
estetyka
Jak cytować
Abstrakt
Górska Irena, Witkacego próba podmiotu – podmiot na próbę [Witkacy’s Attempt ata Subject – a Subject for a Test]. „Przestrzenie Teorii” 14. Poznań 2010, Adam MickiewiczUniversity Press, pp. 173-194. ISBN 978-83-232-2210-1. ISSN 1644-6763.In the article Witkacego próba podmiotu – podmiot na próbę [Witkacy’s Attempt at a Subject– a Subject for a Test] the subjective identity of S.I. Witkiewicz is characterised by means ofthe widely understood category of a trial. This latter is interpreted from the view of theatrical aesthetics, but also philosophy, enables to show the biography and oeuvre of the artist from Zakopane as a continuous game between constructing and deconstructing of the subjective identity. The category of subjectivity becomes here a tool of revealing of the mechanisms, making it possible to remove boundaries between art and life, reality and fiction, literature and theory. Whereas in the interpretation proposed this attempt appears as a very literally understood experiencing of oneself, “putting oneself to the test”, but also as an attempt at literature (in the area of theory) and an attempt at theory (in the area of literature).
Bibliografia
S.I.Witkiewicz, Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia. Szkice estetyczne, oprac. J. Degler, L. Sokół, Warszawa 2002, s. 9.
J. Degler, Stan szczęśliwego zbydlęcenia, <http://tygodnik.onet.pl>
T. Kantor, Dalej już nic..., teksty z lat 1985–1990, wybór i opracowanie K. Pleśniarowicz, Kraków 2005, s. 67.
T. Birula-Białynicki, Fragmenty wspomnień o St. Ign. Witkiewiczu, [w:] Stanisław Ignacy Witkiewicz. Człowiek i twórca. Księga pamiątkowa, red. T. Kotarbiński, J.E. Płomieński, Warszawa 1957, s. 303.
V. Turner, The Ritual Process – Structure and Anti- Structure, London 1969, a także np: R. Schechner, Performatyka. Wstęp, przeł. T. Kubikowski, Wrocław 2006
M. Carlson, Performans, przeł. E. Kubikowska, Warszawa 2007.
J. Błoński, Od Stasia do Witkacego, Kraków 1997, s. 114.
S. Jaworski, Rozmowa z samym sobą (do potomności), „Przestrzenie Teorii” 2008, nr 9, s. 91.
H.-G. Gadamer, Pojęcie gry, [w:] Antropologia widowisk, oprac. A. Chałupnik, W. Dudzik, M. Kanabrodzki, L. Kolankiewicz, wstęp i redakcja L. Kolankiewicz, Warszawa 2005, s. 179.
S.I. Witkiewicz, Manifest (Fest-mani), [w:] tenże, Dramaty, wyd. II rozszerzone poprawione, opracował i wstępem poprzedził K. Puzyna, t. 2, Warszawa 1972, s. 711.
J. Degler, Witkacego portret wielokrotny. Szkice i materiały do biografii
(1918–1939), Warszawa 2009, s. 322
M.P. Markowski, Polska literatura nowoczesna. Leśmian, Schulz, Witkacy, Kraków 2007, s. 356-360.
A. Krajewska, Dramat współczesny. Teoria i interpretacja, Poznań 2005, s. 182, 183.
T. Kantor, Metamorfozy, teksty o latach 1934–1974, wybór i opracowanie K. Pleśniarowicz, Kraków 2005, s. 141, 554, 555
W. Gombrowicz, Dziennik (1959–1969), Kraków 2007, s. 166.
G. Grochowski, Dziwactwa i dzieła. Inspiracje dandysowskie w twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza, [w:] Osoba w literaturze i komunikacji literackiej, red. E. Balcerzan, W. Bolecki, Warszawa 2000, s. 132.
E. Łubieniewska, Czysta Forma i bebechy, Kraków 2007, s. 8, 221.
T. Kantor, Teatr Śmierci: teksty z lat 1975–1984, wybór i opracowanie K. Pleśniarowicz, Kraków 2005, s. 79, 80.
J. Tischner, Filozofia dramatu, Kraków 2006, s. 60, 62.
J. Kristeva, Potęga obrzydzenia. Esej o wstręcie, przeł. M. Faski, Kraków 2007.
W. Menninghaus, Wstręt. Teoria i historia, przeł. G. Sowiński, Kraków 2009.
R. Shusterman, O sztuce i życiu. Od poetyki hip-hopu do filozofii somatycznej, wybór, opracowanie i tłumaczenie tekstów W. Małecki, Wrocław 2007.
Z. Bauman, Ponowoczesne wzory osobowe, [w:] tenże, Dwa szkice o moralności ponowoczesnej, Warszawa 1994, s. 9.
J. Degler, Sztuka teatru w systemie estetycznym Stanisława Ignacego Witkiewicza, „Litteraria” 1971, III, s. 103, 107.
S.I. Witkiewicz, O Czystej Formie i inne pisma o sztuce, oprac. J. Degler, Warszawa 2003, s. 70, 71, 87.
B. Szymańska, Teoria poezji S.I. Witkiewicza, „Studia Estetyczne” 1971, t. VIII, s. 175-176.
S.I. Witkiewicz, O znaczeniu filozofii dla literatury, [w:] tenże, Bez kompromisu. Pisma krytyczne i publicystyczne, zebrał i opracował J. Degler, Warszawa 1976, s. 251-252, 263.
S.I. Witkiewicz, Teatr i inne pisma o teatrze, oprac. J. Degler, Warszawa 1995, s. 267-269.
L. Sokół, Groteska w teatrze Stanisława Ignacego Witkiewicza, Wrocław 1973.
J. Misiewicz, O idei teatru (Arystoteles – Nietzsche – Witkacy), [w:] Teatr – przestrzeń – ciało – dialog. Poszukiwania we współczesnym teatrze, red. M. Gołaczyńska, I. Guszpit, Wrocław 2006, s. 49.
A. Pastuszek, Metafizyczne grymasy. Czysta forma Witkacego jako kategoria metafizyki, Toruń 2001.
T.W. Adorno, Próba zrozumienia „Końcówki” Becketta, [w:] tenże, Sztuka i sztuki. Wybór esejów, przeł. K. Krzemień-Ojak, wybrał i opatrzył wstępem K. Sauerland, Warszawa 1990. s. 283.
D. Ulicka, Literaturoznawcze dyskursy możliwe. Studia z dziejów nowoczesnej teorii literatury w Europie Środkowo-Wschodniej, Kraków 2007, s. 29.
M. Michalski, Kanon i obrzeża w humanistycznym dyskursie naukowym, [w:] Kanon i obrzeża, red. I. Iwasiów, T. Czerska, Kraków 2005, s. 49.
N. Nadolska, Mgławice tożsamości Witkacego. O dialogowym „self” autora „Jedynego wyjścia”, [w:] Literatura i/a tożsamość w XX wieku, red. A. Gleń, I. Jokiel, M. Szladowski, Opole 2007, s. 43.
A. Micińska, Istnienie Poszczególne: Stanisław Ignacy Witkiewicz, Wrocław 2003,
s. 290.
M. Werner, Wobec nihilizmu. Gombrowicz i Witkacy, Warszawa 2009, s. 263.
W. Iser, Rzeczywistość fikcji. Elementy historycznofunkcjonalnego modelu tekstu literackiego, przeł. R. Handke, „Pamiętnik Literacki” 1983, z. 3, s. 376.
A. Zawadzki, Autor. Podmiot literacki, [w:] Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. M.P. Markowski, R. Nycz, Kraków 2002, s. 243.
M. de Montaigne, Próby, przeł. T. Boy-Żeleński, t. 2, rozdz. 18, Warszawa 1985, s. 331-332.
S.I.Witkiewicz, Jedyne wyjście, oprac. T. Jodełka-Burzecki, Warszawa 1985, s. 400.
S.I. Witkiewicz, Bezimienne dzieło, [w:] tenże, Dramaty, Warszawa 1979, s. 150.
S.I. Witkiewicz, Gyubal Wahazar, [w:] tenże, Dramaty, dz. cyt., s. 130.
S. Świontek, Dialog, dramat, metateatr (z problemów teorii tekstu dramatycznego), Łódź 1990, s. 129
K. Ruta-Rutkowska, Dramatyczne gry w podmiot, „Teksty Drugie” 1999, nr 1-2, s. 38.
M. Werner, Wobec nihilizmu. Gombrowicz i Witkacy, Warszawa 2009, s. 260.
D. Attridge, Jednostkowość literatury, przeł. P. Mościcki, Kraków 2007, s. 139.
T. Kantor, Mówić o sobie w trzeciej osobie, [w:] Teatr Śmierci. Teksty z lat 1975–1984, dz. cyt., s. 433.
R.Nycz, Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie, Wrocław 1997, s. 108.
G. Grochowski, Dziwactwa i dzieła. Inspiracje dandysowskie w twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza, [w:] Osoba w literaturze i komunikacji literackiej, red. E. Balcerzan, W. Bolecki, Warszawa 2000, s. 138.
E. Kuźma, Autor jako komediant, [w:] Autor i jego wcielenia. Szkice o roli autora w literaturze, red. E. Kuźma, M. Lalak, Szczecin 1991, s. 14-15.
B. Tokarz, Od dialogu do transgresji, „Przestrzenie Teorii” 2008, nr 9, s. 66.
W. Kalaga, Mgławice dyskursu. Podmiot, tekst, interpretacja, Kraków 2001, s. 259.
K. Rosner, Narracja, tożsamość i czas, Kraków 2003, s. 6.
R. Musil, Człowiek bez właściwości, przeł. R. Radziwiłł, K. Truchanowski, J. Zeltzer, t. 2, Warszawa 1971, s. 426.
Foucault, Szaleństwo i literatura. Powiedziane, napisane, wybrał i opracował T. Komendant, przeł. B. Banasiak i inni, Warszawa 1999, s. 83, 311.
R. Nycz, Literatura jako trop rzeczywistości. Poetyka epifanii w nowoczesnej literaturze polskiej, Kraków 2001, s. 69.
E. Partyga, Tożsamość dziś: narracyjna? Dialogowa? Performatywna? „Przestrzenie Teorii” 2009, nr 10, s. 65.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy, którzy wykorzystują w swoim tekście cudze utwory (np. ilustracje, fotografie) proszeni są o dostarczenie do redakcji czasopisma zgodę na publikację od uprawnionych podmiotów.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku „Przestrzeniach Teorii” tylko w calach niekomercyjnych, pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).