Słowa kluczowe
literature and graphic art
modernist art in literature
ethical criticism of art
Jak cytować
Abstrakt
The paper presents an analysis of Ewa Lipska’s poem Albatros i grawer [‘The Albatross and the Engraver’], which is a rare example of evoking a work of graphic art in a poem. The metaphors used in the text, exploiting the field of meaning related to graphics, become the basis for metaliterary reflection. Important interpretative contexts indicated in the article are, on one hand, the history of graphic art and its technical arcana, and on the other, the poem The Albatross by Charles Baudelaire, alluded to in the poem and, by the same token, modernist ideas about the art and the artist. The poem’s consideration of the problem of ‘a negative’ and ‘an imprint’ leads to questions about the relationship between art and reality, a relationship which, radically transformed in the modern era, demands an ethical evaluation, just as the poem suggests.
Bibliografia
Baudelaire Ch., Albatros, przeł. W. Szymborska, [w:] tegoż, Kwiaty zła (wybór), oprac. i wstęp M. Jastrun, Warszawa 1958.
Cieślak R., Obrazy i przestrzenie – malarskość w poezji Ewy Lipskiej, [w:] Pogłosy. Aspekty twórczości Ewy Lipskiej, red. A. Woldan, Wiedeń 2011, s. 39–55.
Gadamer H.-G., Aktualność piękna. Sztuka jako gra, symbol i święto, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 1993.
Klepaczko A., Poetycka refleksja nad przeszłym – teraźniejszym – przyszłym – rozważania w kontekście „1999” Ewy Lipskiej, [w:] Nic nie jest pewne. O twórczości Ewy Lipskiej, red. A. Morawiec, B. Wolska, Łódź 2005, s. 203–219.
Kulpińska K., Polska grafika artystyczna dwudziestolecia międzywojennego. Spór o miejsce wśród sztuk plastycznych w ówczesnej teorii i krytyce, [w:] Metodologia, metoda i terminologia grafiki i rysunku. Teoria i praktyka, red. J. Talbierska, Warszawa 2015.
Legeżyńska A., Lekcja późnej nowoczesności (wynikająca z lektury „Niedorzeczności piękna”), [w:] „Stoję i patrzę na czym ten świat stoi”. O twórczości Ewy Lipskiej, red. W. Ligęza, A. Piech-Klikowicz, Kraków 2018, s. 33–42.
Ligęza W., Metafory i sytuacje pisania w poezji Ewy Lipskiej, [w:] „Stoję i patrzę na czym ten świat stoi”. O twórczości Ewy Lipskiej, red. W. Ligęza, A. Piech-Klikowicz, Kraków 2018, s. 155–173.
Lipska E., Nowy wybór wierszy, Kraków 2020.
Lipska E., Uwaga stopień. Wiersze wybrane, Kraków 2002.
Melberg A., Teorie mimesis. Repetycja, przeł. J. Balbierz, Kraków 2000.
Piech-Klikowicz A., „Patrzymy sobie w oczy…”. O twórczości Ewy Lipskiej, Kraków 2013.
Posner R.A., Against Ethical Criticism, „Philosophy and Literature” 1997, nr 21, s. 1–27. https://doi.org/10.1353/phl.1997.0010
Rabizo-Birek M., Cudzoziemcy przetłumaczeni na język polski. Uwagi o cyklu poetyckim Ewy Lipskiej, [w:] „Stoję i patrzę na czym ten świat stoi”. O twórczości Ewy Lipskiej, red. W. Ligęza, A. Piech-Klikowicz, Kraków 2018, s. 221–240.
Salamon A., Kolekcja grafiki współczesnej Muzeum Wielkopolskiego, [w:] M. Haake, A. Salamon, Poza grupą, poza manifestem. Grafika polska dwudziestolecia międzywojennego, Poznań 2005.
Słownik terminologiczny sztuk pięknych, Warszawa 2004.
Waźbiński Z., Dedal i Ikar – dwa humanistyczne ideały moralne, „Etyka” 1968, nr 3, s. 97–114. https://doi.org/10.14394/etyka.223
Werner J., Technika i technologia sztuk graficznych, Kraków 1972.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy, którzy wykorzystują w swoim tekście cudze utwory (np. ilustracje, fotografie) proszeni są o dostarczenie do redakcji czasopisma zgodę na publikację od uprawnionych podmiotów.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku „Przestrzeniach Teorii” tylko w calach niekomercyjnych, pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).