Słowa kluczowe
rzeźba ludowa
kryzys reprezentacji
Holokaust
Jak cytować
Abstrakt
The paper presents the realizations of the theme of concentration camps in folk art, i.e. the sculptures made by Władysław Chajec, Zygmunt Skrętowicz, Franciszek Skocz, and Jan Staszak. Chajec and Staszak tried to present the most drastic moments in the history of the Nazi death factories. These sculptors drew inspiration from the popular iconography of the Holocaust, i.e. pictures showing the liberation of the camps. Skocz carved a cycle of figures that represent members of the SS and prisoners who are doing labor and who are being subjected to punishment, whereas Staszak decided to create his works by using wood from the trees growing on the borders of the Auschwitz-Birkenau camp, thus treating these plants as witnesses of suffering. This article presents the aforementioned works against the background of the crisis of representation, which permeates culture after the Holocaust.Bibliografia
Alphen E. van, Zabawa w Holokaust, przeł. K. Bojarska, „Literatura na Świecie” 2004, nr 1-2.
Borowski T., Wybór opowiadań, Warszawa 1998.
Cała A., Żyd – wróg odwieczny? Antysemityzm w Polsce i jego źródła, Warszawa 2012.
Cwynar L., Ku ludowości, „Łabuź” 2002, nr 43, za: <http://labuz.art.pl/archiwlabuz/043labuz.html> [15.09.2013].
Czerepińska J., Czerepiński A., Władysław Chajec, rzeźbiarz ludowy z Kamienicy Górnej, powiat Jasło, „Polska Sztuka Ludowa” 1961, z. 4.
Fryś-Pietraszkowa E., Kunczyńska-Iracka A., Pokropek M., Sztuka ludowa w Polsce, Warszawa 1988.
Grabowski J., O sztuce ludowej w Europie, Warszawa 1978.
Grabowski J., Sztuka ludowa, Warszawa 1977.
Jedlińska E., Sztuka po Holocauście, Łódź 2001.
Krzysztofowicz S., O sztuce ludowej w Polsce, Warszawa 1972.
Kupiec J., Auschwitz w rzeźbie ze zbiorów Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, Oświęcim 2006.
Saltzman L., Awangarda i kicz raz jeszcze. O etyce reprezentacji, przeł. K. Bojarska, „Literatura na Świecie” 2004, nr 1-2.
Struk J., Holokaust w fotografiach. Interpretacje dowodów, Warszawa 2007.
Studzińska J., Socrealizm w malarstwie polskim, Warszawa 2014.
Ubertowska A., Świadectwo – trauma – głos. Literackie reprezentacje Holokaustu, Kraków 2007.
SPIS FOTOGRAFII
Władysław Chajec, Krematorjum, nr 31395, Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Zygmunt Skrętowicz, Nowy transport. Oświęcim I, nr 26739, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie.
Zygmunt Skrętowicz, Krematorium. Oświęcim II, nr 26735, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie.
Zygmunt Skrętowicz, Wieszanie. Oświęcim III, nr 26736, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie.
Zygmunt Skrętowicz, Gazowanie. Oświęcim IV, nr 26737, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie.
Zygmunt Skrętowicz, Gazowanie. Oświęcim V, nr 26738, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie.
Franciszek Skocz, SS-mann, nr 55467/1, Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Franciszek Skocz, SS-mann, nr 55467/2, Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Franciszek Skocz, Więzień nr 134, nr 55467/3, Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Franciszek Skocz, Więzień-Żyd z kłodą, nr 55467/4, Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Franciszek Skocz, Więzień nr 201, nr 55467/5, Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Franciszek Skocz, Więzień nr 231, nr 55467/6, Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Franciszek Skocz, Więzień w czasie chłosty, nr 55467/7, Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Franciszek Skocz, Więzień nr 321 z klocem, nr 55467/8, Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Franciszek Skocz, Więzień nr 1831, nr 55467/9, Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Franciszek Skocz, Kapo nr 180 z pałką, nr 55467/10, Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Franciszek Skocz, Więzień na szubienicy, nr 55467/11, Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Franciszek Skocz, Więzień z belką na ramieniu, nr 55467/12, Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Franciszek Skocz, Więzień nr 81177, nr 55467/13, Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Franciszek Skocz, Więzień nr 1351, nr 55467/14, Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Franciszek Skocz, Więźniowie murzyńscy, nr 55467/15, Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Franciszek Skocz, SS-mann, nr 55467/16, Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Jan Staszak, Sęp, nr 34297, Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Jan Staszak, Czarownica, nr 34301, Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Jan Staszak, Złość, nr 34309, Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Jan Staszak, Człowiek, nr 34313, Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Jan Staszak, Kostucha, nr 34315, Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Jan Staszak, Antychryst, nr 34316, Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Jan Staszak, Skrzypek, nr 34632, Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Jan Staszak, Sępica, nr 34635, Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy, którzy wykorzystują w swoim tekście cudze utwory (np. ilustracje, fotografie) proszeni są o dostarczenie do redakcji czasopisma zgodę na publikację od uprawnionych podmiotów.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku „Przestrzeniach Teorii” tylko w calach niekomercyjnych, pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).