Słowa kluczowe
Krzysztof Garbaczewski
teatr współczesny
biografia w teatrze
mediatyzacja
Jak cytować
Abstrakt
The article presents the performance Kronos, directed by Krzysztof Garbaczewski in 2013. The performance was an immediate reaction to the extremely intimate work of art written by Witold Gombrowicz. Garbaczewski is involved in reading and staging Gombrowicz’s work since 2008. The article highlights how the creative method presented in Kronos is portrayed by actors during the performance. Moreover, the author shows the phenomenon of poetry epiphany in the play, the coexistence of corporeality and the mind, the processes of tabooisation of the body and mediatization in the play. The author points to common points in the works of Gombrowicz and Garbaczewski. She also draws attention to how the writer’s authority is invoked, a process through which the director legitimises the theatrical exploration.
Bibliografia
Abramović M., Kaplan J., Pokonać mur. Wspomnienia, przeł. A. Bernaczyk, M. Hermanowska, Poznań 2018.
Bąkowska N., Maska czy gęba? Operetka Witolda Gombrowicza w kontekście komedii dell’arte, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” 2020, 38, s. 103-123.
Beksiński Z., Skoczeń J.M., Beksiński. Dzień po dniu kończącego się życia, Warszawa 2016.
Fazan K. Kantor. Nie/Obecność, Kraków 2019.
Fiut A., Uwagi o Kronosie, „Teksty Drugie” 2015, 2, s. 166-179.
Gombrowicz R., Na wypadek pożaru, wstęp do Kronosa, Paryż 2013.
Gombrowicz W., Dziennik 1961–1969, posłowie do Dziennika „Głos Gombrowicza” W. Karpiński, t. 3, Kraków 1997.
Gombrowicz W., Ferdydurke, Kraków 2003.
Hans-Thies L., Teatr postdramatyczny, przeł. D. Sajewska, M. Sugiera, Kraków 2004.
Jankowicz G., Gombrowicz – Loading. Esej o formie życia, Wrocław 2014.
Jarzębski J., Literatura jako forma istnienia (O „Dzienniku” Gombrowicza), Rocznik Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza 28, Poznań 1993, s. 63-75.
Jopek J., Wolałabym nie, Kraków 2015.
Kluszczyński R., Ontologiczne transgresje: sztuka pomiędzy rzeczywistością realną a wirtualną, „Kultura Współczesna” 2000, nr 1/2 (23-24).
Krajewska A., Dramatyczna teoria literatury. Zarys problematyki, Poznań 2009.
Latour B., Give Me a Laboratory and I will Raise the World, [w:] Science Observed. Perspectives on the Social Study of Science, red. K. Knorr-Cetina, M. Mulkay, London 1983.
Lessig L., Remiks. Aby sztuka i biznes rozkwitały w hybrydowej gospodarce, przeł. R. Próchniak, Warszawa 2009.
Markowski M.P., Czarny nurt. Gombrowicz, świat, literatura, Kraków 2004.
Nycz R., „Niepewna jasność” tekstu i „wierność” interpretacji. Wokół wiersza Zbigniewa Herberta „Pan Cogito opowiada o kuszeniu Spinozy”, „Teksty Drugie” 2000, 3.
Osipińska A., Opowiedzieć historię od początku do końca – „Kronos” Witolda Gombrowicza, „Prace Literaturoznawcze” 2014, 2, s. 111-122.
Tumiłowicz B., Gdzie ta hańba?, „Przegląd” 2014, nr 17.
Welsch W., Sztuczne raje? Rozważania o świecie mediów elektronicznych i o innych światach, [w:] Problemy ponowoczesnej pluralizacji kultury. Wokół koncepcji Wolfganga Welscha, cz. 1, red. A. Zeidler-Janiszewska, Poznań 1998, s. 185-186.
Bollin P., Krzysztof Garbaczewski: sztuka to wolność, „Magazyn O!Kultura” 2016, 30.11, <https://kultura.onet.pl/wywiady-i-artykuly/krzysztof-garbaczewski-sztuka-to-wolnosc/ty2p292> [dostęp: 2.2022].
Centkowski M., Brzuch Kronosa, „Dwutygodnik” 2013, 123, <https://www.dwutygodnik.com/artykul/4966-brzuch-kronosa.html> [dostęp: 2.2022].
Gromnicka A., Głowiński: „Kronos” Gombrowicza nie nadaje się do czytania, „Wprost” 2013, 26, <https://www.wprost.pl/tylko-u-nas/405649/prof-glowinski-kronos-witolda-gombrowicza-nie-nadaje-sie-do-c.html> [dostęp: 12.2021].
Kyzioł A., Recenzja spektaklu: „Kronos”, reż. Krzysztof Garbaczewski. Co to, k…, jest?!, „Polityka” 2014, 2 (2940) z 7.01.2014 <https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/teatr/1566359,1,recenzja-spektaklu-kronos-rez-krzysztof-garbaczewski.read> [dostęp: 2.2022].
Strona Festiwalu Boska Komedia, <https://www.terazteatr.pl/aktualnosci/boska-komedia-2014-nagrodzeni,1128,388> [dostęp: 2.2022].
Suchanow K., Po co Gombrowiczowi ten „Kronos”, „Polityka” 2013, 21 (2908) z 21.05.2013, Kultura, s. 78; Oryginalny tytuł tekstu: Gombrowicz o Witoldzie G., <https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/1543123,1,po-co-gombrowiczowi-ten-kronos.read> [dostęp: 1.02.2022].
Wilczyński P., Dziady i efekt mrożący, „Tygodnik Powszechny” 2021, 29.11., <https://www.tygodnikpowszechny.pl/dziady-i-efekt-mrozacy-169856> [dostęp: 2.2022].
Wywiad z K. Garbaczewskim podczas festiwalu Boska Komedia; <https://www.youtube.com/watch?v=G8nv5gEIZmY> [dostęp: 2.2022].
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Judyta Pogonowicz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy, którzy wykorzystują w swoim tekście cudze utwory (np. ilustracje, fotografie) proszeni są o dostarczenie do redakcji czasopisma zgodę na publikację od uprawnionych podmiotów.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku „Przestrzeniach Teorii” tylko w calach niekomercyjnych, pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).