Słowa kluczowe
kino chorwackie
adaptacja
alegoria
karykatura
film satyryczny
chorwacki modernizm filmowy
Jak cytować
Abstrakt
This article aims to analyze The Emperor’s New Clothes (1961), the first feature movie by Ante Babaja. The director employed his vivid literary imagination to retell the classic fairy tale by Hans Christian Andersen. Babaja’s theoretical self-awareness, his deep understanding of the very process of adapting literature, enabled him to create a layered allegory of Yugoslavia under the rule of Josip Broz-Tito.
Bibliografia
Ajanović M., Animacija i realizam / Animation and realism, Zagreb 2004.
Ajanović M., Karikatura i pokret. Devet ogleda o crtanom filmu, Zagreb 2008.
Andersen H.Ch., Baśnie i opowieści. Tom I (1830–1850), przeł. B. Sochańska, Poznań 2006.
Bachtin M., Twórczość Franciszka Rabelais’go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu, przeł. A. i A. Goreniowie, Kraków 1975.
Bogusławska M., Obraz władzy we władzy obrazu. Artystyczne konceptualizacje wizerunku Josipa Broza Tity, Warszawa–Kraków 2015.
Bogusławska M., Soma wobec ciała politycznego. Społeczno-polityczny kontekst jugosłowiańskiego performansu, [w:] Zmysłowy komunizm. Somatyczne doświadczenie epoki, red. M. Bogusławska, Z. Grębecka, R. Kulmiński, Warszawa–Kraków 2014.
Czerwiński M., Nowomowa po jugosłowiańsku, „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej” 2012, nr 47. DOI: https://doi.org/10.11649/sfps.2012.007
Čolović I., Baśń, [w:] idem, Polityka symboli. Eseje o antropologii politycznej, przeł. M. Petryńska, Kraków 2001.
Gilić N., Modernizam i autorski film 1960-ih u Hrvatskoj, [w:] Zbornik radova 37. seminara Zagrebačke slavističke škole: Prostor u jeziku / Književnost i kultura šezdesetih, red. K. Mićanović, Zagreb 2009.
Głowiński M., O baśni totalitarnej. Stalin-czarodziej, [w:] Andersen – Baśń wobec świata [materiały z sesji literackiej], 21–22 kwietnia 1995 roku, red. M. Hempowicz, Gdańsk 1997.
Goldstein I., Hrvatska povijest, Zagreb 2003.
Hendrykowski M., Leksykon gatunków filmowych, Poznań–Wrocław 2001.
Ivanda B., Ante Babaja ili na izvoru groteske [intervju s Antom Babajom], „Studentski list” 1963, nr 12.
Kolbas S., Slikovni stil Ante Babaje, [w:] Ante Babaja, red. A. Peterlić, T. Pušek, Zagreb 2002.
Kosanović D., Beogradski filmovi Oktavijana Miletića, „Hrvatski filmski ljetopis” 2009, nr 59.
Kos-Lajtman A., Radić D., Carevo novo ruho, priča Hansa Christiana Andersena i film Ante Babaje: intermedijsko pripovijedanje kao poligon za političku alegoriju, „Hrvatski filmski ljetopis” 2024, nr 117.
Loska K., Baśń filmowa, [w:] Słownik filmu, red. R. Syska, Kraków 2010.
Oktavijan Miletić do Lisinskog (katalog wystawy; autorzy tekstów: J. Kukoč, K. Nosković), Zagreb 2017.
Pająk P., Arcydzieła chorwackiego filmu fabularnego, Warszawa 2018.
Paulus I., Glazba u igranim filmovima Ante Babaje: četiri glazbeno-filmske pararele, [w:] Ante Babaja, red. A. Peterlić, T. Pušek, Zagreb 2002.
Paulus I., Simbolika zvuka u igranim filmovima Ante Babaje, „Hrvatski filmski ljetopis” 2010, nr 62.
Peterlić A., Hrvatski film u vrijeme časopisa „Krugovi” (1952.–1958.), [w:] idem, Iz povijesti hrvatske filmologije i filma, Zagreb 2012.
Peterlić A., Majcen V., Oktavijan Miletić, Zagreb 2000.
Pirjevec J., Tito, przeł. J. Pomorska, J. Sławińska, Warszawa 2018.
Prijepis tribine filma Carevo Novo ruho (źródło: materiały udostępnione przez Chorwacką Kinotekę – Chorwackie Archiwum Państwowe).
Radenković L., Tito jako bohater mityczny, przeł. M. Bogusławska, [w:] Komunistyczni bohaterowie. Tradycja, kult, rytuał, t. 1, red. M. Bogusławska, Z. Grębecka, E. Wróblewska-Trochimiuk, Kraków 2011.
Radić D., Sever V., Razgovor z Antom Babajom, [w:] Ante Babaja, red. A. Peterlić, T. Pušek, Zagreb 2002.
Raspor V., Događaji u Areni ‘61, „Filmska kultura” 1961, nr 50.
Schollenberger P., Nagość zasady i obraz w filozofii Emmanuela Levinasa, [w:] Nagość w kulturze, red. Ł. Wróblewski, J. Siwiec, M. Gołębiowski, Kraków 2017.
Simić P., Tito – zagadka stulecia, przeł. D. Cirlić-Straszyńska, D.J. Cirlić, Wrocław 2009.
Słowiński M., Błazen. Dzieje postaci i motywu, Poznań 1990.
Surogat stvarnosti. Pola stoljeća hrvatske animacije, red. M. Kiš, K. Pudar, Zagreb 2011.
Sznajderman M., Błazen – narodziny i struktura mitu, [w:] Antropologia widowisk. Zagadnienia i wybór tekstów, red. L. Kolankiewicz, oprac. A. Chałupnik, W. Dudzik, M. Kanabrodzki, L. Kolankiewicz, Warszawa 2010.
Szperlik E., Zapomniany panteon prozy partyzanckiej, [w:] Komunistyczni bohaterowie, red. M. Bogusławska, Z. Grębecka, E. Wróblewska-Trochimiuk, t. 1, Warszawa–Kraków 2011.
Škrabalo I., 101 godina filma u Hrvatskoj 1896–1997. Pregled povijesti hrvatske, Zagreb 1998.
Turković H., Filmski modernizam u ideološkom i populističkom okruženju, „Hrvatski filmski ljetopis” 2009, nr 59.
Turković H., Umjetnost kao osobni program, [w:] Ante Babaja, red. A. Peterlić, T. Pušek, Zagreb 2002.
Twardosz J., Satyra filmowa, [w:] Słownik filmu, red. R. Syska, Kraków 2010.
Zagrebački krug crtanog filma, t. 1–4, red. Z. Sudović, Zagreb 1978–1986.
Ziomek J., Powinowactwa literatury, Warszawa 1980.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Urszula Putyńska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy, którzy wykorzystują w swoim tekście cudze utwory (np. ilustracje, fotografie) proszeni są o dostarczenie do redakcji czasopisma zgodę na publikację od uprawnionych podmiotów.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku „Przestrzeniach Teorii” tylko w calach niekomercyjnych, pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).