Słowa kluczowe
pamięć
przestrzeń miejska
uprzestrzennienie historii
Walter Benjamin
flaneur
spacial turn
Jak cytować
Abstrakt
This paper concentrates on the strategies of reconstructing the past as inscribed into the urban space of Berlin and discussed within the literary field. Developed by the German writer Annett Gröschner, they have been used to reexamine the history of the city – only dimly reflected in the present urban landscape. Her perspective emphasizes the distinctive spatial and architectural organization of the city, particularly after the fall of the Berlin Wall. In order to harness her dialec-tical composition of the spacing of-the-past, Gröschner uses the map of various routes on the Berlin public transport network, some inner-city artefacts set along those lines, and also the city map with its constant modifications to create appropriate landmarks through which she [re]constructs Berlin's past-present.Bibliografia
Assmann A., Geschichte findet Stadt, [w:] Kommunikation – Gedächtnis – Raum. Kulturwissenschaften nach dem »Spatial Turn«, red. M. Csăky, Ch. Leitgeb, Bielefeld 2009, s. 13–27.
Assmann A., Geschichte im Gedächtnis. Von der individuellen Erfahrung zur öffent- lichen Inszenierung, München 2007.
Augè A., Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności, Warszawa 2010.
Benjamin W., Ausgraben und Erinnern, [w:] Gesammelte Schriften, IV. 1, red. T. Rex- roth, Frankfurt am Main 1972.
Benjamin W., Berliner Chronik, [w:] Walter Benjamin – Gesammelte Schriften, Bd. VI: Fragmente, Autobiographische Schriften, red. R. Schweppenhäuser, W. Tie-demann, Frankfurt am Main 1984.
Benjamin W., O pojęciu historii, [w:] tegoż, Anioł historii. Eseje, szkice, fragmenty. Wybór i oprac. H. Orłowski, przeł. K. Krzemieniowa, H. Orłowski, J. Sikorski, Poznańska Biblioteka Niemiecka, t. 2., Poznań 1996.
Benjamin W., Passagenwerk, [w:] Walter Benjamin, Gesammelte Schriften, Bd. V. 2, red. R. Tiedemann, Frankfurt am Main 1982.
Berking H., Löw M. [red.], Die Eigenlogik der Städte. Neue Wege für die Stadtfor-schung, Frankfurt am Main 2008.
Csăky M., Leitgeb Ch. [red.], Kommunikation – Gedächtnis – Raum. Kulturwissen- schaften nach dem »Spatial Turn«, Bielefeld 2009.
Gröschner A., Heimatkunde Berlin, Hamburg 2010.
Gröschner A., Hier beginnt die Zukunft, hier steigen wir aus. Unterwegs in der Berliner Verkehrsgesellschaft, Berlin 2002.
Gröschner A., Parzelle Paradies, Hamburg 2008.
Kalaga W. [red.], Dylematy wielokulturowości, Kraków 2004.
Kusiak J., Walter Benjamin i metodologia antropologicznego materializmu. Krzesanie dialektycznych iskier na metalowej głowie Ernsta Thälmanna, „Praktyka Teore-tyczna” 2013, nr 2(8), s. 309–332.
Ledanff S., Metropolisierung der deutschen Literatur? Welche Möglichkeiten eröffnet das vereinigte Berlin und die Berliner Urbanität?, [w:] Schreiben nach der Wen-de. Ein Jahrzehnt deutscher Literatur 1989–1999, red. G. Fischer, D. Roberts, Tübingen 2001.
Lindner R., Textur, imaginaire. Habitus – Schlüsselbegriffe der kulturanalytischen Stadtforschung, [w:] Die Eigenlogik der Städte. Neue Wege für die Stadtforschung, red. H. Berking, M. Löw, Frankfurt am Main 2008, s. 83–94.
Popczyk M., Berlin – miasto widzialnej nieobecności, [w:] Dylematy wielokulturowości, red. W. Kalaga, Kraków 2004, s. 239–261.
Rewers E., Post-polis. Wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta, Kraków 2005.
Rybicka E., Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Kraków 2014.
Schlögel K., W przestrzeni czas czytamy. O historii cywilizacji i geopolityce, Poznań 2009.
ŹRÓDŁA INTERNETOWE
Aulich U., Ein Zeichen für den Aufbruch am Alex. http://www.berliner-zeitung.de/archiv/ufa-eroeffnet-neues-kino---2002-beginnt-der-umbau-der-rathauspassagen--ein-zeichen-fuer-den-aufbruch-am-alex-,10810590,9942114.html, dostęp: 15.07.2014
http://www.bvg.de/index.php/de/3746/name/MetroTramlinie+M13.html, dostęp: 4.08. 2014.
Grothe S., Techno am Tischtelefon. http://www.tagesspiegel.de/berlin/ballhaus-berlin-wieder-geoeffnet-techno-am-tischtelefon/9735590.html, dostęp: 15.07.2014.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy, którzy wykorzystują w swoim tekście cudze utwory (np. ilustracje, fotografie) proszeni są o dostarczenie do redakcji czasopisma zgodę na publikację od uprawnionych podmiotów.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku „Przestrzeniach Teorii” tylko w calach niekomercyjnych, pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).