Słowa kluczowe
ślad frazeologiczny
frazeologizmy w poezji
językoznawstwo kognitywne
Jak cytować
Abstrakt
The article introduces the concept of the phraseological trace – a tool for the study of modified and non-modified idioms (phraseologisms) in the poetic text and its translated version. It analyses Wisława Szymborska’s poems Census, Conversation with a stone and A speech at the lost-andfound, along with their translations into Spanish. The aim of the juxtaposition of the original text and its translations is to pinpoint the differences in conceptualization and determine their sources.Bibliografia
Baran K., Polskie frazeologizmy w słoweńskich przekładach wierszy Wisławy Szymborskiej, „Przekłady Literatur Słowiańskich” 2012, 3(1), s. 200-215.
Barańczak S., Ocalone w tłumaczeniu, wyd. 3, rozszerzone, Poznań 2004 [1992].
Bąba S., Frazeologia polska. Studia i szkice, Poznań 2009.
Brajerska-Mazur A., Filutka z filigranu paraduje w cudzym losie. Wisława Szymborska w anglojęzycznym przekładzie Stanisława Barańczaka i Clare Cavanagh, Lublin 2012.
Bralewski D., Les expressions figées dans la poésie de Wisława Szymborska: problèmes de traduction, „Romanica Wratislaviensia” 2000/46, s. 281-297.
Buttler D., Norma, uzus i kodyfikacja w dziedzinie stałych związków wyrazowych, [w:] Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej, red. M. Basaj, D. Rytel, t. 3, Wrocław 1985, s. 73-86.
Buttler D., Satkiewicz H., O typach błędów frazeologicznych, „Poradnik Językowy” 1960, z. 1, s. 12-29; 1960, z. 2, s. 49-67.
Chlebda W., Ekwiwalencja i ekwiwalenty: między słownikiem a tekstami, [w:] Na tropach translatów. W poszukiwaniu odpowiedników przekładowych, red. W. Chlebda, Opole 2011, s. 21-44.
Chlebda W., Elementy frazematyki. Wprowadzenie do frazeologii nadawcy, Łask 2003.
Chlebda W., Szkice o skrzydlatych słowach. Interpretacje lingwistyczne, Opole 2005.
Dawkins R., The Selfish Gene, Oxford 1976.
Dawkins R., The Blind Watchmaker, New York 1986.
Dobrovol’skij D., Piirainen E., Figurative Language: Cross-cultural and Crosslinguistic Perspectives, Oxford 2005.
Fauconnier G., Turner M., The Way We Think. Conceptual Blending and the Mind’s
Hidden Complexities, New York 2002.
Ignatowicz-Skowrońska, Frazeologizmy jako tworzywo stylu współczesnej powieści polskiej, Szczecin 2008.
Kwiatkowski J., Wisława Szymborska, [w:] Radość czytania Szymborskiej. Wybór tekstów krytycznych, red. S. Balbus, D. Wojda, Kraków 1996 [1977], s. 77-87.
Lakoff G., Johnson M., Metafory w naszym życiu, przeł. T.P. Krzeszowski, Warszawa 1988.
Lakoff G., Johnson M., Metaphors We Live By, Chicago 1980.
Lewis C.I., Mind and the World Order. Outline of a Theory of Knowledge, New York 1929.
Ligęza W., Świat w stanie korekty. O poezji Wisławy Szymborskiej, Kraków 2001.
Majkowska G., Klasyfikacja semantyczna zamierzonych innowacji związków frazeologicznych, [w:] Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej, red. M. Basaj, D. Rytel, t. 5, Wrocław 1988, s. 143-163.
Matos Moctezuma E., Quetzalcóatl: ¿blanco y de ojos azules?, „Arqueología mexicana” 2013/113.
Müldner-Nieckowski P., Frazeologia poszerzona. Studia leksykograficzne, Warszawa 2007.
Niepojęty przypadek. O poezji Wisławy Szymborskiej, red. J. Grądziel-Wójcik, K. Skibski, Kraków 2015.
Pajdzińska A., Frazeologizmy jako tworzywo współczesnej poezji, Łask 2005 [1993].
Pajdzińska A., Studia frazeologiczne, Łask 2006.
Paley W., Natural Theology, London 1802.
Pieczyńska A., Indywidualne modyfikacje frazeologizmów w poezji Wisławy Szymborskiej i ich tłumaczenie na język niemiecki, [w:] Przekładając nieprzekładalne, red. W. Kubiński i in., Gdańsk 2000, s. 461-474.
Quevedo F. de, Antología poética, red. R.E. Scarpa, Alicante 2002, <http://www.cervantesvirtual.com/obra-visor/antologia-poetica--39/html/ffa6b3fe-82b1-11df-acc7-002185ce6064_1.html> [dostęp: 11.05.2013].
Ricoeur P., Pamięć, historia, zapomnienie, przeł. J. Margański, Kraków 2006.
Sandauer A., Pogodzona z historią, [w:] Radość czytania Szymborskiej. Wybór tekstów krytycznych, red. S. Balbus, D. Wojda, Kraków 1996 [1968], s. 53-76.
Skibski K., Problem semantycznych innowacji frazeologicznych w tekstach literackich, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” 2010, 17(37), s. 139-150.
Sławkowa E., Mechanizmy budowy tekstu w wierszach Wisławy Szymborskiej. Artystyczny neofrazeologizm ‘egzystencjalny’, [w:] Studia i szkice o współczesnej polszczyźnie, red. H. Wróbel, Katowice 1982, s. 86-93
Szwabe J., Odbiór komunikatu jako zadanie poznawcze. Ujęcie pragmatyczno-kognitywne, Poznań 2008.
Szymborska W., Poesía no completa, przeł. G. Beltrán, A. Murcia, México 2002.
Szymborska W., Paisaje con grano de arena, przeł. A.M. Moix, J.W. Sławomirski, Barcelona 2005.
Tabakowska E., „Natężenie świadomości”. O związkach poezji z gramatyką, [w:] Semantyka tekstu artystycznego, red. A. Pajdzińska, R. Tokarski, Lublin 2001, s. 177-189.
Witosz B., Dyskurs i stylistyka, Katowice 2009.
Zawadzki A., Literatura a myśl słaba, Kraków 2009.
Zuluaga Ospina A., Análisis y traducción de unidades fraseológicas desautomatizadas, „Philologie im Netz” 2001/16, s. 67-83.
SŁOWNIKI
DFDEA – Diccionario Fraseológico Documentado del Español Actual. Locucionesy modismos españoles, red. M. Seco, O. Andrés, G. Ramos, Madrid 2004.
DFEM – F. Varela, H. Kubarth, Diccionario Fraseológico del Español Moderno, Madrid 1996.
DRAE – Diccionario de la Real Academia Española, wyd. 22, .
IPH – Idiomy polsko-hiszpańskie. Expresiones fraseológicas polaco-español, J. Pulido Ruiz, D. Leniec-Lincow, Warszawa 2003.
SFWP-BL – S. Bąba, J. Liberek, Słownik frazeologiczny współczesnej polszczyzny, Warszawa 2001.
WSFPWN – A. Kłosińska, E. Sobol, A. Stankiewicz, Wielki słownik frazeologiczny PWN z przysłowiami, CD-ROM, Warszawa 2005.
WSFJP-MN – P. Müldner-Nieckowski, Wielki słownik frazeologiczny języka polskiego, Warszawa 2004.
KORPUSY
CORDE – Corpus diacrónico del español, http://corpus.rae.es/cordenet.html.
CREA – Corpus de referencia del español actual, http://corpus.rae.es/creanet.html.
NKJP – Narodowy Korpus Języka Polskiego, http://nkjp.pl/.
WSHP – Wielki słownik hiszpańsko-polski, red. S. Wawrzkowicz, CD-ROM, Warszawa 2008.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy, którzy wykorzystują w swoim tekście cudze utwory (np. ilustracje, fotografie) proszeni są o dostarczenie do redakcji czasopisma zgodę na publikację od uprawnionych podmiotów.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku „Przestrzeniach Teorii” tylko w calach niekomercyjnych, pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).