How to Cite
Abstract
The text refers to the ancient topos of the debate on drinking water and wine, which is present in Jan Kochanowski’s poetry. The ancient idea of bacchanalian drink and water from the holy spring were seen as the root of the act of creation. Ever since this motif took its final shape in the works of the Anthology poets, it has been used by artists as a pretext for self-referential reflections, as well as for technical musings on sources of inspiration. The classical thread takes on special significance in Kochanowski’s work, because the poet uses it to articulate his own concept of poetic inspiration (enthusiasm), and also because he formulates aesthetic judgment (iudicium) on the criteria for evaluating literature.References
Alciatus, Emblematum libellus. Książeczka emblematów, przekład i komentarz pod kier. M. Mejora, wstęp i oprac. R. Krzywy, Warszawa 2002.
Arystoteles, Zagadnienia przyrodnicze, przełożył, wstępem i komentarzami opatrzył L. Regner, Warszawa 1980.
Atenajos, Uczta mędrców, przeł., wstępem i przypisami opatrzyli K. Bartol (księgi I–II, VI–VII, XI–XII, XIV, XV 665 a–686 c) i J. Danielewicz (księgi III–V, VIII–X, XIII, XV 686 d–702 c), Poznań 2010.
Bartol K., Smakować poezję. „Gastronomia literacka” w wypowiedziach greckich poetów lirycznych, [w:] Litteris vivere. Księga pamiątkowa ofiarowana profesorowi Andrzejowi Wójcikowi, red. I. Lewandowski, K. Liman, Poznań 1996, s. 31–41.
Bartol K., Uczta u Heliodora (Lukillios A. P. 11. 137), [w:] Epigram grecki i łaciński w kulturze Europy, Konferencja ogólnopolska. 11–12 grudnia 1995, red. K. Bartol, J. Danielewicz, Poznań 1997, s. 91–99.
Boryś W.: Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2005.
Brzozowski J., Muzy w poezji polskiej. Dzieje toposu do przełomu romantycznego, Wrocław 1986.
Catullus Q., Carmina, recensuit E. T. Müeller, Lipsiae 1919.
Crowthera N.B., Water and Wine as Symbols of Inspiration, „Mnemosyne” 1979, 32, nr 1/2, s. 1–11.
Dantyszek J., Pieśni, wybór i tłum. A. Kamieńska, wstęp Z. Nowak, wyd. 2, zmienione, Olsztyn 1985.
Erazm z Rotterdamu, Biesiada na sposób świecki, [w:] tegoż, Wybór pism, wstęp i komentarz M. Cytowska, Wrocław 1992, s. 352-380.
Frost Ch.P., Propertius 3.3.45: Don’t Go Near the Water, Baltimore, ML, 1991, 112, nr 2, s. 251–259.
Greek lyric, t. 1–2, with an English translation by D.A. Campbell, Cambridge, Mass. – London 1988.
Hanford J.H., De Medieval Debate between Wine and Water, „PMLA” 1913, 28, nr 3, s. 315–367.
Hezjod, Narodziny bogów (Theogonia), [w:] tegoż, Narodziny bogów (Theogonia). Prace i dni. Tarcza, przełożył, wstępem i przypisami opatrzył J. Łanowski, Warszawa
, s. 31–58.
Horacy, Wybór poezji, oprac. J. Krókowski, Wrocław 2007.
Horatius Q.F., Opera, editio minor tertia, iterum recognovit F. Vollmer, Lipsiae 1927.
Janicki K., Carmina. Dzieła wszystkie, wydał i wstępem (I) poprzedził J. Krókowski, przełożył E. Jędrkiewicz, wstęp (II), komentarz, similia, appendices, słownik imion własnych i indeks oprac. J. Mosdorf, Wrocław 1966.
Katullus, Poezje, przełożyła A. Świderkówna, opracował J. Krókowski, Wrocław 1956.
Klibansky R., Panowsky E., Saxl F., Saturn i melancholia. Studia z historii filozofii,
przyrody, medycyny, religii oraz sztuki, przeł. A. Kryczyńska, Kraków 2009.
Knox P.E., Wine, Water, and Callimachean Polemics, „Harvard Studies in Classical Philology” 1985, 89, s. 107–119.
Kochanowski J., Carmina Latina. Poezja łacińska. Pars prior Imago phototypica –
transcriptio. Część I. Fototypia-transkrypcja, edidit, praefstione et apparatu critico instruxit / wyd. i wstępem poprzedziła Z. Głombiowska, Gdańsk 2008.
Kochanowski J., Dzieła polskie, wyd. 2, zupełne, wstępem i przypisami opatrzył J. Krzyżanowski, t. 1–3, Warszawa 1953.
Kochanowski J., Fraszki, oprac. J. Pelc, Wrocław 2004.
Kochanowski J., Z łacińska śpiewa Słowian Muza. Elegie foricenia, liryki w przekładzie Leopolda Staffa, wstępem poprzedził Z. Kubiak, Warszawa 1982.
Kostkiewiczowa T., Krytyka literacka w Polsce w epoce oświecenia, [w:] E. Sarnowska-Temeriusz, T. Kostkiewiczowa, Krytyka literacka w Polsce w XVI i XVII wieku oraz w epoce oświecenia, Wrocław 1990, s. 151–341.
Kotarska J., „Kastalskie zdroje Muz”. Z dziejów topiki Apollińskiej, [w:] tejże, Theatrum mundi. Ze studiów na poezją staropolską, Gdańsk 1998, s. 179–-196.
Krókowki J., Wstęp, [w:] Horacy, Wybór poezji, oprac. J. Krókowski, Wrocław 2007.
Lenart M., Spór duszy z ciałem i inne wierszowane spory w literaturze staropolskiej na tle tradycji średniowiecznej, Opole 2002.
Lewy H., Sobria ebrietas. Untersuchunden zur Gesəchiche der antiken Mystik, Giessen 1929.
Liryka starożytnej Grecji, oprac. J. Danielewicz, wyd. 3, Wrocław 1987.
Maleszyński D.C., Pszczoła – „archipoeta” (teoria mimesis w dawnej metaforze), [w:] Mimesis w literaturze, kulturze i sztuce, red. Z. Mitosek, Warszawa 1992, s. 273–306.
Maleszyński D.C., Wody u Janicjusza, „Polonistyka” 2012, 76, nr 2 (494), s. 6–9.
Michałowska T., Kochanowskiego „poeta parennis” (w kręgu renesansowych refleksji o poezji), [w:] Jan Kochanowski i epoka renesansu. W 450 rocznicę urodzin poety 1530–1580, red. T. Michałowska, Warszawa 1984 s. 59–82.
Michałowska T., Poetyka i poezja. Studia i szkice staropolskie, Warszawa 1982.
Mojsik T., Antropologia metapoetyki. Muzy w kulturze greckiej od Homera do końca V w. p.n.e, Warszawa 2011.
Murray P., Poetic inspiration in Early Greece, „The Journal of Hellenic Studies” 1981, 101, s. 87–100.
Najstarsza poezja polsko-łacińska (do połowy XVI wieku), oprac. M. Plezia, Wrocław 2005.
Nannini S., Simboli e metafore nella poesia simposiale greca, Roma 1988.
Otwinowska B., Iudicium, [hasło w:] Słownik literatury staropolskiej, red. T. Michałowska, przy współudziale B. Otwinowskiej, E. Sarnowskiej-Temeriusz, wyd. 3, Wrocław 2002, s. 354–356.
Pazura S., De gustibus. Rozważania nad dziejami pojęcia smaku estetycznego, Warszawa 1981.
Pelc J., Słowo i obraz. Na pograniczu literatury i sztuk plastycznych, Kraków 2002.
Petrycy z Pilzna S., Przydatki do Etyki Arystotelesowej, [w:] tegoż, Pisma wybrane, oprac. W. Wąsik, wstępem poprzedził K. Grzybowski, t. 1, Warszawa 1956.
Pindar, Ody zwycięskie, olimpijskie, pytyjskie, nemejskie, istmijskie, przekł., wstęp komentarz M. Brożek, Kraków 1987.
Pizzocaro M., Alcmane e la gastronomia poetica, „AION” 1990, 12, s. 285–308.
Platon, Ion, [w:] tegoż, Dialogi, przekład oraz wstęp i objaśnienia W. Witwicki, t. 1, Kęty 1999, s. 13–39.
Polski Słownik Biograficzny, t. 12: Kapostas Andrzej – Klobassa Zręcki Karol, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa–Kraków 1966–1967.
Pudłowski M., Fraszek księga pierwsza, [w:] tegoż, Pisma, wyd. T. Wierzbowski, Warszawa 1898, s. 27–73.
Sarnowska-Temeriusz E., Droga na Parnas. Problemy staropolskiej wiedzy o poezji, Wrocław 1974.
Sarnowska-Temeriusz E., Renesansowe pojęcie poezji w Polsce, [w:] Problemy literatury staropolskiej. Seria druga, red. J. Pelc, Wrocław 1973, s. 459–492.
Sarnowska-Temeriusz E., Przeszłość poetyki. Od Platona do Giambattisty Vica, Warszawa 1995.
Słownik polszczyzny XVI wieku, red. S. Bąk, S. Hrabec, W. Kuraszkiewicz i in., t. 4, Wrocław 1969.
Somnium prodigiosum de Vino et Aqua mutuo inter se pro dignitas Apice litigantibus. Sen dziwny, w którym wino i woda o godnościach swych rozprawują przez I. L. S. I. K. M. napisany, Kraków, Franciszek Cezary 1647.
[Tyszka A.], Poswarek wina z wodą, b. r. i m. w. [ok. 1620–1650].
Wesoły M., Ion piewca wina i mądrości, [w:] Litteris vivere. Księga pamiątkowa ofiarowana profesorowi Andrzejowi Wójcickowi, red. I. Lewandowski, K. Liman, Poznań 1996, s. 43–55.
Wojtkowska-Maksymik M., „Gentiluomo cortegiano” i „dworzanin polski”. Dyskusja o doskonałości człowieka w „Il Libro del cortegiano Baldassarra Castiglionego i „Dworzaninie polskim” Łukasza Górnickiego, Warszawa 2007.
Wójcik A., Problematyka literacka w twórczości Horacego, Poznań 1978.
Vossius G.J., De artis poeticae ac constitutione liber, Amstelodami, Ludovicum Elzevirium 1647.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in Przestrzenie Teorii are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in Przestrzenie Teorii grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in Przestrzenie Teorii since 2015, for non-commercial purposes only, under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2015.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).