Abstract
The author analyses intertextual relations in the first and final section of part of “Forefathers’ Eve” (Dziady), and treats them as an element of Mickiewicz’s strategy of anchoring his own work in the system of dialogue with renowned Western cultural works of the time. This dialogue takes the form of a polemic against the sentimental French models akin to de Krüdener’s “Valerie” and the Sturm und Drang movement, which was open to issues of characterisation and early German romanticism. In the first part of the book, which focuses on an analysis of the Maiden’s monologue, the author discerns a mechanism of references to Barbara Julianna de Krüdener’s novel “Valerie” and “The Sorrows of Young Werther”, with which the baroness engaged in an open dispute. The second part focuses on the character of Gustaw and his conversation with the Black Hunter, with an analysis of likely connections with the Weber/Kind’s opera “The Marksman” and the plays of Goethe and Klingemann with the same main title “FaustReferences
Berman M., „Faust” Goethego: tragedia rozwoju, [w:] M. Berman, M. Berman, „Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu”. Rzecz o doświadczeniu nowoczesności, przeł. M. Szuster, wstęp A. Bielik-Robson, Kraków 2009, s. 47–111.
Chateaubriand R., Atala. René, przeł. T. Żeleński, Warszawa 1982.
Chateaubriand R., Geniusz chrześcijaństwa, przeł. A. Loba, Warszawa 2004.
Chateaubriand R., Pamiętniki zza grobu, przeł. J. Guze, Warszawa 1991.
Ciechanowska Z., Echa „Wertera” w Polsce, Kraków 1925.
Cieśla-Korytowska M., „Dziady” Adama Mickiewicza, Warszawa 1995.
Ciostek M., Wstęp, [w:] B. de Krüdener, Waleria, czyli listy Gustawa de Linar do Ernesta de G…, przeł. M. Ciostek, Warszawa 2017.
Dietzsch S., „Faust” Klingemanna – konteksty epoki, [w:] A. Klingemann, Faust. Tragedia w pięciu aktach, przekład i wstęp ks. E. Lubomirskiego, wyd. polsko-niemieckie, red. Ł. Zabielski, Białystok 2013, s. 35–49.
Dobijanka-Witczakowa O., „Werter” in Polen, „Goethe-Jahrbuch” Bd 96, Weimar 1979, s. 306–316.
Dobijanka-Witczakowa O., Wstęp, [w:] J.W. Goethe, Cierpienia młodego Wertera, przeł. L. Staff, wstęp O. Dobijanka-Witczakowa, wyd. IV, Wrocław 2000.
Dynak W., O chórze strzelców Adama Mickiewicza jako pieśni łowieckiej, [w:] Studia o Mickiewiczu, red. W. Dynak, J. Kolbuszewski, Wrocław 1992, s. 43–63.
Janion M., Wobec zła, Chotomów 1989.
Jung C.G., Archetypy i symbole. Pisma wybrane, wybór i przekład J. Prokopiuk, Warszawa 1976.
Kleiner J., Adama Mickiewicza „Dziadów część pierwsza”. Tekst całkowity w nowym układzie, „Pamiętnik Literacki” 1934, z. 1–2, s. 172–204.
Kleiner J., Mickiewicz, t. 1: Dzieje Gustawa, Lublin 1948.
Ławski J., Książę Edward Lubomirski – prekursor romantyzmu, [w:] A. Klingemann, Faust. Tragedia w pięciu aktach, przekład i wstęp ks. E. Lubomirskiego, wyd. polsko-niemieckie, red. Ł. Zabielski, Białystok 2013, s. 11–34.
Maciejewski J., Trzy szkice romantyczne. O „Dziadach”, „Balladynie”, Epilogu „Pana Tadeusza”, Poznań 1967.
Minois G., Historia samotności i samotników, przeł. W. Klenczon, Warszawa 2018.
Muchembled R., Dzieje diabła od XII do XX wieku, przeł. B. Szwarcman-Czarnota, Warszawa 2009.
Nowicka E., „Der Freischütz” i „Wolny strzelec”. O polskim przekładzie libretta C.M. Webera, [w:] E. Nowicka, Omamienie – cudowność – afekt. Dramat w kręgu dziewiętnastowiecznych wyobrażeń i pojęć, Poznań 2003, s. 155–196.
Nowicka E., Pierwsza opera romantyczna?, [w:] C.M. von Weber, Wolny strzelec. Der Freischütz, Poznań [bd].
Paprocka-Podlasiak B., „Faust” J.W. Goethego na scenach polskich: Grotowski, Szajna, Jarocki, Toruń 2012.
Paprocka-Podlasiak B., Łzy Wertera. Płacz i jego konteksty w literaturze: Rousseau –Goethe – Mickiewicz, Toruń 2016.
Pigoń S., Do źródeł „Dziadów” kowieńsko-wileńskich, [w:] S. Pigoń, Studia literackie, Kraków 1951.
Pigoń S., O powstaniu i kompozycji fragmentu I cz. „Dziadów”, [w:] S. Pigoń, Zawsze o Nim. Studia i odczyty o Mickiewiczu, wyd. II powiększone, Warszawa 1998.
Piwińska M., Złe wychowanie, wyd. II, Gdańsk 2005.
Praz M., Metamorfozy szatana, [w:] M. Praz, Zmysły, śmierć i diabeł w literaturze romantycznej,
przeł. K. Żaboklicki, wstęp M. Brahmer, wyd. 2, Gdańsk 2010, s. 67–97.
Puchalska I., Mickiewicz i pani de Krüdener, [w:] Archipelag porównań. Szkice komparatystyczne,
red. M. Cieśla-Korytowska, Kraków 2007, s. 167–196.
Schipper H., Sentymentalizm w twórczości Mickiewicza, Lwów 1926.
Skwarczyńska S., Mickiewiczowskie „powinowactwa z wyboru”, Warszawa 1957.
Sokalska M., Opera a dramat romantyczny (Mickiewicz, Krasiński, Słowacki), Kraków 2009.
Staiger E., „Faust I” Goethego, [w:] Sztuka interpretacji, t. 1, red. H. Markiewicz, Wrocław 1971.
Stefanowska Z., Próba zdrowego rozumu, wyd. II zmienione, Warszawa 2001.
Szturc W., Faust Goethego. Ku antropologii romantycznej, Kraków 1995.
Ujejski J., Porządek i czas powstania „Dziadów” młodzieńczych, „Ruch Literacki” 1928, nr 9.
Winiarski J., Dziady. Widowisko. Część I Adama Mickiewicza, Piotrków Trybunalski 1998.
Witkowski M., Świat teatralny młodego Mickiewicza, wyd. 2, Poznań 2006.
Wojciechowski K., Werter w Polsce, wyd. 2, oprac. Z. Szweykowski, Lwów 1925.
Wojda A., Opera jako fragment. O literackiej karierze „Freischütza” (Mickiewicz, Heine, Gautier), „Ruch Literacki” 2016, z. 5.
Zielińska M., Opowieść o Gustawie i Maryli czyli Teatr, życie i literatura, Warszawa 1989.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in Przestrzenie Teorii are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in Przestrzenie Teorii grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in Przestrzenie Teorii since 2015, for non-commercial purposes only, under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2015.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).