Słowa kluczowe
film
sign
semiotics
culture
Jak cytować
Abstrakt
Kaźmierczak Marek, O atrofii kultury literackiej. Uwagi na przykładzie semiotycznych i rzeczowych funkcji książek w filmie Sara [Atrophy of Literature. Remarks about the Semiotic Functions of Books in the Film Sara]. „Przestrzenie Teorii” 32. Poznań 2019, Adam Mickiewicz University Press, pp. 383–400. ISSN 1644-6763. DOI 10.14746/pt.2019.32.21.
The article concerns the relations between the main character of the film Sara (directed by M. Ślesicki in 1997) and books (especially Dostoyevsky’s Crime and Punishment) in the context of social and political changes in Poland in the 1990s. The presence of books in popular Polish films from that period is not described in research, hence this article provides a short introduction to this subject. The main hypothesis of the paper is that the presence of books on the margins of narration in popular films reflects social changes in thinking about literature.
Bibliografia
OPRACOWANIA
Adamczak M., Globalne Hollywood, filmowa Europa i polskie kino po 1989 roku. Przeobrażenia kultury audiowizualnej przełomu stuleci, Gdańsk 2010.
Barthes R., Rzymianie w filmie, [w:] tegoż, Mitologie, tłum. A. Dziadek, Warszawa 2008.
Canetti E., Auto da fé, tłum. E. Sicińska, Warszawa 2007.
Czapliński P., Zagłada centrum (Dziewięć A. Stasiuka), [w:] Ruchome marginesy. Szkice o literaturze lat 90., Kraków 2002.
Czapliński P., Śliwiński P., Literatura polska 1976–1998. Przewodnik po prozie i poezji, Kraków 1999.
Dostojewski F., Zbrodnia i kara, tłum. Cz. Jastrzębiec-Kozłowski, Londyn 1992.
Helman A., Film gangsterski, Warszawa 1990.
Jameson F., Postmodernizm i społeczeństwo konsumpcyjne, tłum. P. Czapliński, [w:] Postmodernizm. Antologia przekładów, red. R. Nycz, Kraków 1997, s. 190–214.
Janicka B., Tato, pa! („Sara”), „Kino” 1997, nr 7–8, s. 40–42.
Jeszcze nie raz was zaskoczę. Rozmowa z Maciejem Ślesickim, rozm. J. Gierałt, „Kino” 1997, nr 5.
Kalendarium życia literackiego 1976–2000. Wydarzenia, dyskusje, bilanse, red. P. Czapliński, M. Leciński, E. Szybowicz, B. Warkocki, Kraków 2003.
Klejsa A.M., Dekada ołowiu na ekranie. Polityczny terroryzm lat 70. we włoskim filmie fabularnym, Łódź 2016.
Klos-Czerwińska P., Discourse: an Introduction to van Dijk, Foucault and Bourdieu,m Wrocław 2015.
Komunikat z badań: O nieufności i zaufaniu, nr 35/2018, oprac. A. Cybulska, A. Pankowski<https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2018/K_035_18.PDF> [dostęp: 14.08.2019].
Kot W., Antybohater w potrawce. Film „Sara” w reżyserii Macieja Ślesickiego, „Wprost” 1997, nr 22.
Kracauer S., Teoria filmu: wyzwolenie materialnej rzeczywistości, tłum. W. Wertenstein, wstęp A. Helman, Gdańsk 2008.
Leeuwen Th. van, Introducing Social Semiotics, London and New York 2005.
Łotman J., Kultura i eksplozja, tłum. B. Żyłko, Warszawa 1999.
Łotman J., O znaczeniach we wtórnych systemach modelujących, tłum. J. Faryno, „Pamiętnik Literacki” 1969, z. 1.
Nabokov V., Lolita: powieść, tłum. R. Stiller, Warszawa 1991.
Napiórkowski M., Władza wyobraźni. Kto wymyśla, co zdarzyło się wczoraj?, Warszawa 2014.
O społecznym postrzeganiu korupcji. Komunikat z badań, BS/72/72/97, <https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/1997/K_072_97.PDF> [dostęp: 14.08.2019].
Piepiórka M., Polskie kino i transformacja gospodarcza. Frustracja, krytyka i nadzieja, [w:] Kino, postkomunizm, polityka. Film w krajach Europy Środkowo-Wschodniej wobec procesów transformacji politycznej i konsekwencji roku 1989, red. M. Brzezińska-Pająk, Kraków 2018.
Pietrasik Z., Broń się, „Polityka” 1997, nr 15, s. 72–73.
Pietrasik Z., O kurna, Linduś!, „Polityka” 1997, nr 23.
Przylipiak M., Szyłak J., Kino najnowsze, Kraków 1999.
„Sara”. Bajka dla dorosłych, <https://film.interia.pl/wiadomosci/news-sara-bajka-dla-doroslych,nId,2396697#comments4-1> [dostęp: 10.08.2019].
Thibault P.J., Social Semiotics as Praxis. Text, Social Meaning Making, and Nabokov’s Ada, Minneapolis 1991.
Zippel F., Fiction across Media: Toward a Transmedial Concept of Fictionality, [w:] Storyworlds across Media. Toward a Media-Conscious Narratology, ed. by M.-L. Ryan, J.-N. Thon, Nebraska Press 2014.
Żółkiewski S., Nauka o kulturze i semiotyka, „Teksty” 1973, nr 3.
FILMOGRAFIA
Chłopaki nie płaczą, reż. O. Lubaszenko, 2000.
E=mc2, reż. O. Lubaszenko, 2002.
Ekstradycja (serial), reż. W. Wójcik (seria pierwsza z 1995 roku, następnie: 1996 i 1998).
Kiler, reż. J. Machulski, 1997.
Leon zawodowiec, reż. L. Besson, 1994.
Miasto prywatne, reż. J. Skalski, 1994.
Młode wilki, reż. J. Żamojda, 1995.
Nocne graffiti, reż. M. Dutkiewicz, 1996.
Ojciec chrzestny, reż. F.F. Copolla, 1972.
Poranek kojota, reż. O. Lubaszenko, 2001.
Psy, reż. W. Pasikowski, 1992.
Psy 2, reż. W. Pasikowski, 1994.
Reich, reż. W. Pasikowski, 2001.
Sara, reż. M. Ślesicki, 1997.
Śmierć w Wenecji, reż. L. Visconti, 1971.
Tato, reż. M. Ślesicki, 1995.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy, którzy wykorzystują w swoim tekście cudze utwory (np. ilustracje, fotografie) proszeni są o dostarczenie do redakcji czasopisma zgodę na publikację od uprawnionych podmiotów.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku „Przestrzeniach Teorii” tylko w calach niekomercyjnych, pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).