Keywords
film
sign
semiotics
culture
How to Cite
Abstract
Kaźmierczak Marek, O atrofii kultury literackiej. Uwagi na przykładzie semiotycznych i rzeczowych funkcji książek w filmie Sara [Atrophy of Literature. Remarks about the Semiotic Functions of Books in the Film Sara]. „Przestrzenie Teorii” 32. Poznań 2019, Adam Mickiewicz University Press, pp. 383–400. ISSN 1644-6763. DOI 10.14746/pt.2019.32.21.
The article concerns the relations between the main character of the film Sara (directed by M. Ślesicki in 1997) and books (especially Dostoyevsky’s Crime and Punishment) in the context of social and political changes in Poland in the 1990s. The presence of books in popular Polish films from that period is not described in research, hence this article provides a short introduction to this subject. The main hypothesis of the paper is that the presence of books on the margins of narration in popular films reflects social changes in thinking about literature.
References
OPRACOWANIA
Adamczak M., Globalne Hollywood, filmowa Europa i polskie kino po 1989 roku. Przeobrażenia kultury audiowizualnej przełomu stuleci, Gdańsk 2010.
Barthes R., Rzymianie w filmie, [w:] tegoż, Mitologie, tłum. A. Dziadek, Warszawa 2008.
Canetti E., Auto da fé, tłum. E. Sicińska, Warszawa 2007.
Czapliński P., Zagłada centrum (Dziewięć A. Stasiuka), [w:] Ruchome marginesy. Szkice o literaturze lat 90., Kraków 2002.
Czapliński P., Śliwiński P., Literatura polska 1976–1998. Przewodnik po prozie i poezji, Kraków 1999.
Dostojewski F., Zbrodnia i kara, tłum. Cz. Jastrzębiec-Kozłowski, Londyn 1992.
Helman A., Film gangsterski, Warszawa 1990.
Jameson F., Postmodernizm i społeczeństwo konsumpcyjne, tłum. P. Czapliński, [w:] Postmodernizm. Antologia przekładów, red. R. Nycz, Kraków 1997, s. 190–214.
Janicka B., Tato, pa! („Sara”), „Kino” 1997, nr 7–8, s. 40–42.
Jeszcze nie raz was zaskoczę. Rozmowa z Maciejem Ślesickim, rozm. J. Gierałt, „Kino” 1997, nr 5.
Kalendarium życia literackiego 1976–2000. Wydarzenia, dyskusje, bilanse, red. P. Czapliński, M. Leciński, E. Szybowicz, B. Warkocki, Kraków 2003.
Klejsa A.M., Dekada ołowiu na ekranie. Polityczny terroryzm lat 70. we włoskim filmie fabularnym, Łódź 2016.
Klos-Czerwińska P., Discourse: an Introduction to van Dijk, Foucault and Bourdieu,m Wrocław 2015.
Komunikat z badań: O nieufności i zaufaniu, nr 35/2018, oprac. A. Cybulska, A. Pankowski<https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2018/K_035_18.PDF> [dostęp: 14.08.2019].
Kot W., Antybohater w potrawce. Film „Sara” w reżyserii Macieja Ślesickiego, „Wprost” 1997, nr 22.
Kracauer S., Teoria filmu: wyzwolenie materialnej rzeczywistości, tłum. W. Wertenstein, wstęp A. Helman, Gdańsk 2008.
Leeuwen Th. van, Introducing Social Semiotics, London and New York 2005.
Łotman J., Kultura i eksplozja, tłum. B. Żyłko, Warszawa 1999.
Łotman J., O znaczeniach we wtórnych systemach modelujących, tłum. J. Faryno, „Pamiętnik Literacki” 1969, z. 1.
Nabokov V., Lolita: powieść, tłum. R. Stiller, Warszawa 1991.
Napiórkowski M., Władza wyobraźni. Kto wymyśla, co zdarzyło się wczoraj?, Warszawa 2014.
O społecznym postrzeganiu korupcji. Komunikat z badań, BS/72/72/97, <https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/1997/K_072_97.PDF> [dostęp: 14.08.2019].
Piepiórka M., Polskie kino i transformacja gospodarcza. Frustracja, krytyka i nadzieja, [w:] Kino, postkomunizm, polityka. Film w krajach Europy Środkowo-Wschodniej wobec procesów transformacji politycznej i konsekwencji roku 1989, red. M. Brzezińska-Pająk, Kraków 2018.
Pietrasik Z., Broń się, „Polityka” 1997, nr 15, s. 72–73.
Pietrasik Z., O kurna, Linduś!, „Polityka” 1997, nr 23.
Przylipiak M., Szyłak J., Kino najnowsze, Kraków 1999.
„Sara”. Bajka dla dorosłych, <https://film.interia.pl/wiadomosci/news-sara-bajka-dla-doroslych,nId,2396697#comments4-1> [dostęp: 10.08.2019].
Thibault P.J., Social Semiotics as Praxis. Text, Social Meaning Making, and Nabokov’s Ada, Minneapolis 1991.
Zippel F., Fiction across Media: Toward a Transmedial Concept of Fictionality, [w:] Storyworlds across Media. Toward a Media-Conscious Narratology, ed. by M.-L. Ryan, J.-N. Thon, Nebraska Press 2014.
Żółkiewski S., Nauka o kulturze i semiotyka, „Teksty” 1973, nr 3.
FILMOGRAFIA
Chłopaki nie płaczą, reż. O. Lubaszenko, 2000.
E=mc2, reż. O. Lubaszenko, 2002.
Ekstradycja (serial), reż. W. Wójcik (seria pierwsza z 1995 roku, następnie: 1996 i 1998).
Kiler, reż. J. Machulski, 1997.
Leon zawodowiec, reż. L. Besson, 1994.
Miasto prywatne, reż. J. Skalski, 1994.
Młode wilki, reż. J. Żamojda, 1995.
Nocne graffiti, reż. M. Dutkiewicz, 1996.
Ojciec chrzestny, reż. F.F. Copolla, 1972.
Poranek kojota, reż. O. Lubaszenko, 2001.
Psy, reż. W. Pasikowski, 1992.
Psy 2, reż. W. Pasikowski, 1994.
Reich, reż. W. Pasikowski, 2001.
Sara, reż. M. Ślesicki, 1997.
Śmierć w Wenecji, reż. L. Visconti, 1971.
Tato, reż. M. Ślesicki, 1995.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in Przestrzenie Teorii are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in Przestrzenie Teorii grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in Przestrzenie Teorii since 2015, for non-commercial purposes only, under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2015.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).