Keywords
gatunek
librettologia
genologia
opera
How to Cite
Abstract
This article deals with issues connected with defining the libretto in the light of genre classification and the function that libretti perform as part of musical compositions. Libretti, which are marginalized by both literary theory and musicological research, are considered to be dependent texts even though most libretti are compositionally complete and can be analyzed by using the concepts of literary theory. At the same time, although the libretto is not an independent genre, it has its own subgenres which are identified based on the subject matter, function and structural properties (e.g. tragedy, comedy and farce).References
L. Schiller, O treść oper ludowych, „Muzyka” 1951, nr 9, s. 13.
K. Kozłowski, O libretcie, przemianach w jego rozumieniu i jedności dramatu muzycznego, „Poznańskie Studia Polonistyczne”, Seria Literacka V (XXV), Poznań 1998, s. 301–324
S. Žižek, M. Dolar, Druga śmierć opery, przeł. S. Królak, Warszawa 2008, s. 149–242
K.D. Link, Literarische Perspektiven des Opernlibrettos: Studien zur italienischen Oper von 1850 bis 1920, Bonn 1975.
V. Kostka, Pieśń solowa przez pryzmat związków muzyki ze słowem, „Zeszyty Naukowe Akademii Muzycznej im. S. Moniuszki w Gdańsku” 1991, z. XXIX–XXX, s. 131–151.
B. Pociej, Istota pieśni, „Zeszyty Naukowe Akademii Muzycznej im. I. Paderewskiego w Poznaniu” 1982, z. II
M. Bristiger, Związki muzyki ze słowem. Z zagadnień analizy muzycznej, Warszawa 1986; M. Tomaszewski, Muzyka w dialogu ze słowem, Kraków 2003
J. Walczak, Specyfika tłumaczeń tekstów pieśni w kontekście związków słowno-muzycznych, „Slavica Wratislaviensia” 2009, CXLVIII.
B. Pociej, Mahler, Kraków 1992, s. 128.
J. Chomiński, K. Wilkowska-Chomińska, Formy muzyczne, t. 3: Pieśń, Kraków 1974, s. 27.
T. Różewicz, Dźwięk i obraz w poezji współczesnej, [w:] O literaturze polskiej. Materiały. Cz. III. Programy i polemiki literackie, wybór i opracowanie H. Zaworska, Warszawa 1982, s. 174–176.
A. Borkowska-Rychlewska, E. Nowicka, Uwagi wstępne, [w:] „Natchnienia poety i muzyka żenić się z sobą powinny…”. Studia i szkice o libretcie, pod red. E. Nowickiej i A. Borkowskiej-Rychlewskiej, Poznań 2013, s. 9.
P. J. Smith, The Tenth Muse: A Historical Study of the Opera Libretto, New York 1970.
K. G. Just, Das Opernlibretto als literarisches Problem, [w:] tegoż, Marginalien. Probleme und Gestalten der Literatur, Bern 1976
A. Gier, Das Libretto: Theorie und Geschichte einer musikoliterarischen Gattung, Darmstadt 1998
G. Ganzburg, О librettologii, „Sovetskaja Muzyka” 1990, nr 2
G. Ganzburg, О perspektivach librettologii, [w:] Muzikalnyj teatr ХХ veka: Sobytija, problemy, itogi, perspektivy, red. A. Bajeva, E. Kurilenko, Moskva 2004
L. Czapliński, W kręgu operowych mitów, Kraków 2003
I.Puchalska, Sztuka adaptacji. Literatura romantyczna w operze dziewiętnastowiecznej, Kraków 2004.
A. Wypych-Gawrońska, Literatura w operze. Adaptacje dramatyczno-muzyczne utworów literackich w Polsce do 1918 roku, Częstochowa 2005.
A. Wypych- Gawrońska, Od literatury do opery i z powrotem. Studia nad estetyką teatru operowego, pod red. R. Golianka, P. Urbańskiego, Toruń 2010
L. Puchalski, Oświecenie po austriacku. Świat przedstawiony w operach Wolfganga Amadeusza Mozarta, Wrocław 2011.
E. Nowicka, Zapisane w operze. Studia z historii i estetyki opery, Poznań 2012.
A. Borkowska-Rychlewska, Szekspir w operze XIX wieku. Romantyczne konteksty, inspiracje i nawiązania, Poznań 2013.
Z. Lissa, Zagadnienie libretta operowego i opery na tle doświadczeń radzieckich, „Muzyka” 1951, nr 9, s. 3–13.
K. Kozłowski, O libretcie, przemianach w jego rozumieniu i jedności dramatu muzycznego, „Poznańskie Studia Polonistyczne” 1998, Seria Literacka V (XXV), s. 301–324).
S. Kierkegaard, Stadia erotyki bezpośredniej, czyli erotyka muzyczna, [w:] tegoż, Albo – albo, przeł. J. Iwaszkiewicz, t. 1, Warszawa 1976, s. 93.
Libretto, [w:] Encyklopedia muzyki, pod red. A. Chodkowskiego, Warszawa 2001, s. 491.
J. Iwaszkiewicz, Spotkania z Szymanowskim, Kraków 1947.
E. Nowicka, Zapisane w operze. Studia z historii i estetyki opery, Poznań 2012, s. 8.
A. Gerhard, Libretto, [w:] Literatur Lexikon, hrsg. von W. Killy, Band 14: Begriffe, Realien, Methoden, München 1993, s. 12.
Libretto, [w:] Riemann Musik Lexikon: Sachteil, Mainz–London–New York–Paris 1967, s. 519–520.
K. Honolka, Kulturgeschichte des Librettos. Oper – Dichter – Operndichter, Wilhelmshaven 1979, s. 11.
Z. Lissa, Zagadnienie libretta operowego i opery na tle doświadczeń radzieckich, „Muzyka” 1951, nr 9, s. 7.
A. Kulawik, Poetyka. Wstęp do teorii dzieła literackiego, Kraków 1997, s. 371–372.
J. Mianowski, Da Ponte – Mozart – Sellars, [w:] tegoż, Krzywe lustro opery, Toruń 2011
M. Bogucki, Teatr operowy Petera Sellarsa. Inscenizacje Händla i Mozarta z lat 80. XX wieku, Poznań 2012.
K. G. Just. Zob. tegoż, Das deutsche Opernlibretto, [w:] Literatur und Musik. Ein Handbuch zur Theorie und Praxis eines komparatischen Grenzgebietes, Hrsg. von S.P. Scher, Berlin 1984, s. 101.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in Przestrzenie Teorii are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in Przestrzenie Teorii grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in Przestrzenie Teorii since 2015, for non-commercial purposes only, under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2015.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).