How to Cite
Abstract
The article concentrates on the issues of the cycle of illustrations by Elwiro Michał Andriolli in Eliza Orzeszkowa’s Meir Ezofowicz as a work of art of the second half of the 19th century, an excellent inter-semiotic translation of literature into the “image rhetoric”, and an example of a turn in the artistic work style – from romanticism, preferred by the artist, to social realism. Wood engravings were made by the graphic artist with both artistry and kindliness towards the author and the subject matter of the novel. Andriolli’s thorough artistic interpretation fills in the book’s unsaid parts, highlights the meanings that the writer was not allowed to touch upon in the novel because of the censorship, e.g. he showed the centuries-old relationships between the Jews and the Polish in the context of the loss of statehood. In the cycle, the graphic artist recorded the collective portrait of the Jewish community, depicted their cultural richness and internal problems (concerning economy, religion and identity).References
A. Cała, Asymilacja Żydów w Królestwie Polskim (1864–1897). Postawy, konflikty, stereotypy, Warszawa 1989.
M. Żmigrodzka, Orzeszkowa. Młodość pozytywizmu, Warszawa 1965.
J. Detko, Żyd; Kwestia żydowska, [hasła w:] Słownik literatury XIX w., red. J. Bachórz, A. Kowalczykowa, Wrocław–Warszawa–Kraków 1994, s. 1047-1049 oraz 1052.
J. Detko, Narodowy aspekt kwestii żydowskiej u Elizy Orzeszkowej, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego” 1961, nr 40.
W. Feldman, Współczesna literatura polska 1864–1918, Kraków 1985.
J. Iwaszkiewicz, Przypominamy Orzeszkową, „Wiadomości Literackie” 1927, nr 175.
E. Orzeszkowa, O Żydach i kwestii żydowskiej, [w:] Pisma zebrane, t. IX, Warszawa 1913.
J.I. Kraszewski, Listy z zakątka, „Biesiada Literacka” 1879, nr 173.
rękopis 800, AEO: List H. Siemiradzkiego do Elizy Orzeszkowej z dn. 14 XI 1884r.
J. Krzyżanowski, Dzieje literatury polskiej, Warszawa 1979.
W. Panas, Sacer: święty – przeklęty. Obraz judaizmu w literaturze polskiej II połowy XIX wieku, [w:] Problematyka religijna w literaturze pozytywizmu i Młodej Polski.
Świadectwa poszukiwań, red. S. Fita, Lublin 1993.
J. Wiercińska, Andriolli Elwiro Michał, [hasło w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. Malarze, rzeźbiarze, graficy, red. J. Maurin-Białostocka, J. Drewojed, t. 1, Wrocław 1971.
List Franciszka Bohuszewicza do Orzeszkowej z dn. 20 IX 1899 oraz zob. Lz, t. VIII, Wrocław 1976.
E. Jankowski, Eliza Orzeszkowa, Warszawa 1973.
J. Werner, Technika i technologia sztuk graficznych, Kraków 1972.
G. Socha, Andriolli i rozwój drzeworytu w Polsce, Wrocław 1888.
M. Opałek, Drzeworyty w czasopismach polskich XIX stulecia, Wrocław 1949.
J. Wiercińska, Andriolli. Opowieść biograficzna, Warszawa 1981.
J. Wiercińska, Andriolli. Świadek swoich czasów; listy i wspomnienia, Wrocław 1976.
Bibliografia literatury polskiej, Nowy Korbut, t. 17, vol. II, oprac. H. Gacowa, E. Orzeszkowa, Wrocław–Warszawa–Kraków 1999.
E. Orzeszkowa, Meir Ezofowicz, posłowie J. Krzyżanowski, przypisy M. Bokszczanin, Warszawa 1973. Tekst na podstawie Dzieł wybranych, Warszawa 1954.
A. Banach, Polska książka ilustrowana 1800–1900, Warszawa 1956.
S. Wysłouch, Ilustracja a interpretacja (na podstawie ilustracji do „Pana Tadeusza”), „Studia Polonistyczne”, t. XIII (1985). Przedruk: „Polonistyka” 1993 nr 3.
R. Barthes, Retoryka obrazu, [w:] Ut pictura poesis. Tematy teoretycznoliterackie. Archiwum „Pamiętnika Literackiego” pod red. M. Głowińskiego, red. M. Skwara, S. Wysłouch, Gdańsk 2006.
E. Orzeszkowa, Meir Ezofowicz, Warszawa 1973. Według wydania Dzieł Wybranych Elizy Orzeszkowej, Warszawa 1957. Wszystkie Lz, t. VI.
J. Wróbel, Światło wśród mroku, [w:] Od realizmu do preekspresjonizmu, red. G. Matuszek, Kraków 2001.
J. Łotman, Z. Minc, Literatura i mitologia, przeł. B. Żyłko, „Pamiętnik Literacki” 1991, z. 1. Przedruk: J. Łotman, Z. Minc, Literatura i mitologia, [w:] Sztuka w świecie znaków, przeł. B. Żyłko, Gdańsk 2002.
E. Jankowski, Orzeszkowa - Listy zebrane, t. I–IX, Wrocław 1954–1981.
E. Malinowska, Problematyka literacka „Kłosów”, Katowice 1992.
L.B. Świderski, Jak spreparowano Meira Ezofowicza, „Prosto z Mostu” 1937, nr 19.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in Przestrzenie Teorii are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in Przestrzenie Teorii grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in Przestrzenie Teorii since 2015, for non-commercial purposes only, under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2015.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).