Abstract
This article is focused on an epiphany in the novel during the period named “the early modernism”. It shows a different perspective onto aesthetics of the novel, “aesthetics of scream”, because epiphany as a cognitive process related to a symbol is presented there and it brings explanation, why every symbol is an epiphany, but every epiphany is not a symbol. In cognitive experience both as a symbol and an epiphany take place perception and insight.References
R. Nycz (zob. R. Nycz, Kilka uwag o literackiej formacji modernistycznej, [w:] tegoż, Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie, Wrocław 1997.
W. Bolecki, Modernizm w literaturze polskiej XX w. (rekonesans), „Teksty Drugie” 2002 nr 4.
M. Legierski, Modernistyczna powieść, [w:] tegoż, Modernizm Witolda Gombrowicza, Warszawa 1999.
A. Zawadzki, Nowoczesna eseistyka filozoficzna w piśmiennictwie polskim pierwszej połowy XX wieku, Kraków 2001.
J. Święch, Nowoczesność. Szkice o literaturze polskiej XX wieku, Warszawa 2006.
Ch. Taylor, Epifanie modernizmu, [w:] tegoż, Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, przeł. M. Gruszczyński i in., oprac. T. Gadacz, wstęp A. Bielik- -Robson, Warszawa 2001.
R. Nycz, Poetyka epifanii a początki nowoczesności, [w:] tegoż, Literatura jako trop rzeczywistości. Poetyka epifanii w nowoczesnej literaturze polskiej, Kraków 2001.
M. Podraza-Kwiatkowska, Przedranna epifania Tadeusza Micińskiego. (O wierszu „Już świt”), [w:] Poezje Tadeusza Micińskiego. Interpretacje, red. A. Czabanowska-Wróbel, P. Próchniak, M. Stala, Kraków 2004.
T. Bilczewski, O codzienności. Wokół „Dzieciństwa” Leopolda Staffa, [w:] Poezja Leopolda Staffa. Interpretacje, red. A. Czabanowska-Wróbel, P. Próchniak, M. Stala, Kraków 2005.
D. Samborska-Kukuć, Posępne epifanie Stanisława Koraba Brzozowskiego, „Prace Polonistyczne” 2002, seria LVII.
K. Grzyb, Kłopoty z symbolem w powieści, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska (Sectio FF)” 2007.
H. von Hofmannsthal, List, [w:] Księga przyjaciół i szkice wybrane, wybrał, przeł. i notami opatrzył P. Hertz, Kraków 1997.
I. Matuszewski, Słowacki i nowa sztuka (modernizm). Twórczość Słowackiego w świetle poglądów estetyki nowoczesnej. Studium krytyczno-porównawcze, oprac. i wstęp S. Sandler, Warszawa 1965.
T. Gornata “A pulsation of the artery”: Towards Joyce’s Concept of Epiphany, [w:] “A Chemistry of Stars” – Epiphany, Openness and Ambiguity in the Works of James Joyce, Opole 2006.
J. Joyce, Stefan bohater, przeł., wstęp i przypisy K.F. Rudolf, Poznań 1995.
J. Joyce, Portret artysty w wieku młodzieńczym, przeł., posłowie i przypisy J. Jarniewicz, Kraków 2005.
K. Przerwa-Tetmajer, Zatracenie. Romans, t. I, Warszawa [1928].
M. Popiel, Oblicza wzniosłości. Estetyka powieści młodopolskiej, Kraków 2003.
H. Zbierzchowski, Na złotej przełęczy. Scherzo powieściowe, Lwów 1904.
J. Kleczyński, Ziemia snu, Kijów 1911.
I. Dąbrowski, Zmierzchy. Powieść, Warszawa 1914.
S. Przybyszewski, Homo sapiens. Po drodze, Warszawa 1923.
G. Daniłowski, Z minionych dni. Fragmenty powieściowe, Warszawa 1902.
S. Brzozowski, Płomienie, z papierów po Michale Kaniowskim…, t. I, Lwów 1908.
W. Orkan (F.K. Smreczyński), Drzewiej. Powieść, [w:] Dzieła. Wydanie zbiorowe, red. S. Pigoń, t. VII, Kraków 1960.
J. Żuławski, Laus feminae. Powrót. Powieść współczesna, Warszawa 1914.
S. Żeromski, Dzieje grzechu, [w:] Dzieła. Powieści, red. S. Pigoń, wstęp H. Markiewicz, t. 8, Warszawa 1956.
J. Żuławski, Na srebrnym globie, przedmowa S. Lem, posłowie K. Kordylewski, Kraków 1987.
B. Jaxa-Ronikier, Hrabia na Rostocku. Błędny rycerz Słowiańszczyzny na rubieży 14 i 15 stuleci bardzo cudnych jego dziejów i przygód opowieść, Warszawa 1911, s. 210-213.
A. Gruszecka, W słońcu, Kraków 1959.
W. Berent, Ozimina, wstęp W. Bolecki, przypisy M. Głowiński, Warszawa 1988.
S. Przybyszewski, Adam Drzazga (Druga i ostatnia część „Dzieci nędzy”), Warszawa 1914.
A. Sobolewska, Jak zrobiony jest sen? Poetycka materia snu, [w:] Oniryczne tematy i konwencje w literaturze polskiej XX wieku, red. I. Glatzel, J. Smulski, A. Sobolewska, Toruń 1999.
A. Kępiński, Melancholia, posłowie J. Bomba, Kraków 2001.
T. Miciński, Mené-Mené-Thekel-Upharisim!… Quasi una phantasia, [w:] Pisma pośmiertne. Cykl 1: Lucyfer, red. A. Górski, C. Latawiec, Warszawa 1931.
T. Miciński, Xiądz Faust. Powieść, Kraków 1913.
M. Zabojecka (M. Garfeinowa-Garska), Gromnice. Powieść, Kraków 1907.
W. Żmudzki, Trędowaty. Z pamiętnika psychopaty, Lwów 1903.
H. Zbierzchowski, Literat. Powieść, Warszawa 1909.
T. Jaroszyński, Wieża z kości słoniowej, Warszawa 1909
S. Przybyszewski, Il regno doloroso, Kraków 2003.
U. Eco, Poetyki Joyce’a, przeł. M. Kośnik, Warszawa 1998.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in Przestrzenie Teorii are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in Przestrzenie Teorii grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in Przestrzenie Teorii since 2015, for non-commercial purposes only, under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2015.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).