Słowa kluczowe
intertextuality
homotextuality
suppression
authenticity
woman director
Jak cytować
Abstrakt
Mazur Daria, Między stłumieniem a autentycznością. Metafora Don Carlosa w filmie Leontine Sagan Dziewczęta w mundurkach [Between Suppression and Authenticity. The Metaphor of Don Carlos in Leontine Sagan’s Movie Mädchen in Uniform]. „Przestrzenie Teorii” 32. Poznań 2019, Adam Mickiewicz University Press, pp. 143–166. ISSN 1644-6763. DOI 10.14746/pt.2019.32.7.
The article is a comprehensive analysis of the intertextual references to Frederick Schiller’s tragedy Don Carlos in Leontine Sagan’s movie Girls in Uniform (Mädchen in Uniform, 1931). The author considers the complex circumstances of the cooperation between the director and the artistic director, Carl Froelich, during the production. Moreover, she also presents the literary basis for the movie, namely the tragedy by Christy Winsloe (Gestern und Heute – Yesterday and Today).
On this basis, the author analyses the multilevel presence of two phenomena in the movie: suppression and authenticity, which are related to the metaphor of Don Carlos and the plot of love between two women. The contexts for the analysis are inspired by research in the anthropology of romanticism, psychoanalysis, the psychology of sexual identity, and research on the works of Frederick Schiller.
Bibliografia
Barker J., Indifference, Identification, and Desire in Virginia Woolf’s Three Guineas, Leni Riefenstahl’s The Blue Light and Triumph of the Will, and Leontine Sagan’s Mädchen in Uniform, “Women in German Yearbook” 2010, nr 1, s. 73–96.
Beauvoir S. de, Druga płeć, tłum. G. Mycielska, M. Leśniewska, Warszawa 2003.
Bielik-Robson A., Erros. Mesjański witalizm i filozofia, Kraków 2012.
Bleys R.C., Images of Ambiente. Homotextuality and Latin American Art 1810 – Today, London–New York 2000.
Boczkowski K., Homoseksualizm, Warszawa 1992.
Brockmann S., A Critical History of German Film, New York 2010.
Bryant W.M., Bisexual Characters in Film: From Anaïs to Zee, Haworth Press 1997.
Cichoń E., Szczepanowski R., Mechanizmy tłumienia niepożądanych odczuć i myśli w ujęciu metapoznawczym, „Rocznik Kognitywistyczny” 2015, nr 8.
Dobrowolski P., Historie równoległe, zbieżne, przeciwstawne. Teatr dramatyczny w filmie jako alternatywa i dopełnienie fabuły, „Kwartalnik Filmowy” 2014, nr 87–88.
Drescher J., Queer Diagnoses: Parallels and Contrasts in the History of Homosexuality, Gender Variance, and the Diagnostic and Statistical Manual, “Archives of Sexual Behavior” 2010, nr 39.
Drewniak B., Teatr i film Trzeciej Rzeszy. W systemie hitlerowskiej propagandy, Gdańsk 2011.
Dyer R., Now You See It. Studies on Lesbian and Gay Film, New York–London 1990.
Erdelyi M.H., The Unified Theory of Repression, “Behavioral and Brain Sciences” 2006, nr 29.
Fest K., Yesterday and/or Today. Time, History and Desire in Christa Winsloe’s Mädchen in Uniform, „German Life and Letters” 2012, nr 65.
Fijałkowski P., Homoseksualność daleka i bliska. Słowa, mity, symbole, Warszawa 2014.
Foster G., Women Filmmakers and Their Films, Detroit 1998.
Foster G.A., Women Film Directors: An International Bio-Critical Dictionary, Greenwood Press 1995.
Freud A., Ego i mechanizmy obronne, tłum. M. Ojrzyńska, Warszawa 2012.
Gibson Ch., The Black Legend: Anti-Spanish Attitudes in the Old World and the New, Knopf 1971.
Goethe i Schiller o dramacie i teatrze. Wybór pism, tłum. O. Dobijanka, Wrocław 1959.
Gramann K., Schlüpmann H., ‘Momente erotischer Utopie – ästhetisierte Verdrängung’, “Frauen und Film” 1981, nr 28.
Grau G., Schoppmann C., The Hidden Holocaust? Gay and Lesbian Persecution in Germany 1933–45, Chicago 1995.
Grzybowski S., Henryk Walezy, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1985.
Gwóźdź A., Zaklinanie rzeczywistości: filmy niemieckie i ich historie 1933–1949, Wrocław 2018.
Hackett D.A., The Buchenwald Report, Oxford 1995.
Hertha Thiele interviewed by Karola Gramann and Heide Schlüpmann, <http://tlweb.latrobe.edu.au/humanities/screeningthepast/reruns/thiele.html> [dostęp: 10.09.2019].
Herzer M., Magnus Hirschfeld. Leben und Werk eines jüdischen, schwulen und sozialistischen Sexologen, Hamburg 2001.
<http://www.e-teatr.pl/pl/programy/2011_03/28411/don_carlos_teatr_stary_krakow_1984.pdf> [dostęp: 10.09.2019].
Iwasiów I., Gatunki i konfesje w badaniach „gender”, [w:] Lektury inności. Antologia, red. M. Dąbrowski, R. Pruszczyński, Warszawa 2007.
Jones S.G., Mädchen in Uniform: the Story of a Film, “PerVersions: The International Journal Of Gay And Lesbian Studies” 1995/1996, nr 6.
Joseph S., Autentyczność. Jak być sobą i dlaczego jest to ważne, tłum. A. Jacewicz, Poznań 2016.
Kamen H., Philip of Spain, Yale Press 1998.
Kitliński T., Leszkowicz P., Homotekstualność: homoseksualność i twórczość, [w:] Lektury inności. Antologia, red. M. Dąbrowski, R. Pruszczyński, Warszawa 2007.
Kłys T., Od Mabussego do Goebbelsa. Weimarskie filmy Fritza Langa i kino niemieckie do roku 1945, Łódź 2013.
Kracauer S., Od Caligariego do Hitlera. Z psychologii filmu niemieckiego, tłum. E. Skrzywanowa i W. Wertenstein, Gdańsk 2009.
Krimmer E., Ideology’s Work Is Never Done: A New Historicist Reading of Mädchen in Uniform, “West Virginia University Philological Papers” 1999, nr 45, s. 38–46.
Kruger L., Lights and Shadows: The Autobiography of Leontine Sagan, Johannesburg 1996.
Krzyszpień J., Wychodzimy z ukrycia. Ujawnianie się lesbijek, gejów, biseksualnych i trans płciowych+, Kraków 2018.
Kuzniar A., Hesitancy and Hovering: Irony, Camp, and Fetishism in Mädchen in Uniform, „Seminar. A Journal of Germanic Studies” 2019, nr 2, s. 94–109.
Leontine Sagan. Licht und Schatten. Schauspielerin und Regisseurin auf vier Kontinenten, red. M. Eckardt, Berlin 2010.
Luba I., Berlin. Szalone lata dwudzieste – nocne życie i sztuka, Warszawa 2013.
Maasen T., Man – Boy Friendships on Trial: On the Shift in the Discourse on Boy Love in the Early Twentieth Century, [w:] Male Intergenerational Intimacy: Historical, Socio-Psychological, and Legal Perspectives, red. T. Sandfort, E. Brongersma, A.X. van Naerssen, New York 1991.
Małyszek T., Światłopisanie. Film niemiecki 1895–2010, Wrocław 2013.
Mayenowa M.R., Wyrażenia cudzysłowowe. Przyczynek do badań nad semantyką tekstu poetyckiego, [w:] tejże, Studia i rozprawy, wybór i oprac. A. Axer i T. Dobrzyńska, Warszawa 1993.
Mayer V., Lesbian Classics In Germany? A Film Historical Analysis of Mädchen in Uniform (1931 and 1958), „Journal of Lesbian Studies” 2012, nr 3, s. 340–353.
McCormick R., Coming Out of the Uniform: Political and Sexual Emancipation in Leontine Sagan’s Mädchen in Uniform (1931), [w:] Weimar Cinema: An Essential Guide to Classic Films of the Era, red. N.W. Isenberg, Columbia 2009, s. 271–289.
Nationalsozialistischer Terror gegen Homosexuelle: verdrängt und ungesühnt, red. B. Jellonnek, R. Lautmann, F. Schöningh, Paderborn 2002.
Ohm L., The Filmic Adaption of the Novel The Child Manuela: Christa Winsloe’s Child Heroine Becomes a Girl in Uniform, Gender and German Cinema: Feminist Interventions, red. S. Frieden i in., Berg 1993, s. 97–104.
Parker G., Philip II, Open Court 2002.
Pretzel A., Roßbach G., „Wegen der zu erwartenden hohen Strafe”. Homosexuellenverfolgung in Berlin 1933–1945, Berlin 2000.
Psychologia pozytywna w praktyce, red. P.A. Linley, S. Joseph, tłum. A. Jaworska-Surma, Warszawa 2007.
Rich B.R., Chick Flicks: Theories and Memories of the Feminist Film Movement, Duke University Press 1998.
Russo V., The Celluloid Closet. Homosexuality in the Movies, New York 1995.
Schiller F., Don Carlos, tłum. K. Goniewski, <https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/schiller-don-carlos/> [dostęp: 10.09.2019].
Schiller F., Don Carlos, tłum. K. Iłłakowiczówna, Warszawa 1954.
Schoppmann C., Christa Winsloe (1888–1944), tłum. D. Heymann, Berlin 2005, [dostęp: 10.09.2019].
Siemek M.J., Fryderyk Schiller, Warszawa 1970.
Stoodley B.H., The Concepts of Sigmund Freud, Free Press 1959.
Szymańska J., Don Carlos, „Ekran” 1973, nr 22, <http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/111110,druk.html> [dostęp: 10.09.2019]. Voltaire, Zaire, Paris 1991.
Warchala M., Autentyczność i nowoczesność. Idea autentyczności od Rousseau do Freuda, Kraków 2006.
Weinstein V., The Uniform in the Closet: Mädchen in Uniform in Nazi Germany, „Seminar. A Journal of Germanic Studies” 2019, nr 2, s. 144–158.
Winsloe Ch., Gestern und Heute (Ritter Nérestan), Berlin 1930.
Włodek R., Jadwiga Andrzejewska na scenie i ekranie, Kraków–Warszawa 2018.
Wójcik Z., Historia powszechna. Wiek XVI–XVII, Warszawa 2008.
Zimnik N., No Man, No Cry? The Film Girls in Uniform and Its Discourses of Political Regime, “Women in German Yearbook” 1999, nr 15, s. 161–183.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy, którzy wykorzystują w swoim tekście cudze utwory (np. ilustracje, fotografie) proszeni są o dostarczenie do redakcji czasopisma zgodę na publikację od uprawnionych podmiotów.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku „Przestrzeniach Teorii” tylko w calach niekomercyjnych, pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).