Abstrakt
Szkolnictwo wyższe definiowane jest przez charakter generowanej i rozpowszechnianej wiedzy, jego role społeczne, cechy studentów i kadry akademickiej, a także przez dynamikę zmian zachodzących w środowisku społeczno-gospodarczym i kulturowym, szczególnie w kontekście postępu technologicznego i cywilizacyjnego. Artykuł ten poświęcony jest omówieniu zmian o charakterze globalnym, regionalnym i instytucjonalnym, które prowadzą do transformacji w obszarze szkolnictwa wyższego – odchodzenia od modelu humboldtowskiego w kierunku rozwoju uniwersytetu przedsiębiorczego. Poruszane zagadnienia w kontekście modyfikacji misji i strategii uniwersytetów obejmują globalną kulturę edukacyjną, „cichą rewolucję edukacyjną”, komercjalizację szkolnictwa wyższego oraz ideę uczenia się przez całe życie. Refleksja nad tymi kategoriami pojęciowymi pozwala umieścić temat w konkretnej perspektywie teoretycznej.
Bibliografia
Advancing higher education with industry micro-credentials. (b.d.). Coursera. Pobrane 15 grudnia 2023 z: https://pages.coursera-for-business.org/rs/748-MIV-116/images/Industry-Micro-Credentials-Report.pdf?mkt_tok=NzQ4LU1JVi0xMTYAAAGPSMZxjcYNaMNauIgn6Y7llIfYw0PBgiYY
Altbach, P.G., Reisberg, L., Rumbley, L.E. (2009). Trends in global higher education. Tracking an academic revolution. UNESCO. DOI: https://doi.org/10.1163/9789004406155
Aoun, J.E. (2017). Robot-proof: Higher education in the age of artificial intelligence. The MIT Press. DOI: https://doi.org/10.7551/mitpress/11456.001.0001
Augustyniak, A. (2023). Dlaczego i w jaki sposób uczelnie powinny zmieniać ofertę kierunków studiów. Instytut Rozwoju Szkolnictwa Wyższego. Pobrane z: https://irsw.pl/dlaczego-i-w-jaki-sposob-uczelnie-powinny-zmieniac-oferte-kierunkow-studiow-tks/
Baker, D.P. (2009). The invisible hand of world education culture: Thoughts for policymakers. W: G. Sykes, B. Schneider, D.N. Plank (red.), Handbook of education policy research (s. 958–968). Routledge.
Carnevale, A.P., Gulish, A., Strohl, J. (2018). Educational adequacy in the twenty-first century. The Century Foundation. Pobrane z: https://tcf.org/content/report/educational-adequacy-twenty-first-century/
Clark, C., Cluver, M. (2023). The value of the degree undergoes further questioning. Deloitte Insights. Pobrane z: https://www2.deloitte.com/us/en/insights/industry/public-sector/articles-on-higher-education/value-of-college-degree.html
Coursera Career Academy. (b.d.). Pobrane z: https://www.coursera.org/career-academy?utm_medium=sem&utm_source=gg&utm_campaign=B2C_EMEA__coursera_FTCOF_career-academy_pmax-multiple-audiences-c
Cybal-Michalska, A. (2022). Proaktywność w karierze w świecie zorientowanym na globalną zmianę. W: M. Rosalska, A. Wawrzonek, J. Szłapińska (red.), Człowiek dorosły w zróżnicowanych kontekstach życia. Księga jubileuszowa profesor Ewy Solarczyk-Ambrozik (s. 129–140). Wydawnictwo Naukowe UAM.
De Viron, F., Davies, P. (2015). From university lifelong learning to lifelong learning universities: Developing and implementing effective strategies. W: J. Yang, Ch. Schneller, S. Roche (red.), The role of higher education in promoting lifelong learning (s. 40–59). UNESCO Institute for Lifelong Learning.
Kwiek, M. (2015). Uniwersytet w dobie przemian: Instytucje i kadra akademicka w warunkach rosnącej konkurencji. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Maliszewski, T. (2015). Jak wykreować sukces uczelni: Budowanie przewagi konkurencyjnej na rynku edukacyjnym. Wolters Kluwer.
Marody, M. (2015). O społecznym zakorzenieniu kultury uniwersytetu. W: P. Sztompka, K. Matuszek (red.), Idea uniwersytetu. Reaktywacja (s. 135–140). Wydawnictwo UJ.
Melosik, Z. (2009). Uniwersytet i społeczeństwo: Dyskursy wolności, wiedzy i władzy. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Melosik, Z. (2022). Lifelong learning – społeczno-kulturowe (re)konstrukcje. W: M. Rosalska, A. Wawrzonek, J. Szłapińska (red.), Człowiek dorosły w zróżnicowanych kontekstach życia. Księga jubileuszowa profesor Ewy Solarczyk-Ambrozik (s. 19–26). Wydawnictwo Naukowe UAM.
Potulicka, E. (2021). Uniwersytet neoliberalny. W: K. Przyszczypkowski, I. Cytlak (red.), Uniwersytet. Wspólnota różnorodności i różnicy (s. 37–64). Wydawnictwo Naukowe UAM.
Przekształcamy nasz świat: Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030. (b.d.). Kampania 17 celów. Pobrane 2 lutego 2024 z: https://kampania17celow.pl/raporty/przeksztalcamy-nasz--swiat-agenda-na-rzecz-zrownowazonego-rozwoju-2030/
Recommendations for promoting lifelong learning in higher education. (2023). Conference on promoting lifelong learning in higher education, Shanghai, 2023. UNESCO Institute for Lifelong Learning, International Association of Universities. Pobrane z: https://www.uil.unesco.org/sites/default/files/medias/fichiers/2023/11/Recommendations-LLL-HigherEd_final.pdf
SDG 4. (b.d.). Pobrane 17 czerwca 2019 z: https://sdg.gov/statistics_nat/quality-education
Selingo, J.J., Clark, C., Noone, D. (2018). The future(s) of public higher education: How state universities can survive – and thrive – in a new era. Deloitte Center for Higher Education Excellence, Georgia Tech`s Center for 21st Century Universities. Pobrane z: https://www2.deloitte.com/content/dam/insights/us/articles/4726_future-of-higher-education/DI_Future-of-public-higher-ed.pdf
Smidt, H., Sursock, A. (2011). Engaging in lifelong learning: Shaping inclusive and responsive university strategies. EUA Publications.
Smith, P. (2018). Free-range learning in the digital age: The emerging revolution in college, career, and education. Select Books.
Solarczyk-Ambrozik, E. (2018). Całożyciowe uczenie się jako idea edukacyjna, polityka, strategie działań i zmieniający się krajobraz rzeczywistości. Studia Edukacyjne, (51), 23–37. DOI: https://doi.org/10.14746/se.2018.51.2
Solarczyk-Ambrozik, E. (2021). Uniwersytety wobec przemian pracy i globalnej kultury edukacyjnej. Od University Lifelong Learning (ULLL) do Lifelong Learning Universities (LLLU). Teologia i Moralność, 16(1), 43–59. DOI: https://doi.org/10.14746/TIM.2021.29.1.3
Solarczyk-Ambrozik, E. (2024). Cicha rewolucja edukacyjna – tradycyjne misje uniwersytetów pod presją nowych potrzeb i oczekiwań społecznych. Dyskursy Młodych Andragogów, (25).
Szewior, K., Laskowski, G., Lorenc, M. (b.d.). Rola strategii rozwoju uczelni w podnoszeniu efektywności działań w obszarze kształcenia. Instytut Rozwoju Szkolnictwa Wyższego. Pobrane 3 lutego 2024 z: https://irsw.pl/wp-content/uploads/2023/12/Rola-strategii-rozwoju-uczelni-w-podnoszeniu-efektywnosci-dzialan-w-obszarze-ksztalcenia.pdf
The European universities alliances in action. (b.d.). European Education Area. Pobrane 10 lutego 2024 z: https://education.ec.europa.eu/education-levels/higher-education/european-universities-initiative/about
The role of higher education institutions for lifelong learning. (b.d.). UNESCO Institute for Lifelong Learning. Pobrane 12 stycznia 2024 z: https://www.uil.unesco.org/en/role-higher-education-institutions-lifelong-learning
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Ewa Solarczyk-Ambrozik
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.