Abstrakt
Okres dojrzewania to etap pełen wyzwań i ważnych zmian w życiu młodego człowieka. Zachodzące zmiany w zakresie rozwoju poznawczego, emocjonalnego i biologicznego w połączeniu ze zmianami współczesnego świata silnie obciążają kondycję psychiczną adolescentów, którzy nie pozostają obojętni wobec docierających do nich bodźców zewnętrznych. Wręcz przeciwnie okres adolescencji to czas szczególnej wrażliwości oraz podatności w tym aspekcie. Kult ciała, jeden z wiodących standardów XXI wieku stworzył powszechny szczególnie w krajach wysokorozwiniętych światopogląd, który głosi iż posiadanie szczupłego ciała, bez niedoskonałości jest gwarantem sukcesów na tle życia prywatnego, społecznego i zawodowego. Młodzi ludzie podążając za tym przekonaniem i presją posiadania atrakcyjnego w opinii społecznej ciała podejmują praktyki radykalnych diet i wzmożonej aktywności fizycznej. Działania te w wielu przypadkach prowadzą do rozwoju zaburzeń odżywiania. Współczesna edukacja oraz praca pedagogiczna stoją zatem, przed ważnym zadaniem, a zarazem wyzwaniem edukowania i udzielania wsparcia adolescentom w konfrontacji ze zjawiskiem zaburzeń odżywiania, w ramach działań profilaktycznych, szerzenia świadomości społecznej, przekazywania rzetelnej wiedzy o odżywianiu i korzyściach dbania o dobrostan psychiczny i fizyczny. Metody: Niniejszy artykuł stanowi pracę przeglądową po literaturze przedmiotu dotyczącej problemu zaburzeń odżywiania wśród młodzieży. Rezultaty: W treści artykułu zawarty został opis kluczowych elementów zaburzeń odżywiania, czynników wyzwalających i symptomów świadczących o prawdopodobieństwie rozwoju choroby. Ponadto artykuł zawiera opis systemowej wiedzy przekazywanej uczniom na temat odżywiania i dbania o zbilansowany oraz zdrowy styl życia, jaką obejmuje edukacja szkolna, a także zalecenia dotyczące pracy pedagogicznej w zakresie pracy z młodzieżą.
Bibliografia
Gałecki, P., & Szulc, A. (2018). Zaburzenia behawioralne związane z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi. Wrocław: Wydawnictwo Edra Urban & Partner.
Gromkowska-Melosik, A. (2015). Nauczyciele i szkoła wobec zaburzeń odżywiania. W: J. Pyżalski (red.), Nauczyciel w ponowoczesnym świecie od założeń teoretycznych do rozwoju kompetencji (s. 51–61). Łódź: theQ studio.
Institute of Health Metrics and Evaluation. (n.d.). Global Health Data Exchange (GHDx). https://vizhub.healthdata.org/gbd-results/
Izydorczyk, B., Zielona-Jenek, M., & Zdankiewicz-Ścigała, E. (2020). Pozostałe zaburzenia w okresie dzieciństwa i adolescencji. W I. Grzegorzewska, L. Cierpiałkowska, & A. R. Borkowska (red.), Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży (s. 504–512). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Jabłońska, E., Błądowska, K., & Bronkowska, M. (2019). Zaburzenia odżywiania jako problem zdrowotny i psychospołeczny. Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych, 61(1), 122. DOI: https://doi.org/10.36921/kos.2019_2489
Jasiówka, A. (2013). Zaburzenia odżywiania dotyczące dzieci i młodzieży. W B. Tobiasz-Adamczyk (red.), Od socjologii medycyny do socjologii żywienia (s. 195). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Józefik, B. (2014). Kultura, ciało, (nie)jedzenie. Terapia, perspektywa narracyjno-konstruktywistyczna w zaburzeniach odżywiania (s. 59). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kamecka-Krupa, J. (2024). Wybrane niespecyficzne zaburzenia odżywiania. Zeszyty Naukowe Akademii Górnośląskiej, 15(3), 38.
Kochman, D., & Jaszczak, M. (2021). Zaburzenia odżywiania się – częsty problem współczesnej młodzieży. Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu, 6(4), 110–128. DOI: https://doi.org/10.21784/IwP.2021.024
Kowalczuk, M. (2008). Pedagogiczna diagnoza i profilaktyka zaburzeń odżywiania się u młodzieży szkolnej (s. 81–82). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Łoskot, M. (2020). Najczęstsze zaburzenia zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Głos Pedagogiczny, 2020(121), 30–31.
Obuchowska, I. (2000). Adolescencja. W B. Harwas-Napierała & J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka (s. 163–166). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 czerwca 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej. (2024). https://dziennikustaw.gov.pl/D2024000099601.pdf
Remberk, B. (2017). Chyba już czas na zmiany? Psychiatria – Psychiatria dzieci i młodzieży, 14(4), 256–259. https://www.psychiatria.com.pl/assets/pdf/artykuly/256-259_Psychiatria_4.2017_Remberk_Czas.pdf DOI: https://doi.org/10.15557/PiPK.2017.0029
Różycka, J. (2022). Zaburzenia odżywiania u dzieci i młodzieży. Wydawnictwo WAM.
Skiba, A. (2022). Zaburzenia odżywiania lub jedzenia. W P. Gałecki (red.), Badanie stanu psychicznego (s. 151–152). Wrocław: Wydawnictwo Edra Urban & Partner.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Daria Głowiak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.