Abstrakt
Artykuł podejmuje problematykę związku między poczuciem sensu życia młodzieży akademickiej a posiadanymi przez nią kompetencjami niezbędnymi na przyszłym rynku pracy, który podlega dynamicznym przemianom w erze Przemysłu 4.0 i 5.0. Przedstawiłam w nim wyniki badań dotyczących poziomu poczucia sensu życia oraz kompetencji przyszłości wśród studentów kierunków pedagogicznych trzech uniwersytetów. Omówiłam również zależności między tymi zmiennymi. W badaniach wykorzystałam sondaż diagnostyczny metodą CAWI, z udziałem 429 respondentów. Uzyskane wyniki wskazują na istotne statystycznie powiązania między poczuciem sensu życia (w niektórych jego aspektach) a poziomem deklarowanych przez respondentów kompetencji przyszłości, zwłaszcza w obszarach rozwiązywania problemów w zespole, rozumienia innych oraz rozumienia siebie. Badania, co prawda w sposób pośredni – na podstawie oceny polaryzacji standaryzowanych współczynników regresji beta – wykazały, że respondenci z wyraźnym poczuciem sensu życia deklarowali wyższy poziom kompetencji kluczowych dla adaptacji na rynku pracy. W artykule podkreśla się, że rozwój kompetencji przyszłości powinien być wspierany przez refleksję egzystencjalną i budowanie poczucia sensu życia, co może sprzyjać zarówno efektywności zawodowej, jak i dobrostanowi psychicznemu młodych ludzi. W artykule sugeruje się konieczność integracji kształtowania kompetencji zawodowych z rozwojem osobistym dla lepszego przygotowania absolwentów do wymagań współczesnego rynku pracy.
Bibliografia
Babbie, E. (2013). Podstawy badań społecznych (W. Betkiewicz, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Barrick, M. R., Mount, M. K. (1991). The big five personality dimensions and job performance: A meta-analysis. Personnel Psychology, 44(1), 1–26. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.1991.tb00688.x
Binkley, M., Erstad, O., Herman, J., Raizen, S. R., Ripley, M., Miller-Ricci, M., Rumble, M. (2012). Defining twenty-first century skills. W: P. Griffin, B. McGaw, E. Care, Assessment and teaching of 21st century skills (s. 17–66). Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-94-007-2324-5_2
Boyatzis, R. E. (1982). The competent manager: A model for effective performance. John Wiley & Sons.
Crumbaugh, J. C., Maholick, L. T. (1964). An experimental test of a logotherapeutic concept. Psychiatry, 27(2), 141–154.
Deci, E. L., Ryan, R. M. (2000). The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 14(1), 227–268. DOI: https://doi.org/10.1207/S15327965PLI1104_01
Emmons, R. A. (2003). Personal goals, life meaning, and virtue: Wellsprings of a positive life. W: C. L. Keyes, J. Haidt, Flourishing: Positive psychology and the life well-lived (s. 105–128). American Psychological Association. DOI: https://doi.org/10.1037/10594-005
Field, J. (2006). Lifelong learning and the new educational order. Trentham Books.
Frankl, V. E. (1998). Homo patiens. Instytut Wydawniczy Pax.
Frankl, V. E. (2006). Man’s search for meaning. Beacon Press.
Frankl, V. E. (2009). Człowiek w poszukiwaniu sensu. Wydawnictwo Czarna Owca.
Fronczyk, K. (red.). (2009). Psychometria. Podstawowe zagadnienia. Vizja Press.
Graziano, W. G., Habashi, M. M., Sheese, B. E., Tobin, R. M. (2007). Agreeableness, empathy, and helping: A person × situation perspective. Journal of Personality and Social Psychology, 93(4), 583–599. DOI: https://doi.org/10.1037/0022-3514.93.4.583
Guttmann, D. (1996). Logotherapy for the helping professional: Meaningful social work. Springer.
International Commission on the Futures of Education. (2021). Reimagining our futures together: A new social contract for education. UNESCO.
Joachimiak, E. (2021). Poczucie sensu życia wśród młodzieży akademickiej. Zeszyty Pracy Socjalnej, 123–139. DOI: https://doi.org/10.4467/24496138ZPS.21.010.15082
King, B., Minium, E. (2020). Statystyka dla psychologów i pedagogów. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kobylarek, A., Zakowicz, I. (2011). Polski uniwersytet wobec wymagań rynku pracy. Przegląd Pedagogiczny, 2, 104–113.
Mariański, J. (2021). Sens życia w świadomości młodzieży polskiej – analiza socjopedagogiczna. Chowanna, 1(56), 1–27. DOI: https://doi.org/10.31261/CHOWANNA.2021.56.03
McClelland, D. C. (1973). Testing for competence rather than for intelligence. American Psychologist, 28(1), 1–14. DOI: https://doi.org/10.1037/h0034092
Obuchowski, K. (1983). Psychologia dążeń ludzkich. PWN.
OECD. (2018). The future of work: Preparing young people for the jobs of tomorrow. OECD Publishing.
Oleś, P. K. (2005). Wprowadzenie do psychologii osobowości. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Płużek, Z. (1991). Psychologia pastoralna. Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy.
Poláková, M., Horváthová Suleimanová, J., Madzík, P., Copuš, L., Molnár, I., Polednová, J. (2023). Soft skills and their importance in the labour market under the conditions of Industry 5.0. Heliyon, 9(8). DOI: https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e18670
Popielski, K. (1994). Noetyczny wymiar osobowości. Psychologiczna analiza poczucia sensu życia. Redakcja Wydawnictw KUL.
Pyszczynski, T. (2019). The role of death in life: Exploring the interface between terror management theory and evolutionary psychology. W: T. K. Shackelford, V. Zeigler-Hill, Evolutionary perspectives on death (s. 1–24). Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-25466-7_1
Rotter, J. B. (1966). Generalized expectancies for internal versus external control of reinforcement. Psychological Monographs: General and Applied, 80(1), 1–28. DOI: https://doi.org/10.1037/h0092976
Ryff, C. D. (2014). Psychological well-being revisited: Advances in the science and practice of eudaimonia. Psychotherapy and Psychosomatics, 83(1), 10–28. DOI: https://doi.org/10.1159/000353263
Seligman, M. E. (2020). Optymizmu można się nauczyć: Jak zmienić swoje myślenie i swoje życie (wyd. 14; A. Jankowski, tłum.). Media Rodzina.
van Laar, E., van Deursen, A. J., van Dijk, J. A., de Haan, J. (2017). The relation between 21st-century skills and digital skills: A systematic literature review. Computers in Human Behavior, 72, 577–588. DOI: https://doi.org/10.1016/j.chb.2017.03.010
White, R. W. (1959). Motivation reconsidered: The concept of competence. Psychological Review, 66(5), 297–333. DOI: https://doi.org/10.1037/h0040934
World Economic Forum. (2020). The future of jobs report 2020. World Economic Forum.
World Economic Forum. (2023). The future of jobs report 2023. World Economic Forum.
World Economic Forum. (2025). Future of jobs report. World Economic Forum.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Zofia Remiszewska

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
