Teleologia autorstwa

Abstrakt

Podstawowy kierunek rozważań poświęconych sytuacji autora w kulturze nowożytnej wyznacza teza, iż fenomen autorstwa stanowi podstawę funkcjonowania i rozwoju kultury Zachodu zarówno w czasach współczesnych, jak i w kontekście jej wielowiekowej tradycji sięgającej świata antyku. Nowe technologie nie wyeliminowały instancji autorskiej, wprost przeciwnie, po raz kolejny w dziejach odkryły nieodzowność autora jako sprawcy utworu artystycznego. Od końca wieku XIX do chwili obecnej jesteśmy świadkami pasjonującego procesu adaptacji tradycyjnej idei autorstwa do potrzeb nowych dziedzin twórczości, których wyrazem stał się utwór audiowizualny. Autorstwo traktowane jako funkcja i własność intelektualna dzieła posiada wymiar symboliczny i autoteliczny, realizując własne zadania i cele w ramach danego systemu kultury. Teleologia autorstwa, z jaką mamy do czynienia w sztuce i nauce, jest źródłem szczególnie cennych wartości społecznych, dlatego powinna stać się obiektem pieczołowitej ochrony i troski państwa. Wprawdzie prawo autorskie wchodzi w skład domeny prawa prywatnego, jednak wyższego rzędu wartość, jaką wnosi wszelka twórczość do życia danej zbiorowości, czyni zarówno wymiar sprawiedliwości, jak i wszelkie instytucje państwowe odpowiedzialnymi za jej mądrą i skuteczną ochronę.