O odwołalności postulatywnego oświadczenia woli w procesie karnym

Abstrakt

Niniejszy szkic prezentuje problematykę odwołalności czynności procesowej strony w postaci postulującego (postulatywnego) oświadczenia woli na przykładzie czynności oskarżyciela prywatnego polegającej na cofnięciu oświadczenia o odstąpieniu od oskarżenia przed rozpoczęciem przewodu sądowego na rozprawie głównej (art. 496 § 2 Kodeksu postępowania karnego).

Podstawą rozważań jest przyjęcie założenia obowiązywaniu względem stron procesu karnego dyrektywy dyspozytywności, co do ich czynności procesowych w postaci postulujących oświadczeń woli, której przełamanie musi być wynikiem obowiązywania w systemie prawa karnego procesowego stosownej normy prawnej o charakterze modyfikującym. Zatem wobec braku w ramach regulacji prawnej kształtującej tryb prywatnoskargowy normy ograniczającej oskarżyciela prywatnego w kwestii dysponowania oświadczeniem w przedmiocie odstąpienia od oskarżenia do momentu rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej, uznać należy, że oświadczenie to jest odwołalne.

Granice temporalne dysponowania nim zostały ustalone na podstawie schematu sekwencji czynności karnoprocesowych, którego ujęciu towarzyszy założenie, że oświadczenie oskarżyciela prywatnego (czynność karnoprocesowa w postaci postulującego oświadczenia woli, jako czynność konwencjonalna doniosła prawnie) należy do zakresu zastosowania normy prawnej leżącej u podstaw normy prawnej aktualizującej dokonanie kolejnej w sekwencji czynności procesowej organu, która to czynność polega na złożeniu imperatywnego oświadczenia woli.

Takie ujęcie wyraźnie zakreśliło granice temporalne czynności w postaci postulatywnego oświadczenia woli. Słowem, dokonanie złożenie imperatywnego oświadczenia woli (wydanie decyzji procesowej) wyklucza modyfikacje w obrębie inicjującego oświadczenia postulatywnego, to ostatnie bowiem uległo „skonsumowaniu” przez zaktualizowanie normy prawnej leżącej u podstaw czynności prawnej w postaci imperatywnego oświadczenia woli.

Próba unicestwienia złożonego uprzednio oświadczenia o odstąpieniu od oskarżenia przez oskarżyciela prywatnego po wydaniu postanowienia o umorzeniu postępowania prywatnoskargowego może być uznana jedynie za wniesienie skargi etapowej i stanowić podstawę kontroli zażaleniowej postanowienia o umorzeniu postępowania.