Prakseologia prawa w pracach Lona L. Fullera i Johna Finnisa

Abstrakt

W artykule opisano prace Lona L. Fullera i Johna Finnisa jako próbę zmodernizowania doktryny prawa natury w oparciu o uniwersalne zasady racjonalizmu. Dorobek autorów nie tylko pozwolił na zasypanie podziału między pozytywizmem a jusnaturalizmem, lecz także wyznaczył nową celowościową perspektywę w stanowieniu i stosowaniu prawa. Porównanie podstawowych poglądów obu teoretyków na wewnętrzne wartości prawa pozwala doszukiwać się podobieństw w sposobie traktowania rozumu jako fundamentu prawa natury i uniwersalnej wytycznej dla zasad prawa stanowionego. Istotną wartością staje się zagadnienie celowości prawa oraz paradygmat racjonalnego prawodawcy. Ich użycie pozwala na analizę teorii prawa przez pryzmat zasad klasycznej prakseologii. Pragmatyczne rozumienie zasad racjonalnego prawa oraz dopuszczenie różnorodności źródeł etycznych leżących u podstaw prawa łączą obu autorów, pozwalając jednocześnie traktować niemetafizyczne postulaty prawa natury jako główne gwaranty efektywności systemu prawa we współczesnym społeczeństwie.