Implantacja zarodków utworzonych z komórek rozrodczych samotnych kobiet – propozycje przepisów przejściowych

Abstrakt

Zgodnie z ustawą o leczeniu niepłodności samotne kobiety nie mają dostępu do medycznie wspomaganej prokreacji. Niemniej jednak wiele samotnych kobiet wzięło udział w procedurach dawstwa heterologicznego zanim ustawa o leczeniu niepłodności weszła w życie. Zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi nie są one uprawnione do implantacji zarodków, które zostały utworzone z ich komórek rozrodczych oraz z nasienia anonimowych dawców. Mając na względzie, że prawo polskie zakazuje niszczenia zarodków, podlegają one przechowaniu przez dwadzieścia lat, a następnie są przekazywane do dawstwa innej parze bez zgody, a nawet wiedzy samotnej kobiety. Oznacza to, że dziecko poczęte w tych procedurach będzie wychowywanie przez parę, która nie jest z nim genetycznie spokrewniona, zamiast przez samotną matkę, która jest rodzicem genetycznym i chce urodzić oraz wychować dziecko. Celem niniejszego artykułu jest analiza zagrożeń związanych z powyższym problemem. Propozycja Trybunału Konstytucyjnego (postanowienie TK z 18 kwietnia 2018 r., S 2/18) zakłada zgodę sądu opiekuńczego na implantację zarodków w sytuacjach kobiet, które wzięły udział w procedurach MAR zanim stało się to nielegalne. W artykule przedstawione zostają wady takiego rozwiązania oraz zaprezentowana zostaje propozycja, która daje szansę na ochronę interesów zaangażowanych podmiotów oraz spójność z aktualnymi regulacjami prawnymi.