Stosunek prawny jako podstawa wyłączenia pracownika w postępowaniu administracyjnym

Abstrakt

Artykuł porusza problem wyłączenia pracownika organu od udziału w postępowaniu administracyjnym w sytuacji, w której pomiędzy nim a stroną zachodzi stosunek prawny tego rodzaju, że wynik sprawy może mieć wpływ na prawa i obowiązki pracownika (art. 24 § 1 in fine k.p.a.). Do wyłączenie dochodzi wówczas  z mocy prawa i jest podyktowane dążeniem do załatwiania spraw administracyjnych z uwzględnieniem wymogu bezstronności pracownika. Konstrukcja omawianej przesłanki opiera się na dwóch elementach. Po pierwsze, do wyłączenia na podstawie wskazywanego przepisu dochodzi jedynie wtedy, gdy stronę i pracownika łączy stosunek prawny. Analizowana podstawa wyłączenia nie zachodzi zatem wtedy, gdy stosunek ten ma charakter jedynie faktyczny lub np. gdy istniał w przeszłości. Po drugie, stosunek ten musi charakteryzować się swoistą relacją pomiędzy wynikiem sprawy a zakresem praw lub obowiązków pracownika – mogą one ulec modyfikacji przy określonym rozstrzygnięciu.  Wyłączenie pracownika na podstawie omawianej przesłanki wydaje się niezwykle złożone: obie ze wskazanych przesłanek muszą wystąpić łącznie, przy czym mają one charakter ocenny. Z tej przyczyny autor proponuje wykreślenie z k.p.a. omawianej podstawy wyłączenia pracownika oraz objęcie uregulowanych w niej przypadków wyłączeniem na wniosek (art. 24 § 3 k.p.a.). Będzie to zgodne z zasadami: szybkości postępowania, budzenia zaufania uczestników postępowania do władzy publicznej oraz legalizmu.