Deficyt obywatelstwa

Abstrakt

Artykuł jest próbą krytycznego socjologicznego spojrzenia na reformę samorządową przeprowadzoną w Polsce w 1990 r. oraz na jej kolejne korekty w 1999 i 2002 r. Krytyka ta odwołuje się do dwóch podstawowych koncepcji samorządu. Po pierwsze, do demokratycznych, obywatelskich, decentralizacyjnych idei Jerzego Regulskiego, głównego autora tej reformy. Po drugie, do rozwijanej w brytyjskim Institute of Local Government Studies koncepcji Michaela Clarka i Johna Stewarta dwóch typów relacji między władzą lokalną a mieszkańcami i co zatem idzie ‒ do dwóch typów zarządzania gminą: zarządzania zorientowanego na mieszkańca-klienta i zarządzania zorientowanego na mieszkańca-obywatela. Opierając się na krytyce tej reformy dokonanej przez samego Regulskiego piętnaście lat po jej wprowadzeniu oraz aktualnych danych zastanych i badaniach własnych, autor próbuje pokazać, że po kolejnych dziesięciu latach krytyka tej reformy jako niedostatecznie upodmiotowiającej mieszkańców jest co najmniej tak samo aktualna. Kanały demokratycznej artykulacji interesów różnych grup mieszkańców gmin są mało funkcjonalne, zwłaszcza w dużych miastach.