Z uważnością i troską: feministyczne studia nad roślinami

Abstrakt

Celem artykułu jest prześledzenie współczesnych praktyk teoretycznych, które służą ponownemu zawiązaniu „kontraktu z roślinami”, oraz wskazanie tych wątków w obrębie intensywnie rozwijających się w dwóch ostatnich dekadach krytycznych studiów nad roślinami, których genealogii należy szukać w paradygmacie studiów feministycznych. W tym podejściu namysłowi krytycznemu ujawniającemu semiotyczne i materialne formy opresji w stosunku do roślin towarzyszą próby wypracowania praktyk reparacyjnych. Autorka śledzi historyczne formy deprecjonowania istot roślinnych, zarówno w polu teorii i filozofii, jak i w praktykach politycznych, społecznych i ekonomicznych. Kluczowe dla jej rozstrzygnięć są: zdefiniowanie specyficznej „podmiotowości” roślinnej, uznanie materialnej sprawczości roślin, włączenie do rozważań biopolitycznych zasady wegetalnej, a także rozważenie intersekcjonalnych uwikłań roślin w kontekście botaniki kolonialnej i polityki nasiennej. Autorka wskazuje, że w każdym z omawianych przypadków specyfika feministycznych studiów nad roślinami opiera się na rozpoznaniu ontologicznego i politycznego statusu rośliny, czego konsekwencją są uważność i troska, dbałość o widzialność i dobrostan konkretnych, materialnych i ucieleśnionych istot roślinnych będących dalekimi krewnymi gatunku ludzkiego.