Judykatura a proceduralne aspekty prawa

Abstrakt

Zamierzeniem artykułu jest refleksja nad przyczynami i konsekwencjami proceduralizacji prawa. Materiał źródłowy stanowią wypowiedzi sędziów Sądu Najwyższego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego, pochodzące z publikowanych uzasadnień uchwał lub orzeczeń tych sądów. Diagnozie poddano przede wszystkim orzecznictwo pochodzące z ostatnich kilku roczników, przyjmując, że jego treść odnotowująca dorobek wcześniejszy obejmuje aktualne problemy stosowania prawa procesowego. Z przeprowadzonych badań wynikają tezy o wzroście aktywności sędziów w sferze prawa procesowego, skutkujące poszerzaniem jurysdykcji sądowej oraz autonomizowaniem instytucji proceduralnych. Jednak kłopoty ze sprawnością i efektywnością rozpoznawania spraw powodują, że w dyskursie sędziowskim zaczynają dominować problemy organizacyjne lub techniczne. Wynikają one, w ocenie autora, nie tylko z niedostatków prawodawstwa, lecz także z określonej postawy sędziów wobec problemów proceduralnych. Utrwalanie zachowań legitymistycznych oraz brak zaangażowania aksjologicznego sprzyjają tworzeniu barier komunikacyjnych, co w konsekwencji godzi w materialne funkcje i cele ochrony sądowej.