Zasada nullum crimen sine lege certa i jej ograniczenia na tle języka etnicznego

Abstrakt

Artykuł stanowi próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy w ramach prawa karnego materialnego możliwe jest osiągnięcie pełnej jednoznaczności i precyzji abstrakcyjnego i generalnego opisu znamion typu czynu zabronionego, przy jednoczesnym zachowaniu komunikatywności i zwięzłości tekstu prawnego, w sposób prowadzący do zrozumienia go przez wszystkich adresatów normy karnej. Innymi słowy, w ramach prezentowanego opracowania autor stara się rozstrzygnąć problem, czy możliwe jest pełne, a wręcz „wyidealizowane” urzeczywistnianie postulatu nullum crimen sine lege certa, nakazującego zachowanie pełnej określoności znamion czynu zabronionego. W powyższym zakresie autor dąży do podkreślenia tezy, że normy prawa karnego określające karalne typy zachowań są zaadresowane do powszechnego i przeciętnego społeczeństwa, a zatem winny być one bezpośrednio odczytywane i rozumiane, bez konieczności każdorazowego uruchamiania skomplikowanych procedur wykładni normy karnej z przepisu karnego, co też – zdaniem autora – wpisuję się w treść zasady nullum crimen sine lege z art. 42 ust. 1 Konstytucji RP. Jak się jednak okazuje, osiągnięcie pełni jednoznaczności, precyzji, tak aby nie doprowadzić do nadmiernej kazuistyczności przepisu, a zarazem zachowanie komunikatywności i zwięzłości tekstu prawnego nie jest możliwe, albowiem przepis karny zawierający opis znamion typu czynu zabronionego jest rezultatem kompromisu między właśnie jednoznacznością, precyzją, komunikatywnością, a także niedoskonałościami języka etnicznego, w którym został sformułowany. Tekst przepisu karnego jest tekstem asymptotycznym, niemniej ustawodawca winien kierować się przede wszystkim tym, aby był zrozumiały w miarę możliwości dla każdego adresata, zwłaszcza niedysponującego odpowiednim przygotowaniem prawniczym.