Słowa kluczowe
równość
egalitaryzm
merytokracja
proporcjonalność
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 1273
Liczba pobrań: 344
Abstrakt
Pojęcie sprawiedliwości występuje w myśli społecznej i politycznej od czasów starożytnych. Bardzo często odnajdujemy je także w myśleniu potocznym, zwłaszcza w kontekście protestów, kontestacji czy ruchów rewolucyjnych skierowanych przeciwko odczuwanej niesprawiedliwości. Jego znaczenie nie jest jednak ani jasne, ani proste. Celem artykułu jest analiza i eksplikacja sensu pojęcia sprawiedliwości obierająca za punkt wyjścia arystotelesowską ideę właściwej proporcji. Rozróżnione zostaje pięć rodzajów sprawiedliwości i pięć odpowiednich zasad normatywnych: sprawiedliwość dystrybutywna, komunitatywna, retrybutywna, transakcyjna i atrybutywna. W wypadku każdego rodzaju odrzucona zostaje intuicja często wiązana ze sprawiedliwością: postulat równości. Równość ma sens jedynie jako metazasada odnosząca się do stosowania wszystkich zasad sprawiedliwości. Sprawiedliwość to w myśl proponowanej definicji równość zasad generujących wieloraką i konieczną w życiu społecznym nierówność.Bibliografia
Allport G., The Nature of Prejudice, Doubleday, New York 1954.
Archer M., Being Human, Cambridge University Press, Cambridge 2000.
Arystoteles, Polityka, Ossolineum, Wrocław 1953.
Avineri S., The Social and Political Thought of Karl Marx, Cambridge University Press, Cambridge 1968. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9781139171410
Banfield E., The Moral Basis of a Backward Society, Free Press, New York 1967.
Brighouse H., Sprawiedliwość, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2007.
Davis K., W. Moore, Some Principles of Stratification, „American Sociological Review” 10, 1945, nr 2: 242-249. DOI: https://doi.org/10.2307/2085643
Durkheim E., Zasady metody socjologicznej, PWN, Warszawa 1968.
Feinberg J., Rights, Justice and the Bounds of Liberty, Princeton University Press, Princeton 1980. DOI: https://doi.org/10.1515/9781400853977
Fromm E., Marx's Concept of Man, Ungar Publishing Company, New York 1966.
Gurr T., Why Men Rebel?, Princeton University Press, Princeton 1970.
Hobbes T., Lewiatan, Książka i Wiedza, Warszawa 1954.
Hoeffe O., Etyka państwa i prawa, Znak, Kraków 1992.
Kołakowski L., O równości, w: L. Kołakowski, Mini wykłady o maxi sprawach, Znak, Kraków 1997.
Król M., Słownik demokracji, ResPublica, Warszawa 1991.
Lundstedt V., Law and Justice: A Criticism of the Method of Justice, w: P. Sayre (red.), Interpretations of Modern Legal Philosophy, New York 1947.
Merton R., The Ethos of Science, w: R. K. Merton on Social Structure and Science, ed. P. Sztompka, The University of Chicago Press, Chicago 1996: 267-276.
Merton R., The Matthew Effect, w: R. K. Merton on Social Structure and Science, ed. P. Sztompka, The University of Chicago Press, Chicago 1996: 318-338.
Pahl R., On Friendship, Polity Press, Cambridge 2000.
Rawls J., Teoria sprawiedliwości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.
Sztompka P., Society in Action: The Theory of Social Becoming, Polity Press, Cambridge 1991.
Tischner J., Filozofia dramatu, Znak, Kraków 2006.
Weber M., The Methodology of the Social Sciences, Free Press, New York 1949.
Wilson J., The Moral Sense, Free Press, New York 1993. DOI: https://doi.org/10.2307/2938952
Worsley P., The Three Worlds: Culture and World Development, Weidenfeld and Nicolson, London 1984.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2012 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.