Słowa kluczowe
geografia humanistyczna
dominanta
tonika
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł prezentuje efekt „dialogu” geografii humanistycznej z muzykologią. Poprzez warszawskie studium przypadku przedstawiono autorskie podejście do nazywania i opisywania zjawisk występujących w przestrzeni miejskiej z wykorzystaniem muzycznych analogii. Pokazanie tego sposobu myślenia o mieście, czyli transpozycji zjawisk muzycznych na miejską przestrzeń wraz z wyjaśnieniem wybranych analogii między kompozycją muzyczną a urbanistyczną, jest głównym celem artykułu. Wybranymi do rozważań elementami konstrukcyjnie wspólnymi dla muzyki i urbanistyki są dominanta oraz tonika. W tekście pokazano, że centralność Pałacu Kultury i Nauki można przyrównać do muzykologicznej prawidłowości odniesienia dośrodkowego. Autorskie podejście przedstawiono także w krytycznym ujęciu, tzn. omówiono jego ograniczenia oraz podjęto próbę dyskusji nad jego uniwersalnością w różnych skalach przestrzennych.
Bibliografia
Barański B. 2018a. Widoczność Pałacu Kultury i Nauki w kompozycji urbanistycznej Warszawy (perspektywa przechodnia). Prace i Studia Geograficzne, 63, 4: 53–68.
Barański B. 2018b. Dominanta i tonika w kompozycji miasta. Przestrzenne rozważania na tle analogii muzycznych. Polski Rocznik Muzykologiczny, 16: 116–130.
Budrewicz B. 2005. Wieżowiec zwany Pałacem. Renowacje i Zabytki, 3: 55–60.
Chojnicki Z. 1999. Podstawy metodologiczne i teoretyczne geografii. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Chomątowska B. 2015. Pałac. Biografia intymna. Znak, Kraków.
Gyurkovich J. 1999. Znaczenie form charakterystycznych dla kształtowania i percepcji przestrzeni. Wybrane zagadnienia. Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki, Kraków.
Gyurkovich J. 2010. Architektura w przestrzeni miasta. Wybrane problemy. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
Ingarden R. 2005. Wybór pism estetycznych. Kraków.
Jałowiecki B. 1986. Społeczne funkcje i znaczenie centrum miasta. [W:] Centrum miasta – centrum Wrocławia. Materiały konferencji naukowej zorganizowanej w dniach 5–7 grudnia 1984 r. we Wrocławiu. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź, s. 171–176.
Jarzębska A. 2002. Strawiński. Myśli i muzyka. Kraków.
Jędrzejczyk D. 2004. Geografia humanistyczna miasta. Dialog, Warszawa.
Le Corbusier. 2012. W stronę architektury. Warszawa.
Madurowicz M. 2008. Miejska przestrzeń tożsamości Warszawy. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Rasmussen S.E. 2015. Odczuwanie architektury. Karakter, Kraków.
Satkiewicz-Parczewska A. 1993. Rytm w architekturze jako główny element kompozycji na tle analogii z muzyką. Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Szczecińskiej, Szczecin.
Satkiewicz-Parczewska A. 2013. Autorska metoda transpozycji muzyki na architekturę. Przestrzeń i Forma, 20: 95–110.
Szmidt B. 1981. Ład przestrzeni. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Targosz J. 2011. Podstawy harmonii funkcyjnej. Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków.
Wesołowski F. 2006. Zasady muzyki. Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków.
Wejchert K. 1984. Elementy kompozycji urbanistycznej. Arkady, Warszawa.
Akt prawny: Uchwała nr XCIV/2749/2010 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie.