Abstrakt
The article presents the results of interpretation of a part of a brass bowl unearthed in 1958 in the course of millennial excavations in Santok. An engraved ornament is visible on one of the surfaces of the sheet, the most important part of which is an outline of a bust with a head in a hat shown in profile. Three Latin characters allow to identify the image as a personification of Envy (Invidia), while the sheet itself is a fragmented, so called brass bowl representing deadly sins. The vessel were forged in Rhineland and might have been originally used for liturgical ceremonies in St. Andrew’s church and its fragmented part was uncovered in the context of a smithy as a recycled material.Bibliografia
Andrzejewska A. 2011, Jeszcze o średniowiecznej kuźni ze Zgłowiączki na Kujawach, w: O. Ławrynowicz, J. Maik i P.A. Nowakowski (red.), Non Sensistis Gladios. Studia ofiarowane Marianowi Głoskowi w 70. rocznicę urodzin, Łódź, s. 557-564.
Balint B.K. 2007, Envy in the intellectual discourse of the High Middle Ages, w: R. Newhauser (red.), The Seven Deadly Sins. From Communities to Individuals, Leiden-Boston, s. 41-55.
Banach B. i in. 2015, Gród i zamek późnośredniowieczny, w: S. Kurnatowski (red.), Międzyrzecz. Gród i zamek w wiekach IX-XIV. Wyniki prac wykopaliskowych z lat 1954-1961, Warszawa, s. 217-278.
Baumeister M. 2004, Metallrecycling in der Frühgeschichte. Untersuchungen zur technischen, wirtschaftlichen und gesellschaftlichen Rolle sekundärer Metallverwertung im 1. Jahrtausend n. Chr., „Würzburger Arbeiten zur Prähistorischen Archäologie” 3, Rahden.
Biczó P. 1992, Román kori táltöredékek Bátmonostorról, „Cumania” 13, s. 87-112.
Bloomfield M.W. 1967, The Seven Deadly Sins. An Introduction to the History of a Religious Concept, with the Special Reference to Medieval English Literature, Michigan.
Bohls J. 1934, Die Metallschale aus dem Moor bei Neuenwalde, Niederdeutsches Heimatblatt 3 (Juli).
Brown J. 1998, The Seven Deadly Sins in the Work of Dorothy L. Sayers, Kent.
Cohen A.S., Safran L. 2006, Learning from Romanesque bronze bowls, „Word and Image” 22 (3), s. 211- 218.
Dodwell C.R. 1961, The Various Arts. De Diversis Artibus, Oxford.
Droberjar E., Frána J. 2004, Antická mosaz (aurichalcum) v českých nálezech časné doby římské, „Archeologie ve středních Čechách” 8 (1), s. 441-462.
Dymaczewski A. 1975, Die Ausgrabungen in Santok – Ergebnisse und Fragen der Weiterführung der Forschungen, „Archaeologia Polona” 16, s. 231-238.
Dzieduszycki W., Makiewicz T. i Sobucki A. 1998, Nowa Wieś, st. 1 i 12, w: R. Mazurowski (red.), Archeologiczne badania ratownicze wzdłuż trasy gazociągu tranzytowego 1. Ziemia Lubuska, Poznań, s. 117-181.
Favreau R. 1999, Initium omnis peccati superbia (Ecclésiastique, X, 15), w: R. Favreau, M.-H. Debiès (red.), Iconographica: mélanges offerts à Piotr Skubiszewski/par ses amis, ses collègues, ses élèves, Poitiers, s. 91-100.
Fleming R. 2012, Recycling in Britain after the Fall of Rome’s Metal Economy, „Past and Present” 217, s. 3-45.
Freise E. 1981, Roger von Helmarshausen in seiner monastischen Umwelt, „Frühmittelalterliche Studien” 15, s. 180-293.
Green W.M.A. 1949, Initium omnis peccati superbia. Augustine on Pride as the First Sin, „Classical Philology” 13, s. 407-432.
Hamann-Mac Lean R.H.L. 1950, Antikenstudium in der Kunst des Mittelalters, „Marburger Jahrbuch für Kunstwissenschaft” 15, s. 157-250.
Hensel W. i Hilczer-Kurnatowska Z. 1987, Studia i materiały do osadnictwa Wielkopolski wczesnohistorycznej 6, Wrocław.
Hensel-Moszczyńska B. 1983, Wyroby z miedzi i jej stopów z wczesnośredniowiecznej Kruszwicy, „Slavia Antiqua” 28, s. 127-221.
Hołowińska Z. 1961, Dzieje wczesnośredniowiecznego grodu w Santoku w VII/VIII do XIII wieku, w: U. Dymaczewska i Z. Hołowińska, Z dziejów Santoka i kasztelanii santockiej. Poznań, s. 22-52.
Janowski A. 2008a, The bronze bowl from Nowe Objezierze – archaeological contribution to the history of intellectual culture in medieval Western Pomerania, w: M. Bogucki, M. Franz i Z. Pilarczyk (red.), Kultura ludów Morza Bałtyckiego, t. 1. Starożytność i średniowiecze, Mare Integrans. Studia nad dziejami wybrzeży Morza Bałtyckiego, Toruń, s. 140-160.
Janowski A. 2008b, Zazdrość i pożądanie jako choroby śmiertelne. Przykład Heraklesa, w: W. Dzieduszycki i J. Wrzesiński (red.), Epidemie, klęski, wojny, „Funeralia Lednickie. Spotkanie” 10, Poznań, s. 317- 319.
Janowski A. 2009, Recykling metali w średniowieczu. Kilka uwag o wtórnym wykorzystaniu średniowiecznych mis brązowych, w: M. Bogucki, M. Franz i Z. Pilarczyk (red.), Gospodarka ludów Morza Bałtyckiego, t. 1. Starożytność i średniowiecze, Mare Integrans. Studia nad dziejami wybrzeży Morza Bałtyckiego, Toruń, s. 117-132.
Janowski A. 2015, Zabytki ruchome, w: M. Rębkowski i F. Biermann (red.), Klasztor premonstratensów w Białobokach. Archeologia i historia, Szczecin, s. 105-127.
Jurek T. 2003, Santok, w: A. Gąsiorowski (red.), Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu 4 (2), Poznań, s. 286-299.
Kamińska J. 1968, Siedlątków, obronna siedziba rycerska z XIV wieku, „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi”, Seria Archeologiczna 15, s. 15-88.
Katzellenbogen A. 1964, Allegories of the Virtues and Vices in Mediaeval Art. From Early Christian Times to the Thirteenth Century, New York.
Kiersnowska T. 1986, Czersk w XIII i XIV wieku. Ośrodek władzy książęcej na południowym Mazowszu, Warszawa.
Kowalczyk M. 1976, Średniowieczna pracownia kowalska na grodzie w Raciążu, pow. Tuchola, „Acta Universitatis Lodziensis”, Nauki humanistyczno-społeczne 11, s. 59-74.
Kowalczyk M. 1986, Raciąż – średniowieczny gród i kasztelania na Pomorzu w świetle źródeł archeologicznych i pisanych, „Archaeologia Baltica” 6, Łódź. KB 1961, Kronika Boguchwała i Godysława Paska, opr. W.A. Maciejowski, w: A. Bielowski (wyd.), „Monumenta Poloniae Historica” 2, Warszawa, s. 454-598.
Kronika wielkopolska 2010, Przekład Kazimierz Abgarowicz, Kraków.
Kuczyńska J. 1981, Chrzcielnica w świetle myśli liturgicznej i przepisów kościelnych średniowiecza, „Roczniki Humanistyczne” 29 (4), s. 49-58.
Kulakov V.I. 2013, Malyj Kaup: dve formy obrâdnosti, „Pruthenia” 8, s. 127-147.
Marchese F.T. 2013, Virtues and Vices: Examples of Medieval Knowledge Visualization, w: Proceedings of the 17th International Conference on Information Visualization: IV’13 (London, UK, July 16-18, 2013), Los Alamitos, s. 359-365.
Meskill L.S. 2009, Ben Jonson and Envy, Cambridge.
Müller U. 2006, Zwischen Gebrauch und Bedeutung. Studien zur Funktion von Sachkultur am Beispiel mittelalterlichen Handwaschgeschirrs (5./6. bis 15./16. Jahrhundert), „Zeitschrift für Archäologie des Mittelalters”, Beiheft 20, Bonn.
Newhauser R. 2005, Introduction, w: R. Newhauser (red.), In the Garden of Evil: The Vices and Culture in the Middle Ages, Toronto, VII-XIX.
Newhauser R. 2009, The Capital Vices as Medieval Anthropology, w: Ch. Flüeler, M. Rohde (red.), Laster im Mittelalter.
Vices in the Middle Ages, Berlin-New York, s. 105-124.
Newhauser R. 2012, “These Seaven Devils”: The Capital Vices on the Way to Modernity, w: R. Newhauser, S.J. Ridyard (red.), Sin in Medieval and Early Modern Culture. The Tradition of the Seven Deadly Sins, Woodbridge, s. 157-188.
Norman J.S. 1988, Metamorphoses of an Allegory: The Iconography of the Psychomachia in Medieval Art, New York.
Nosek E. 1968, Czternastowieczna kuźnia w Siedlątkowie, „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi”. Seria Archeologiczna 15, s. 95-132.
Pāvele T. 1964, Latvijas 11-13 gs. bronzas bļodas, „Arheoloģija un etnogrāfija” 6, s. 127-134.
Piaskowski J. 1957, Metalurgia w „Historii naturalnej” G. Pliniusza Starszego, „Archeologia” 9, s. 99-122.
Poklewski T. 1961, Misy brązowe z XI, XII i XIII wieku, „Acta Archaeologica Universitatis Lodziensis” 9. Łódź.
Richter G. 1951, Romanische Kleinbronzen in Stendal, Altmärkisches Museum Stendal Jahresgabe für 1951 (4), s. 1-58.
Rutkowski M. 2001, Żelazne łąki, „Wiedza i Życie” 5 (archiwum.wiz.pl/2001/01050500.asp).
Rymar E. 2011, Jurysdykcja kościelna na ziemiach pogranicza pomorsko-wielkopolskiego. Archidiakonaty nowomarchijskie (XIV-XV w.), „Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny” 18, s. 45-68.
Schimpff V. 1981, Eine Hanseschüssel aus Thüringen, „Ausgrabungen und Funde” 26 (5), s. 251-255.
Spazier I. 2012, Saalfeld/Thüringen – Die Entwicklung von der Königspfalz zum Benediktinerkloster St. Peter und Paul vom 10. bis 13. Jahrhundert, w: F. Biermann i in. (red.), Transformationen und Umbrüche des 12./13. Jahrhunderts, „Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mitteleuropas” 64. Langenweißbach, s. 335-356.
St Thomas Aquinas 2006, Summa Theologiae 35 (2a2æ. 34-36), Cambridge.
Szatmári I. 2014, Árpád-kori fémtálak Békés megyei gyűjteményekben, „Archaeologiai Értesítő” 139, s. 171-192.
Teofil 1998, Teofil Prezbiter. Diversarum Artium Schedula. Średniowieczny zbiór przepisów o sztukach rozmaitych, tłum. i oprac. S. Kobielus, Kraków.
Trotzig G. 1991, Craftsmanship and function. A study of metal vessels found in Viking Age tombs on the island of Gotland, Stockholm.
Watson A. 1947, Saligia, „Journal of the Warburg and Courtauld Institutes” 10, s. 148-150.
Werner O. 1977, Analysen mittelalterlicher Bronzen und Messinge I, „Archäologie und Naturwissenschaften” 1, s. 143-220.
Werner O. 1981, Analysen mittelalterlicher Bronzen und Messinge II und III, „Archäologie und Naturwissenschaften” 2, s. 106-170.
Weitzmann-Fiedler J. 1981, Romanische gravierte Bronzeschalen, Berlin.
Weitzmann-Fiedler J. 1983, Romanische gravierte Bronzeschalen, Nachträge zu dem 1981 erschienenen Werk, „Zeitschrift des deutschen Vereins für Kunstwissenschaft” 37 (1-4), s. 1-21.
Wenzel S. 1968, The Seven Deadly Sins: Some Problems of Research, „Speculum” 43 (1), s. 1-22.
Wołosz A.K. 1994, rec. Jadwiga Kuczyńska, Mosiężne misy norymberskie, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 42 (1), s. 110-114. Praca naukowa finansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2012-2017.Tytuł projektu: „Regni custodiam et clavem – Santok i clavis regni Poloniae – Milicz jako przykład dwóch grodów granicznych. Przygotowanie bazy źródłowej do przeprowadzenia archeologiczno-historycznego studium porównawczego”; nr 11H 11 018480. Kierownik projektu: prof. dr hab. Zofia Hilczer-Kurnatowska (2012-2013), dr Kinga Zamelska-Monczak (2013-2017).
Licencja
Prawa autorskie posiada autor/autorzy utworu, który/którzy udzielają licencji do jego opublikowania Czasopismu.