Abstrakt
The latest specialist excavations of utensil ceramics from the early Middle Ages in south-west Wielkopolska and the south-east part of Ziemia Lubuska have revealed features characteristic of craft ceramics. The features include selecting the mineral leaning admixture with respect to the fraction and type, the application of slipware, as well as a potter’s wheel. The research has been based on the results of petrographic analyses of selected utensils from the sites in Bonikowo (Wielkopolska region) as well as Połupin and Stożne (Lubuskie region). The artefacts have been dated on the basis of a thermoluminescent analysis of pieces of receptacles (Stożne) and the results of radiocarbon dating (Bonikowo, Połupin, Stożne). As for the occurrence of craft ceramics, the former stages of the Early Middle Ages (approximately 6/7th-9th centuries) are strongly contrasted with the subsequent Medieval times (10th – mid-13th centuries) when this type of utensil was non-existent.Bibliografia
Dąbrowski E. 1965, Sprawozdanie z badań archeologicznych na grodzisku wczesnośredniowiecznym w Połupinie, pow. Krosno Odrzańskie, Materiały Komisji Archeologicznej Lubuskiego Towarzystwa Naukowego, t. 1, Zielona Góra, s. 58-78.
Dąbrowski E. 1968, Badania Muzeum Okręgowego w Zielonej Górze nad wczesnym osadnictwem wczesnośredniowiecznym na Ziemi Lubuskiej, „Archeologia Polski”, t. 13, z. 2, s. 299-316.
Dąbrowski E. 1970, Rozwój zasiedlenia w okolicach Krosna Odrzańskiego od późnego okresu lateńskiego po wczesne średniowiecze, „Slavia Antiqua”, t. 17, s. 137-159.
Dąbrowski E. 1971, Dotychczasowe wyniki badań archeologicznych w Osiecznicy i Białogórze, pow. Krosno Odrz. na tle niektórych zagadnień z pogranicza późnego okresu rzymskiego i początków wczesnego średniowiecza, „Zielonogórskie Zeszyty Muzealne”, t. 2, s. 39-82.
Dąbrowski E. 1997, Początki wczesnego średniowiecza w mikroregionie Krosna Odrzańskiego, „Dolnośląskie Wiadomości Prahistoryczne”, t. 4, s. 117-153.
Dąbrowski E. 2001, Nowe materiały z najstarszej fazy wczesnego średniowiecza. Buków pod Sulechowem, w woj. lubuskim, „Slavia Antiqua”, t. 42, s. 129-158.
Dąbrowski E. 2006, Początki wczesnego średniowiecza w mikroregionie Krosna Odrzańskiego, [w:] M. Magda-Nawrocka, A. Nawojska, J. Szymczak (red.), Archeologia w studiach nad najstarszymi dziejami Krosna Odrzańskiego, Krosno Odrzańskie, s. 25-50.
Duinicz M. 1994, Problem datowania grodzisk typu Tornow i grupy Tornow – Klenica, „Archeologia Polski”, t. 39, z. 1-2, s. 31-49.
Die Franken 1996, Die Franken – Wegbereiter Europas, red. A. Wieczorek, P. Périn, K. von Welck, W. Menghin, t. 1-2, Mannheim.
Die Germanen 1986, Die Germanen. Geschichte und Kultur der germanischen Stämme in Mitteleuropa, t. 2, red. B. Krüger i in., Berlin.
Gruszka B. 2010, Obiekt z początków średniowiecza w Stożnem, stan. 2, pow. zielonogórski, „Slavia Antiqua”, t. 51, s. 227-267.
Gruszka B. 2011, Materiały ceramiczne z początków wczesnego średniowiecza z Kalska (stan. 1), woj. lubuskie w świetle nowych ustaleń chronologicznych metodą termoluminescencyjną, „Slavia Antiqua”, t. 52, s. 119-131.
Gruszka B., Pawlak E., Pawlak P. 2013, Zespoły ceramiczne ze starszych faz wczesnego średniowiecza na wybranych stanowiskach Środkowego Nadodrza w świetle najnowszych wyników datowań przyrodniczych, „Archeologia Polski”, t. 58, z. 1-2, s. 171-198.
Gunia P. 2013a, Wyniki badań petrograficznych średniowiecznej ceramiki ze stanowiska archeologicznego nr 1 w Bonikowie, pow. kościański, woj. wielkopolskie, Wrocław (mps).
Gunia P. 2013b, Wyniki badań petrograficznych średniowiecznej ceramiki ze stanowiska archeologicznego nr 2 w Połupinie, pow. krośnieński, woj. lubuskie, Wrocław (mps).
Gunia P., Gruszka B. 2010, Technologia i zaplecze surowcowe wczesnośredniowiecznej ceramiki użytkowej ze stanowiska 2 w Stożnem, woj. lubuskie w świetle badań petrograficznych, „Slavia Antiqua”, t. 51, s. 269-280.
Harhoiu R. 2005, Die untere Donau während der späten Kaiserzeit und der Völkerwanderungszeit, [w:] Wasserwege: Lebensadern – Trennungslinien, C. von Carnap-Bornheim, H. Friesinger (red.), Neumünster, s. 157-191.
Hensel W. 1956, Z badań nad polską ceramiką wczesnośredniowieczną, „Sprawozdania Archeologiczne”, t. 2, s. 160-167.
Herrmann J. 1966, Tornow und Vorberg. Ein Beitrag zur Frühgeschichte der Lausitz, Berlin.
Hilczer-Kurnatowska Z. 1986, Bonikowo, [w:] G. Labuda, A. Gąsiorowski (red.), Słownik starożytności słowiańskich, t. 7, z. 2, Wrocław, s. 505-506.
Hilczerówna Z. 1960, Gród z początków wczesnego średniowiecza w Bonikowie pow. Kościan, „Sprawozdania z Prac Naukowych Wydziału Nauk Społecznych”, t. 3, z. 4 (16), s. 59-65.
Hilczerówna Z. 1963, Z badań nad genezą ceramiki wczesnośredniowiecznej, „Archeologia Polski”, t. 8, z. 2, s. 318-331.
Hilczerówna Z. 1967a, Dorzecze górnej i środkowej Obry od VI do początków XI wieku, Wrocław.
Hilczerówna Z. 1967b, Z zagadnień periodyzacji dziejów garncarstwa na ziemiach polskich, „Archeologia Polski”, t. 12, z. 2, s. 431-437.
Hołowińska Z. 1956, Wczesnośredniowieczne grodzisko w Bonikowie w powiecie kościańskim. Wyniki badań z lat 1951-1953, Poznań.
Kara M. 2009, Najstarsze państwo Piastów – rezultat przełomu czy kontynuacji? Studium archeologiczne, Poznań.
Kurnatowska Z., Łosińska A. 1990, Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w Wielkopolsce, [w:] Z. Kurnatowska (red.), Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w Polsce, Poznań 1992, s. 105-153.
Labuda G. 1975, Samo (Samon), [w:] G. Labuda, Z. Stieber (red.), Słownik starożytności słowiańskich, t. 5, Wrocław, s. 39-40.
Die Langobarden 1988, Die Langobarden. Von der Unterelbe nach Italien, red. R. Busch, Neumünster.
Makiewicz T. 2005a, O tak zwanej ceramice pseudośredniowiecznej w Polsce, „Archaeologia Historica Polona”, t. 15, z. 2, s. 169-186.
Makiewicz T. 2005b, W sprawie aktualnego stanu badań nad problemem kontynuacji kulturowej pomiędzy starożytnością a wczesnym średniowieczem w Polsce. Punkt widzenia autochtonisty, „Slavia Antiqua”, t. 46, s. 9-38.
Makiewicz T. 2006, Die Entdeckung einer neuen Kategorie von Keramik aus der Völkerwanderungszeit in Großpolen, [w:] Festschrift Rosemarie Müller, Ergänzungsband des Hoops Reallexikon der Germanischen Altertumskunde, t. 53, Berlin, s. 473-485.
Müller H.F. 1976, Das alamannische Gräberfeld von Hemmingen (Kreis Ludwigsburg), Stuttgart.
Schuldt E. 1956, Die slawische Keramik in Mecklenburg, Berlin.
Walanus A., Goslar T. 2004, Wyznaczanie wieku metodą 14C dla archeologów, Rzeszów.
Woźnicka Z. 1961, Osadnictwo z okresu rzymskiego w Bonikowie pow. Kościan, „Wiadomości Archeologiczne”, t. 27, z. 2, s. 210-214.
Żak J., Maćkowiak-Kotkowska L. 1988, Studia nad uzbrojeniem środkowoeuropejskim VI-X wieku. Zachodniobałtyjskie i słowiańskie ostrogi o zaczepach haczykowato zagiętych do wnętrza, Poznań.
Licencja
Prawa autorskie posiada autor/autorzy utworu, który/którzy udzielają licencji do jego opublikowania Czasopismu.