Abstrakt
The new investigations into the early medieval cemetery in Ciepłe, Gniew community, uncovered many graves, including three of mounted warriors, in 2009. Their rich grave goods included weapons, horse riding gear, and harness elements. In one of the graves, special attention was attracted by decorative bronze spurs preserved intact. They were found next to the deceased’s feet together with a set of buckles, leather-strap tips and other ferrules. The discovery of these exclusive spurs was a ‘turning point’ in the interpretations of the function of the so-called Lutomiersk-type ferrules.Bibliografia
Bialeková D. 1977, Sporen von slavischen Fundplätzen in Pobedim (typologie und datierung), „Slovenská Archeológia”, t. 25-1, s. 103-160.
Błoński M. 2000, Średniowieczne ostrogi z grodziska na Zawodziu w Kaliszu, „Archeologia Polski”, t. 45, z. 1-2, s. 53-91.
Cnotliwy 1973, Rzemiosło rogownicze na Pomorzu wczesnośredniowiecznym, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
Choińska-Bochdan E. 1990, Z badań nad początkami Gniewu nad Wisłą, „Pomorania Antiqua”, t. 14, s. 79-81.
Chudziak W. 2001, Wczesnośredniowieczne groby komorowe z Kałdusa pod Chełmnem na Pomorzu Wschodnim, „Slavia Antiqua”, t. 42, s. 63-96.
Dembińska M., Nadolski A. 1978, Uzbrojenie, [w:] Historia kultury materialnej Polski w zarysie, pod red. W. Hensla i J. Pazdura, t. 1 od VII do XII wieku, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
Drozd A., Janowski A. 2007, Wczesnośredniowieczny grób komorowy z Pnia, [w:] Środowisko pośmiertne człowieka. Funeralna Lednickie. Spotkanie 9, red. W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński, Poznań, s. 163-168.
Drozd A. 2009, Wczesnośredniowieczne groby komorowe – sposoby eksploracji i dokumentacji, [w:] Metody. Źródła. Dokumentacja. Funeralna Lednickie. Spotkanie 11, red. W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński, Poznań, s. 371-380.
Gabriel I. 1988, Hof – und Sakralkultur sowie Gebrauchs – und Handelsgut im Spiegel der Kleinfunde von Starigard/Oldenburg, „Bericht der Römisch – Germanischen Kommission”, t. 69, s. 184-194.
Gardawski A., Gąssowski J., Rajewski Z. 1957, Archeologia i pradzieje Polski, Warszawa.
Hensel W. 1956, Słowiańszczyzna wczesnośredniowieczna. Zarys kultury materialnej, Warszawa, wyd. 2 uzupełnione.
Hensel W. 1960, Najdawniejsze stolice Polski, Gniezno–Kruszwica–Poznań, Warszawa.
Hensel W. 1967, Polska przed tysiącem lat, Wrocław–Warszawa–Kraków.
Hensel W. 1987, Słowiańszczyzna wczesnośredniowieczna. Zarys kultury materialnej, Warszawa, wyd. 4 uzupełnione.
Hensel W., Broniewska A. 1961, Starodawna Kruszwica. Od czasów najdawniejszych do roku 1271, Wrocław.
Hilczerówna Z. 1956, Ostrogi polskie z X-XIII wieku, Poznań, PTPN, Wydział Historii i Nauk Społecznych. Prace Komisji Archeologicznej, t. 2, z. 2.
Jażdżewski K. (1949) 1951, Cmentarzysko wczesnośredniowieczne w Lutomiersku pod Łodzią w świetle badań z r. 1949, „Materiały Wczesnośredniowieczne”, t. 1, Warszawa, s. 91-191.
Jażdżewski K. (1950) 1952, Sprawozdanie z badań archeologicznych na cmentarzysku wczesnośredniowiecznym w Lutomiersku w pow. łaskim (woj. łódzkie) w r. 1950, „Materiały Wczesnośredniowieczne”, t. 2, Warszawa, s. 257-264.
Jelovina D. 1986, Mačevi i ostruge. Karolinškog obilježja u Muzeju Hrvatskih Arheoloških Spomenika, Split.
Kara M. 1991, Z badań nad wczesnośredniowiecznymi grobami z uzbrojeniem z terenu Wielkopolski, [w:] Od plemienia do państwa. Śląsk na tle wczesnośredniowiecznej Słowiańszczyzny Zachodniej, Wrocław, s. 99-120.
Kara M. 1992, Siły zbrojne Mieszka I. Z badań nad składem etnicznym, organizacją i dyslokacją drużyny pierwszych Piastów, „Kronika Wielkopolski”, nr 3 (62), s. 33-47.
Kara M. 1998, Wczesnośredniowieczny grób uzbrojonego kupca z miejscowości Ciepłe na Pomorzu Gdańskim w świetle ponownej analizy chronologicznej, [w:] Kraje Słowiańskie w wiekach średnich, Profanum i Sacrum, Poznań, s. 505-524.
Kara M. 2001, Frühmittelalterliches Grab eines bewaffneten Kaufmannes aus dem Ort Ciepłe (Warmhof) im Danziger Pommern im Lichte einer erneuten Analyse, „Folia Archaeologica”, t. 23, s. 113-140.
Kara M. 2009, Najstarsze państwo Piastów – rezultat przełomu czy kontynuacji? Studium archeologiczne, Poznań.
Kavánová B. 1976, Slovanské ostruhy na území Československa, Studie Archeologického Ústavu Československé Akademie Vĕd v Brnĕ, t. IV, z.3, Akademia Praha.
Kaźmierczyk J., Lasota C. 1979, Badania wykopaliskowe na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu w 1977 r., „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne”, t. 20, s. 83-89.
Kostrzewski J. 1962, Kultura prapolska, wyd. 3, Warszawa.
Kostrzewski J. 1966, Pradzieje Pomorza, Wrocław
Kurnatowska Z. 2002, Pierwsze państwo piastowskie. Lata około 940-1038, [w:] U źródeł Polski. Do roku 1038, Warszawa–Wrocław.
Leciejewicz L. 1976, Słowiańszczyzna zachodnia, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
Leciejewicz L. 1993, Normanowie nad Odrą i Wisłą w IX-XI wieku, „Kwartalnik Historyczny”, 100/4, s. 49-62.
Łęga W. 1930, Kultura Pomorza we wczesnym średniowieczu na podstawie wykopalisk, 1-2, Toruń.
Łosiński W. 1996, Miejsce Pomorza i Wielkopolski w kształtowaniu się gospodarki towarowo-pieniężnej w Polsce wczesnofeudalnej, „Slavia Antiqua”, t. 37, s. 163-180.
Mikhajlov K. A. 2011, Chamber-graves as interregional phenomenon of the Viking Age: from Denmark to Rus, [w:] Wolińskie Spotkania Mediewistyczne I, red. M. Rębkowski, Wolin, s. 205-221.
Miśkiewicz M. 1969, Wczesnośredniowieczny obrządek pogrzebowy na płaskich cmentarzyskach szkieletowych w Polsce, „Materiały Wczesnośredniowieczne”, t. 6, Wrocław–Warszawa–Kraków, s. 241-301.
Nadolski A. 1954, Studia nad uzbrojeniem polskim w X, XI i XII wieku, Łódź.
Nadolski A. 1979, Broń i strój rycerstwa polskiego w średniowieczu, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
Nadolski A., Abramowicz A., Poklewski T. 1959, Cmentarzysko z XI wieku w Lutomiersku pod Łodzią, „Acta Archaeologica Universitatis Lodziensis”, nr 7, Łódź.
Paszkiewicz B. 2011, Monety z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Ciepłem, [w:] XVII Sesja Pomorzoznawcza, t. 1. Od epoki kamienia do wczesnego średniowiecza, pod red. M. Fudzińskiego i H. Panera, Gdańsk, s. 571-576.
Ratajczyk Z. 2011, Nowe odkrycia na cmentarzysku z okresu wczesnego średniowiecza w Ciepłem, gm. Gniew, stanowisko 6, [w:] XVII Sesja Pomorzoznawcza, t. 1, Od epoki kamienia do wczesnego średniowiecza, pod red. M. Fudzińskiego i H. Panera, Gdańsk, s. 553-570.
Tokarski W. 1997, Średniowieczne militaria jako wyznaczniki chronologii, „Archaeologia Historica Polona”, t. 6, s. 55-68.
Wachowski K. 1984, Militaria z grodu na Ostrówku w Opolu, [w:] Studia nad kulturą wczesnopolskiego Opola. Militaria – wyroby bursztynowe, Wrocław–Warszawa–Kraków– Gdańsk–Łódź, s. 11-112.
Wachowski K. 2001, Elementy rodzime i obce w uzbrojeniu wczesnośredniowiecznym na Śląsku, „Folia Archaelogica”, 23, t. 1, s. 153-176.
Wachowski K. 2006, Funkcja okuć typu lutomierskiego, „Archeologia Polski”, t. 51, z. 1-2, s. 155-161.
Wołoszyn M. 2005, Między wschodem a zachodem: pochówek wojownika ze stanowiska 1C w Gródku, pow. hrubieszowski, woj. lubelskie, „Acta Militaria Mediaevalia” I, Sztuka wojenna na pograniczu polsko-rusko-słowackim w średniowieczu, Kraków–Santok, s. 87-105.
Wołoszyn M. 2010, Obecność ruska i skandynawska w Polsce w X-XII w. – wybrane problemy, [w:] Wędrówka i etnogeneza w starożytności i średniowieczu, red. M. Salamon, J. Strzelczyk, wyd. 2 poszerzone, Kraków, s. 299-334.
Wrzesińska A, Wrzesiński J. 2005, Grób z ostrogami z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Dziekanowicach, „Archaeologia Historica Polona”, t. 15/1, s. 371-381.
Ziemlińska-Odoj W., 1992 Materiały do cmentarzyska wczesnośredniowiecznego ze stanowiska XI w Cerkiewniku, gm. Dobre Miasto, Zeszyty Muzeum Warmii i Mazur. Archeologia, t. 1, s. 111-149.
Zoll-Adamikowa H., 1975, Wczesnośredniowieczne cmentarzyska ciałopalne Słowian na terenie Polski, cz. 1. Źródła, Wrocław–Warszawa Kraków–Gdańsk, s. 162-172.
Żak J. 1957, Czy grób uzbrojonego jeźdźca z Ciepłego, pow. tczewski, jest grobem skandynawskim?, „Archeologia Polski”, t. 1, s. 164-180.
Żak J. 1960, Problem pochodzenia mieczów tzw. „wikińskich” na ziemiach zachodniosłowiańskich, głównie polskich, „Archeologia Polski”, t. 4, z. 2, s. 297-344.
Licencja
Prawa autorskie posiada autor/autorzy utworu, który/którzy udzielają licencji do jego opublikowania Czasopismu.