Abstrakt
The article contains an analysis of archaeological and historical sources related to the Świna, one of three straits constituting the mouth of the Oder to the Baltic. By referring to the sources, an attempt was made to evaluate the ways of taking advantage of the strait and its significance in the early Middle Ages.Bibliografia
Adam z Bremy – Magistri Adam Bremensis Gesta Hammaburgensis ecclesiae pontificum, Scriptores rerum Germanicarum in usum scholarum ex Monumentis Germaniae Historicis separatu editi, wyd. B. Schmeidler, Hannover-Lipsk 1917.
Ebo – Ebonis Vita S. Ottonis episcopi Babenbergensis, MPH, series nova, t. VII, fasc. 2, wyd. J. Wikarjak, K. Liman, Warszawa 1969.
Herbord – Herbordi Dialogus de Vita S. Ottonis episcopi Bebenbergensis, MPH, series nova, t. VII, fasc. 3, wyd. J. Wikarjak, K. Liman, Warszawa 1974.
Saxo Gramatyk – Saxonis Gesta Danorum, wyd. J. Olrik, H. Raeder, Huniae 1931.
PUB – Pommersches Urkundenbuch, t. 1 (2. Aufl.), wyd. K. Conrad, Köln-Wien 1970; t. 7, 2. Lieferung, wyd. H. Friederichs, Stettin 1936.
VP – S. Ottonis episcopi Babenbergensis Vita Prieflingensis, MPH, series nova, t. 7 fasc. 1, wyd. J. Wikarjak, K. Liman, Warszawa 1966. Tłumaczenie polskie: Żywot z Prüfening Ottona biskupa bamberskiego, tłum. J. Wikarjak, w: Pomorze Zachodnie w żywotach Ottona, Warszawa 1979, s. 45-137.
Bogucki M. 2013, Coin Finds from Wolin and its Hinterland, w: M. Bogucki, M. Rębkowski (red.), Economies, Monetisation and Society in the West Slavic Lands 800-1200 AD, Wolińskie Spotkania Mediewistyczne, t. 2, Szczecin, s. 345-357.
Bogucki M., Ilisch P., Suchodolski S. (red.) 2016, Frühmittelalterliche Münzfunde aus Polen. Inventar II, Pommern, Warszawa.
Bollnow H. 1964, Studien zur Geschichte der pommerschen Burgen und Städte im 12. und 13. Jahrhundert, Köln-Graz.
Borówka R., Osadczuk A., Osadczuk K., Witkowski A., Skowronek A., Latałowa M., Mianowicz K. 2017, Postglacial Evolution of the Odra River Mouth, Poland-Germany, w: J. Harff, K. Furmańczyk, H. von Storch (red.), Coastline Changes of the Baltic Sea from South to East. Past and Futire Projection, Cham, s. 193-217.
Ciołek R. 2003, Znaleziska solidów na Pomorzu, „Wiadomości Numizmatyczne” 47/2(176), s. 163-180.
Czaplewski P. 1947, Studia nad regestem Dagome iudex. Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu 12, 1946, s. 3-45.
Dudzińska-Nowak J. 2017, Morphodynamic Processes of the Swina Gate Coastal Zone Development (Southern Baltic Sea), w: J. Harff, K. Furmańczyk, H. von Storch (red.), Coastline Changes of the Baltic Sea from South to East. Past and Futire Projection, Cham, s. 219-255.
Dworaczyk M., Piotrowski A. 2011, Próba lokalizacji wczesnośredniowiecznych grodzisk u ujścia Świny w świetle analizy morfostratygraficznej wałów wydmowo-mierzejowych, w: M. Rębkowski (red.), Ekskluzywne życie – dostojny pochówek. W kręgu kultury elitarnej wieków średnich, Wolińskie Spotkania Mediewistyczne, t. 1, Wolin, s. 13-20.
Eggers H.J. 1978, Funde der wendisch-wikingischen Zeit in Pommern, Kiel.
Eggert O. 1927, Die Wendenzüge Waldemars I. und Knuts VI. von Dänemark nach Pommern und Mecklenburg, „Baltische Studien NF“ 29, 1-149.
Eggert O. 1928, Dänish-wendische Kämpfe in Pommern und Mecklenburg (1157-1200), „Baltische Studien NF” 30/2, s. 1-76.
Filipowiak W. 1959, Badania archeologiczno-konserwatorskie w Lubinie, pow. Wolin, „Materiały Zachodniopomorskie” 5, s. 311-330.
Filipowiak W. 1962, Wolinianie. Studium osadnicze, cz. 1. Materiały, Szczecin.
Filipowiak W. 1997, Wollin (Wolin) und Kammin (Kamień Pomorski) im frühen Mittelalter, w: M. Gläser (red.), Lübecker Kolloquium zur Stadtarchäologie im Hanseraum I: Stand, Aufgaben und Perspektiven, Lübeck, s. 253-265.
Filipowiak W., Konopka M. 2008, The Identity of the Town. Wolin Town-State – 9th-12th Centuries, “Quaestiones Medii Aevii Novae” 13, s. 243-287.
Gaziński R. 2006, Świna jako droga wodna w średniowieczu, „Przegląd Zachodniopomorski” 21/4, s. 139-146.
Guzikowski K. 2016, Najazdy zbrojne na Szczecin w XII wieku. Przyczyny – przebieg – skutki, w: A. Aksamitowski, R. Gałaj- Dempniak, H. Walczak, A. Wojtaszak (red.), Wojna – Wojsko – Bezpieczeństwo poprzez stulecia i epoki. Studia i materiały, Szczecin, s. 91-100.
Herrmann J., Donat P. (red.) 1979, Corpus archäologischer Quellen zur Frühgeschichte auf dem Gebiet der DDR (7. bis 12. Jahrhundert), 2. Lieferung, Berlin.
Herold J. 1995, Die slawische Besiedlung der Insel Usedom, w: G. Mangelsdorf (red.), Die Insel Usedom in slawisch-frühdeutscher Zeit, Greifswalder Mitteilungen 1, Frankfurt am Main, s. 17-41.
Hofmeister A. 1924, Zur Chronologie und Topographie der 1. Pommernfahrt des Bischofs Otto von Bamberg, „Pommersche Jahrbücher“ 22, s. 3-25.
Holtz A. 1958, Bischof Otto von Bamerg in Warp. Die Burgwälle in Garz auf Usedom und Neuwarp Altstadt, „Baltische Studien NF” 45, s. 27-42.
Kiersnowscy T. & R. 1959, Wczesnośredniowieczne skarby srebrne z Pomorza. Materiały, Polskie Skarby Wczesnośredniowieczne. Inwentarze 2, Polskie Badania Archeologiczne 4, Warszawa-Wrocław.
Kiersnowski R. 1950, Legenda Winety. Studium historyczne, Kraków.
Kiersnowski R. 1951, Kamień i Wolin, „Przegląd Zachodni” 9-10, s. 178-225.
Kondracki J. 1998, Geografia regionalna Polski, Warszawa.
Kowalenko W. 1954, Piana, Świna i Dziwna jako szlaki osadniczo-komunikacyjne Słowiańszczyzny bałtyckiej
VIII-XIII w., „Przegląd Zachodni” 1-2, s. 1-90.
Kunkel O. 1932, Burgwallforschung in Pommern, „Pommersche Heimatpflege“ 3/3, s. 81-92.
Kunkel O. 1940, Urgeschichte, Volkskunde, Landesgeschichte und Stadtkultur, kirchliche Kunst, „Baltische Studien” 42, s. 274-342.
Labuda G. 1988, Wolinianie – plemię pomorskie czy wieleckie?, w: G. Labuda, St. Tabaczyński (red.), Studia nad etnogenezą Słowian i kulturą Europy wczesnośredniowiecznej, t. 2, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź, s. 65-76.
Leciejewicz L. 1962, Początki nadmorskich miast na Pomorzu Zachodnim, Wrocław-Warszawa-Kraków.
Leciejewicz L. 1975, Świna, w: G. Labuda, Z. Stieber (red.), Słownik Starożytności Słowiańskich, t. 5, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk, s. 591-592.
Leciejewicz L. 1983, O rozwoju miast w księstwie zachodniopomorskim na przełomie XII/XIII wieku, w: J. Żak, J. Ostoja-Zagórski red., Studia z dziejów i kultury zachodniej Słowiańszczyzny, Poznań, s. 121-153.
Łosiński W. 1982, Osadnictwo plemienne Pomorza (VI-X wiek), Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź.
Malinowski T. 1973, Warunki naturalne wyspy Wolin, w: T. Białecki (red.), Z dziejów ziemi wolińskiej, Szczecin, s. 10-36.
Morawiec J. 2009, Vikings among the Slavs. Jomsborg and the Jomsvikings in Old Norse Tradition, “Studia Medievalia Septentrionalia”, t. 17, Wien.
Myśliński K. 1948, Bogusław I, książę Pomorza Zachodniego, Bydgoszcz-Gdańsk-Szczecin 1948.
Osadczuk A. 1999, Zalew Szczeciński w świetle analizy cech fizjograficznych, w: Problemy geologii, hydrogeologii i ochrony środowiska wybrzeża morskiego Pomorza Zachodniego. Przewodnik LXX Zjazdu Naukowego Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Szczecin, s. 215-241.
Piotrowski A. 1999, Etapy rozwoju Bramy Świny, w: Problemy geologii, hydrogeologii i ochrony środowiska wybrzeża morskiego Pomorza Zachodniego. Przewodnik LXX Zjazdu Naukowego Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Szczecin, s. 215-241.
Piskorski J.M. 2002, Pomorze plemienne. Historia – Archeologia – Językoznawstwo, Poznań.
Quandt L. 1868, Zur Urgeschichte Pomoranen, “Baltische Studien“ 22, s. 121-213.
Rębkowski M. 2011, Św. Otton a archeologia. O potrzebie i perspektywach badań, w: M. Rębkowski, S. Rosik (red.), Populi terrae marisque. Prace poświęcone pamięci Profesora Lecha Leciejewicza, Wrocław, s. 93-120.
Rębkowski M. 2016, Od grodu książęcego do rezydencji prepozyta kapituły. Lubin w XI-XVI w., „Archaeologia Historica Polona” 24, s. 59-74.
Rębkowski M. red. 2018, Lubin. Early Medieval Stronghold at the Mouth of the Oder River, Szczecin.
Rogosz R. 1974, Grodzisko wczesnośredniowieczne w Szczecinie-Mścięcinie, Warszawa.
Rosik S. 2010, Conversio gentis Pomeranorum. Studium świadectwa o wydarzeniu (XII wiek), Wrocław.
Rymar E. 1992, Nad Odrą czy Odrą-Świną? Jeszcze raz w sprawie identyfikacji grodu Gridiz, Gradicia z trasy pierwszej wyprawy misyjnej Ottona bamberskiego na Pomorze, „Przegląd Zachodniopomorski” 7 (36), z. 4, s. 7-27.
Rymar 2005, Rodowód książąt pomorskich, Szczecin 20052.
Spors J. 1981, Ośrodki stołeczne państwa zachodniopomorskiego w XII i pierwszej połowie XIII wieku, „Materiały Zachodniopomorskie”, t. 27, s. 209-234.
Spors J. 1988, Studia nad wczesnośredniowiecznymi dziejami Pomorza Zachodniego. XII-pierwsza połowa XIII w., Słupsk.
Spors J. 1991, Organizacja kasztelańska na Pomorzu Zachodnim w XII-XIII w., Słupsk.
Sułowski Z. 1952, Najstarsza granica zachodnia Polski, „Przegląd Zachodni” 1952, nr 3-4, s. 343-483.
Szczesiak R. 1995, Beiträge zu den slawischen Burgen und Grabfunden der Insel Usedom sowie zur slawischen Keramik vom Schloßberg und dem Bauhof bei Usedom, w: G. Mangelsdorf (red.), Die Insel Usedom in slawisch-frühdeutscher Zeit, Greifswalder Mitteilungen 1, Frankfurt am Main, s. 43-71.
Ślaski K. 1960, Podziały terytorialne Pomorza w XII-XIII wieku, Poznań.
Wehner D. 2007, Der frühgeschichtliche Seehandelsplatz Wolin und sein Umland. Eine Studie zu Zentrum und Peripherie, Studien zur Siedlungsgeschichte und Archäologie der Ostseegebiet, t. 8, Neumünster.
Licencja
Prawa autorskie posiada autor/autorzy utworu, który/którzy udzielają licencji do jego opublikowania Czasopismu.