Przejawy słowiańskiej i skandynawskiej obrzędowości pogrzebowej doby "plemiennej" na cmentarzysku w Myszęcinie na Ziemi Lubuskiej
PDF

Słowa kluczowe

grave field
pit grave
boat grave
Alt Käbelich
human bones
ceramics

Jak cytować

Pawlak, P. (2019). Przejawy słowiańskiej i skandynawskiej obrzędowości pogrzebowej doby "plemiennej" na cmentarzysku w Myszęcinie na Ziemi Lubuskiej. Slavia Antiqua. Rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim, (59), 223–238. https://doi.org/10.14746/sa.2018.59.10

Abstrakt

The article presents the results of research into an early medieval burnt offering grave field inMyszęcin, Świebodzin county. The field contained pit graves, some of which are reminiscent ofthe Alt Käbelich-type graves popular especially in the north-western part of theWestern Slavic Territory. On the basis of artefacts discovered in the grave pits and on the surface of the grave field, primarily as a result of an analysis of ceramics, the graves can be dated back to the mid-8th and the 9th centuries.
https://doi.org/10.14746/sa.2018.59.10
PDF

Bibliografia

Ashby S. 2007, Bone and antler combs, w: The Finds Research Group AD700-1700, Datasheet 40, https://pure.york.ac.uk/portal/files/16331458/FRG_40_Combs.pdf (dostęp dn. 30. 09.2018 r.).

Bartošková A. 1986, Slovanské depoty železných předmĕtů v Československu. Studie Archeologického Ústavu Československé Akademie Vĕd v Brnĕ, t. 13, Brno.

Bertram M. (red.) 1995, Merowingerzeit. Die Altertümer im Museum für Vor- und Frühgeschichte, Mainz am Rhein.

Bunte T. 2007, Fibeln Und Keramik des 6. bis frühen 11. Jahrhunderts aus der Ortwüstung Balhorn bei Paderborn. Studien zum Kulturwandel von der merowingischen zur karolingisch-ottonischen Zeit, Münster.

Dąbrowski E. 1976, Nowy Dworek, gm. Świebodzin, woj. zielonogórskie, st. 7, „Informator Archeologiczny”, Badania 1975, s. 202.

Filipowiak W. 1988b, Handel und Handelsplätze an der Ostseeküste Westpommerns, Bericht der Römisch-Germanischen Kommission, t. 69, s. 690-719.

Florek M. 2011, Uwagi o zróżnicowaniu słowiańskiego obrządku pogrzebowego w Małopolsce w okresie plemiennym (do końca X w.), w: S. Cygan, M. Glinianowicz, P.N. Kotowicz (red.), „In silvis, campis… et urbe“. Średniowieczny obrządek pogrzebowy na pograniczu polsko-ruskim, Rzeszów-Sanok, s. 59-77.

Gorczyca K., Lipowczyk N. 2011, Sprawozdanie z badań ratunkowych przeprowadzonych w Kramsku, gm. loco, pow. Konin, stan. 2, „Konińskie Zeszyty Muzealne”, t. 7, s. 19-28.

Gorczyca K., Schellner K. 2012, Cmentarzysko wczesnośredniowieczne w Bilczewie, pow. Konin. Archeologiczne badania ratownicze na terenie odkrywki „Drzewce” KWB Konin, Konin.

Heindel I. 1992, Äxte des 8. bis 14. Jahrhunderts im westslawischen Siedlungsgebiet zwischen Elbe/Saale und Oder/Neiße, „Zeitschrift für Archäologie“, t. 26, s. 17-56.

Hildebrandt-Radke I. 2013, Cechy litologiczne i główne fazy depozycji osadów na stanowisku archeologicznym Myszęcin 19, gm. Szczaniec, w: E. Pawlak, P. Pawlak (red.), Myszęcin, stanowisko 19, województwo lubuskie. Od młodszej epoki kamienia po XX wiek, Zielona Góra, s. 15-24.

Jöns H., Lüth F., Müller-Wille M. 1997, Ausgrabungen auf dem frühgeschichtlichen Seehandelsplatz von Groß Strömkendorf, Kr. Nordwestmecklenburg, „Germania”, t. 75/1, s. 193-221.

Jöns H., Mazurek W. 1998, Groß Strömkendorf – nadmorska osada rzemieślniczo-handlowa i cmentarzysko z okresu wczesnosłowiańskiego nad Zatoką Wismarską, „Slavia Antiqua”, t. 39, s. 181-214.

Kajkowski K., Kotowicz P.N. 2015, Zapomniany wczesnośredniowieczny pochówek łodziowy ze Szczecina, „Materiały Zachodniopomorskie”, Nowa Seria, t. 11 (2014), z. 1. Archeologia, s. 123-136.

Kars M. 2011, A Cultural Perspective on Merovingian Burial Chronology and the Grave Goods from the Vrijthof and Pandhof Cemeteries in Maastricht, Amsterdam.

Knific T. 2004, Sekerovitá hrivna iż reke Ljubljanice (Slovenija), w: G. Fusek (red.), Zborník na počesť Dariny Bialekovej, Nitra, s. 191-195.

Kondracki J. 1994, Geografia fizyczna Polski, Warszawa.

Koperkiewicz A., Krasnodębski D. 2006, Wczesnośredniowieczne cmentarzysko w Daniłowie Małym, gm. Łapy, w: W. Chudziak, S. Moździoch (red.), Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w Polsce – 15 lat później, Toruń-Wrocław, s. 465-485.

Lodowski J. 1980, Dolny Śląsk na początku średniowiecza (VI-X w.). Podstawy osadnicze i gospodarcze, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.

Łosiński W. 1969, Badania archeologiczne w Skroniu, pow. Kołobrzeg, „Sprawozdania Archeologiczne”, t. 21, s. 163-166.

Łosiński W. 1972a, Początki wczesnośredniowiecznego osadnictwa grodowego w dorzeczu dolnej Parsęty (VII-X/XI w.), Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.

Łosiński W. 1993, Groby typu Alt Käbelich w świetle badań przeprowadzonych na cmentarzysku wczesnośredniowiecznym w Świelubiu pod Kołobrzegiem, „Przegląd Archeologiczny”, t. 41, s. 17-34.

Łosiński W. 1998, Z dziejów obrzędowości pogrzebowej u północnego odłamu Słowian zachodnich w świetle nowszych badań, w: H. Kóčka-Krenz, W. Łosiński (red.), Kraje słowiańskie w wiekach średnich. Profanum i sacrum, Poznań, s. 473-483.

Łosiński W. 2000, Z badań nad obrządkiem pogrzebowym na słowiańskich wybrzeżach Bałtyku w dobie plemiennej – uwag ciąg dalszy, Źródła archeologiczne i ich treści, „Archaeologia Historica Polona”, t. 8, s. 71-81.

Łosiński W. 2008, Pomorze Zachodnie we wczesnym średniowieczu. Studia archeologiczne, Poznań.

Muzolf B. 2002, Wczesnośredniowieczne cmentarzysko ciałopalne z obiektem kultowym, w: B. Muzolf, P. Papiernik, M. Urbański, M. Wąs, Wyniki ratowniczych badań wykopaliskowych na terenie odkrywki „Szczerców” KWB „Bełchatów” S.A. na stanowisku nr 11 w Grabku, gm. Szczerców, woj. łódzkie, w: R. Grygiel red., Badania archeologiczne na terenie odkrywki „Szczerców” Kopalni Węgla Brunatnego „Bełchatów” S.A., Łódź, s. 401-426.

Nadolski A. 1954, Studia nad uzbrojeniem polskim w X, XI i XII wieku, Łódź.

Paddenberg D. 2000, Studien zu frühslawischen Bestattungssitten In Nordostdeutschland, „Offa”, t. 57, s. 231-345.

Pawlak E., Pawlak P. red. 2013a, Myszęcin, stanowisko 19, województwo lubuskie. Od młodszej epoki kamienia po XX wiek, Zielona Góra.

Pawlak E., Pawlak P. 2013b, Stanowisko nr 19 w Myszęcinie, gm. Szczaniec, woj. lubuskie, w: E. Pawlak, P. Pawlak (red.), Myszęcin, stanowisko 19, województwo lubuskie. Od młodszej epoki kamienia po XX wiek, Zielona Góra, s. 7-14.

Pawlak P. 2013, Cmentarzysko ciałopalne i osada ze starszego stadium wczesnego średniowiecza w Myszęcinie, w: E. Pawlak, P. Pawlak (red.), Myszęcin, stanowisko 19, województwo lubuskie. Od młodszej epoki kamienia po XX wiek, Zielona Góra, s. 169-395.

Poláček L. 2000, Holzbearbeitungswerkzeug aus Mikulčice, w: L. Poláček (red.), Studien zur Burgwall von Mikulčice, t. 4, Brno, s. 303-361.

Poleski J. 2013, Małopolska w VI-X wieku. Studium archeologiczne, Kraków.

Rewekant A. 2013, Wyniki badań antropologicznych szczątków ludzkich z wczesnośredniowiecznego, ciałopalnego cmentarzyska w Myszęcinie, stan. 19, w: E. Pawlak, P. Pawlak (red.), Myszęcin, stanowisko 19, województwo lubuskie. Od młodszej epoki kamienia po XX wiek, Zielona Góra, s. 487-492.

Sarnowska W. 1962, Topory wczesnośredniowieczne z obszaru Śląska, „Światowit”, t. 24, s. 493-514.

Schmidt V. 1981, Slawische urnenlose Brandbestattungen in Flachgräbern aus dem Bezirk Neubrandenburg, „Zitschrift für Archäologie“, t. 15, s. 333-354.

Schmidt V. 1985, Untersuchungen auf dem slawischen birituellen Gräberfeld von Alt Käbelich, Kreis Strasburg, „Bodendenkmalpflege in Mecklenburg“, t. 32 (1984), s. 337-346.

Schmidt V. 1987, Jak Słowianie Zachodni chowali zmarłych, „Z otchłani wieków“, t. 53, z. 1, s. 32-35.

Schmidt V. 1992, Lieps. Die slawischen Gräberfelder und Kultbauten am Südende des Tollensesees, Lübstorf.

Schmidt V. 1996 Ein slawisches birituelles Gräberfeld von Alt Käbelich, Lkr. Mecklrnburg-Strelitz, „Bodendenkmalpflege in Meclenburg-Vorpommern“, t. 43 (1995), s. 83-113.

Schnitzler B., Arbogast B., Frey A. 2009, Les trouvailles mérovingiennes en Alsace. Tome 1, Bas-Rhin, Mainz.

Stawska V. 1994, Groby wczesnośredniowieczne z miejscowości Małe Czyste, gm. Stolno, woj. toruńskie (stanowisko 20), w: J. Olczak (red.), Studia nad osadnictwem średniowiecznym ziemi chełmińskiej. Wybrane zagadnienia i materiały, Toruń, s. 153-167.

Szmoniewski B. Sz. 2005, Wczesnośredniowieczne cmentarzysko ciałopalne na stanowisku 16 w Targowisku, gm. Kłaj, woj. małopolskie, „Materiały Archeologiczne”, t. 35, s. 109-117.

Szmoniewski B. Sz. 2007, Metodyka eksploracji grobów typu Alt Käbelich na stanowisku 16 w Targowisku, woj. małopolskie, Materiały z konferencji konserwatorstwa archeologicznego, Warszawa, s. 336-341.

Szmoniewski B. Sz., Tyniec-Kępińska A. 2006b, Obrzędowość pogrzebowa w Małopolsce wczesnośredniowiecznej (VII/VIII – poł. X w.) w świetle nowych badań, „Materiały Archeologiczne”, t. 36, s. 27-31.

Tyniec-Kepińska A., Szmoniewski B. Sz. 2006, Nowe wczesnośredniowieczne cmentarzyska w typie Alt Käbelich z Małopolski, w: Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w Polsce – 15 lat później, W. Chudziak, S. Moździoch (red.), Toruń-Wrocław, s. 383-390.

Wachowski K. 1992, Kultura karolińska a Słowiańszczyzna Zachodnia, Wrocław.

Windler R. 1989, Ein frühmittelalterliches Männergrab aus Elgg. Bemerkungen zu einen filigranverzierten Schnallentyp, „Jahrbuch der Schweizerischen Gesellschaft für Ur-und Frühgeschichte”, t. 72, s. 181-200.

W Smrokowie… W Smrokowie archeolodzy odkryli starożytne cmentarzysko, https://krakow.tvp.pl/37750399/w-smrokowie-archeolodzy-odkryli-starozytne-cmentarzysko (dostęp dn. 30.09.2018 r.)

Zoll-Adamikowa H. 1975, Wczesnośredniowieczne cmentarzyska ciałopalne Słowian na terenie Polski. Część I. Źródła, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.

Zoll-Adamikowa H. 1979, Wczesnośredniowieczne cmentarzyska ciałopalne Słowian na terenie Polski, cz. 2. Analiza. Wnioski, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.

Zoll-Adamikowa H. 1988, Przyczyny i formy recepcji rytuału szkieletowego u Słowian nadbałtyckich we wczesnym średniowieczu, „Przegląd Archeologiczny”, t. 35, s. 183-229.

Zoll-Adamikowa H. 1993, W kwestii genezy słowiańskich praktyk pogrzebowych, w: F. Rożnowski (red.), Miscellanea archaeologica Thaddaeo Malinowski dedicata, Słupsk-Poznań, s. 377-385.

Zoll-Adamikowa H. 1997a, Stan badań nad obrzędowością pogrzebowa Słowian, „Slavia Antiqua”, t. 38, s. 65-80.

Zoll-Adamikowa H. 1997b, Gräberfelder des 8./9.-10./11. Jhs. mit skandinawischen Komponenten im slawischen Ostseeraum, „Sprawozdania Archeologiczne”, t. 49, s. 9-17.