ETNOGENEZA SŁOWIAN W POLSKICH KRONIKA CH ŚREDNIOWIECZNYCH
PDF

Słowa kluczowe

Polish medieval historiography
ethnogenesis of Slavs
origins of Poles

Jak cytować

Grzesik, R. (2020). ETNOGENEZA SŁOWIAN W POLSKICH KRONIKA CH ŚREDNIOWIECZNYCH. Slavia Antiqua. Rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim, (61), 41–51. https://doi.org/10.14746/sa.2020.61.4

Abstrakt

Historiography including the story of native origins created ideological bonds in new states, created the state and afterwards national consciousness. The Latin cultural roots of Christianity and the awareness of the similarities of Slavic languages played a role in ethnographical stories told in Polish medieval chronicles. While keen on presenting Polish origins, the first Polish chronicles did not deal with ethnogenesis of Slavs. Only in the 14th century did the chroniclers adopt an ethnogenetical approach. Dzierzwa introduced the Biblical genealogy to Polish medieval historiography and derived the origins of the Poles from Japhet. The Slavic Interpolator of the Great-Polish Chronicle presented the Pannonian concept of the origin of Slavs which probably emerged in Great-Moravia and was preserved in Rus’ historical tradition. This story was used by John Dąbrówka in his commentaries to the Chronicle of Vincent Kadłubek and by John Długosz who created the erudite vision of Polish ethnogenesis, based on popular tables of nations.

https://doi.org/10.14746/sa.2020.61.4
PDF

Bibliografia

Banaszkiewicz J. 1979, Kronika Dzierzwy. XIV-wieczne Kompendium Historii ojczystej, Wrocław–Warszawa–Kraków, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Banaszkiewicz J. 1986, Podanie o Piaście i Popielu, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Bieniak J. 2009, Jan (Janek) z Czarnkowa. Niedokończona kronika polska z XIV wieku, „Studia Źródłoznawcze” 47, s. 109-143.

Borst A. 1958, Der Turmbau von Babel. Geschichte der Meinungen über Ursprung und Vielfalt der Sprachen und Völker, Band 2, Teil 1, Stuttgart, Anton Hiersemann.

Classen A., Mrozowicz W. 2010, Bitschin, Peter (Peter von Pitschen, Petro de Byczyna), w: G. Dunphy (red.), The Encyclopedia of the Medieval Chronicle, t. 1, Leiden–Boston, Brill. s. 182-184.

Drelicharz W. 2003, Annalistyka małopolska XIII-XV wieku. Kierunki rozwoju wielkich roczników kompilowanych, Kraków, Nakładem Polskiej Akademii Umiejętności.

Drelicharz W. 2012, Idea zjednoczenia królestwa w średniowiecznym dziejopisarstwie polskim, Kraków, Towarzystwo Naukowe Societas Vistulana.

Grabski A.F. 1964, Polska w opiniach obcych X-XIII w., Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Grzesik R. 1993, Attyla a Słowianie. Przyczynek do wyobrażenia o kontaktach huńsko-słowiańskich w średniowiecznych źródłach narracyjnych, „Roczniki Historyczne” 59, s. 33-42.

Grzesik R. 1999, Kronika węgiersko-polska. Z dziejów polsko-węgierskich kontaktów kulturalnych w średniowieczu, Poznań, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Grzesik R. 2015, Jan z Dąbrówki a panońska koncepcja etnogenezy Słowian, w: A. Dąbrówka i M. Olszewski (red.), Komentarz Jana z Dąbrówki do Kroniki biskupa Wincentego, Warszawa, Instytut Badań Literackich PAN, s. 275-284.

Grzesik R. 2019, Granica polsko-węgierska w Kronice węgiersko-polskiej, w: J. Sperka (red.). Silesia – Polonia – Europa. Studia historyczne dedykowane Profesorowi Idziemu Panicowi, Katowice–Bielsko-Biała, Wydawnictwo Cum Laude, PTH, Oddział w Cieszynie, s. 99-108.

Jasiński T. 2008, O pochodzeniu Galla Anonima, Kraków, Avalon.

Kara M. 2013, Historiografia i archeologia polska o mechanizmach formowania się władztwa Piastów. Próba zestawienia ważniejszych poglądów, w: J. Banaszkiewicz, M. Kara, H. Mamzer (red.), Instytucja „wczesnego państwa” w perspektywie wielości i różnorodności kultur, Poznań, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, s. 303-316.

Kara M. 2014, The Conquest Involving Viking War-Bands in the Process of the Piast State Formation. A Critique, “Slavia Antiqua” 55, s. 125-143.

Kersken N. 1995, Geschichtsschreibung im Europa der „nationes“. Nationalgeschichtliche Gesamtdarstellungen im Mittelalter, Köln–Weimar–Wien, Böhlau Verlag.

Kersken N. 1999, Mittelalterliche Geschichtsentwürfe in Alt- und Neueuropa, w: J. Wenta (red.), Die Geschichtsschreibung in Mitteleuropa. Projekte und Forschungsprobleme, Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 111-134.

Kuźmiuk-Ciekanowska A. 2007, Święty i historia, Dynastia Przemyślidów i jej bohaterowie w dziele mnicha Krystiana, Kraków, Avalon.

Kürbisówna B. 1952, Studia nad Kroniką wielkopolską, Poznań, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Kürbisówna B. 1953, Kształtowanie się pojęć geograficznych o Słowiańszczyźnie w polskich kronikach przeddługoszowych, „Slavia Antiqua” 4, s. 252-282.

Kurnatowska Z., Kara M. 2010, Wczesnopiastowskie regnum – jak powstało i jaki miało charakter? Próba spojrzenia od strony źródeł archeologicznych, „Slavia Antiqua” 51, s. 23-96.

Mrozowicz W. 2010, Chronica Polonorum (Chronicon Polono-Silesiacum), w: G. Dunphy (red.), The Encyclopedia of the Medieval Chronicle, t. 1, Leiden–Boston, Brill, s. 395.

Pieradzka K. 1958, Genealogia biblijna i rodowód Słowian w pierwszej Księdze „Annales” Jana Długosza, „Nasza Przeszłość” 8, s. 83-116.

Sobotka P. 2011, Historia badań etymologicznych w świetle koncepcji i metod współczesnej lingwistyki. Etymologizowanie Yāski i Platona, „Linguistica Copernicana” 2 (6), s. 247-294.

Třeštík D. 1968, Kosmova Kronika. Studie k počátkům českého dějepisectví a politického myšlení, Praha, Academia. Veszprémy L., Schaer F., Szűcs J. 1999 (eds), Simonis de Kéza Gesta Hungarorum. Simon of Kéza The deeds of the Hungarians. With a study by J. Szűcs, Budapest, Central European University Press (studium Jenő Szűcsa Theoretical Elements in Master Simon of Kéza’s Gesta Hungarorum [1282-1285], Budapest, Akadémiai Kiadó opublikowane w 1975 r., s. XXIX-CIV).

Walczak R. 1991, „Protocollum” augustianina-eremity zwanego Angelusem ze Stargardu. O polsko-pomorskich związkach historiograficznych w średniowieczu, Poznań, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Wielgosz Z. 2001, Kronika polska w twórczości dziejopisarskiej klasztoru lubiąskiego, w: D. Zydorek (red.), Scriptura custos memoriae. Prace historyczne, Poznań, Instytut Historii UAM, s. 233-252.

Wilamowska E. 1980, Kronika polsko-śląska. Zabytek pochodzenia lubiąskiego, „Studia Źródłoznawcze” 25, s. 79-95.