Słowa kluczowe
Byzantium
Poland
Early Rus’
Western Europe
cultural transfer
Antique tradition
commerce
customs control
borderland
small lead seals of “Drohiczyn type”
medieval bracteates (Hohlpfennig)
small Polish fiscal lead seals
Jak cytować
Abstrakt
The article considers the economic and political use of small lead seals (tag seals) to validate different kinds of social relations in early medieval Poland and Rus’. Originated in Antiquity, the practice of sealing peaked in Byzantium from where it spread to Early Rus’. This is reflected, for example, in the use in late 11th-late 14th centuries of small lead seals referred to as the “Drohiczyn type”. In this paper I put forward an opinion that not all the early medieval small lead seals should be attributed to “coinless economy”. A study of the corpus of small lead seals from Drohiczyn and Czermno, and finds from Mazovia, has identified a group with iconography identical to the Polish Hohlpfennig, suggesting they were commercial-customs small lead seals used by the Piast dynasty, contemporary with the bracteates introduced in the first half/mid-13th-early 14th centuries. The extraordinary number of small lead seals found in Drohiczyn possibly reflects the outstanding position of the town in the Eastern and Central European relationships as well as a short-term relocation of trade routes leading north, caused by the military conflicts of the 1240-1280s in the upper course of the Western Bug. The practice of sealing could have been introduced by Conrad of Mazovia to Poland from Early Rus’. Subsequently, the small Polish lead seals might have contributed to the emergence of lead cloth seals in Western Europe as part of a cultural transfer.
Bibliografia
Abramowicz A. 1974, Dalecy i bliscy. Szkice z dziejów archeologii, "Acta Archaeologica Lodziensia", t. 23, s. 7-128.
Adamczyk D. 2014, Silber und Macht. Fernhandel, Tribute und die piastische Herrschaftsbildung in nordosteuropäischer Perspektive (800-1100), Deutsches Historisches Institut Warschau 28, Wiesbaden, Harrassowitz. https://doi.org/10.2307/j.ctvc2rk9v DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctvc2rk9v
Adamczyk D. 2018, Srebro i władza. Trybuty i handel dalekosiężny a kształtowanie się państwa piastowskiego i państw sąsiednich w latach 800-1100, trans. A. Gadzała, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Adamczyk J. 2004, Płacidła w Europie Środkowej i Wschodniej w średniowieczu. Formy, funkcjonowanie,ewolucja, Warszawa, Wydawnictwo "Neriton". Affelski J., Bogucki M. 2019, An early medieval small lead seal from the settlement in Poniaty Wielkie, Pułtusk district / Wczesnośredniowieczna plomba ołowiana z osady w miejscowości Poniaty Wielkie, pow. pułtuski, w: The Sphinx of Slavic sigillography: small lead seals of "Drohiczyn type" from Czermno in their East European context = Sfinks słowiańskiej sfragistyki: plomby "typu drohiczyńskiego" z Czermna w kontekście wschodnioeuropejskim, A. Musin, M. Wołoszyn (red.), U Źródeł Europy Środkowo-Wschodniej / Frühzeit Ostmitteleuropas, t. 6: 1, Leipzig-Rzeszów-Saint Petersburg-Warszawa-Kraków, GWZO, UR i in., s. 1041-1049.
Alekseenko N.A. 2008, Torgovlâ tkanâmi i èksport odeždy v Vizantii po dannym sfragistiki, w: Rossiâ i mir: panorama istoričeskogo razvitiâ: sbornik naučnyh statej, posvâŝennyj 70-letiû istoričeskogo fakulʹteta Uralʹskogo gosudarstvennogo universiteta im. A.M. Gor'kogo, D.A. Redin (red.), Ekaterinburg, "Volot", s. 174-178.
Alekseenko N.A. 2019, Rannevizantijskoe činovničestvo v ûgo-zapadnoj Tavrike v svetesfragističeskih dannyh iz Hersona i ego okrugi, "Vestnik Volgogradskogo gosudarstvennogo universiteta", Seriâ 4, Istoriâ. Regionovedenie. Meždunarodnye otnošeniâ, t. 24: 6, s. 95-110.
Alekseenko N.A., Nessel' V.A. 2016, Pozdnerimskie i rannevizantijskie plomby iz Hersona i ego okrestnostej, "Učenye zapiski Krymskogo federalʹnogo universiteta imeni V.I. Vernadskogo", Seriâ "Istoričeskie nauki", t. 2 (68: 1), s. 59-69.
Alferov A. 2010, Rubeži, rebra, soročʹi lapki, krûki… Torgovye plomby Kievskoj Rusi, "Antikvar", nr 11 (48), s. 22-25.
Alf'orov O. 2011, Plomby dorogičinsʹkogo typu: metodologіčnі rekomendacії do opisu ta katalogіzacії, "Sfragіstičnyj ŝorіčnik", t. 1, s. 189-221.
Ambrosius Mediolanensis 1845, De dignitate sacerdotali, w: Sancti Ambrosii Mediolanensis Epicopi opera omnia, J.P. Migne (red.), Patrologiae Cursus Completus, Series Latina, t. 17, Paris, Garnier Fratres, col. 567-580.
Andrałojć M., Andrałojć M. 2021, The Silesian (Rataje) Bracteate Fbg 70 - A Result of A 13th Century Pilgrimage to Amiens?, "Wiadomości Numizmatyczne", R. LXV, s. 77-88.
Ânin V.L. 1956, Vislye pečati iz novgorodskih raskopok 1951-1954 gg., w: Trudy Novgorodskoj arheologičeskoj èkspedicii, t. 1, A.B. Arcihovskij, B.A. Kolčin (red.), Materialy i issledovaniâ po arheologii SSSR, nr 55, Moskva, Izdatelʹstvo AN SSSR, s. 138-163.
Ânin V.L. 1969, Denʹgi i denežnye sistemy, w: Očerki russkoj kul'tury XIII-XV vv., t. 1. Material'naâ kul'tura, A.V. Arcihovskij (red.), Moskva, Izdatelʹstvo MGU, s. 317-347.
Ânin V.L. 1970a, Aktovye pečati Drevnej Rusi X-XV vv., t. 1. Pečati X - načala XIII vv., Moskva, Nauka.
Ânin V.L. 1970b, Aktovye pečati Drevnej Rusi X-XV vv., t. 2. Novgorodskie pečati XIII-XV vv., Moskva, Nauka.
Ânin V.L., Gajdukov P.G. 1998, Aktovye pečati Drevnej Rusi X-XV vv., t. 3. Pečati, zaregistrirovannye v 1970-1996 gg., Moskva, Intrada.
Anohin V.A. 2012, Svincovye plomby velikogo knâžestva Kievskogo (X-XIII vv.), Kiev, "Stilos".
Avenarius N.P. 1890, Drogičin Nadbužskij i ego drevnosti, w: Drevnosti Severo-zapadnogo kraâ, t. 1: 1. Materialy po arheologii Rossii, nr 4, Sankt-Peterburg, Imperatorskaâ arheologičeskaâ komissiâ, s. 1-42.
Avenarius N.P. 1893, Neskolʹko slov o drogičinskih plombah, "Zapiski Imperatorskogo Russkogo arheologičeskogo obŝestva", Novaâ seriâ, t. 6: 3-4, s. 279-288.
Avenarius N.P. 1897, Eŝe neskolʹko slov o drogičinskih plombah, w: Trudy IX Arheologičeskogo sʺezda v Vilʹno, P.S. Uvarova, S.S. Sluckij (red.), t. 2, Moskva, Lisner i Reman, s. 325-328.
Bartels M.H. 2017, Papal Bullae; a message from above? Interpretations of the papal lead seal (11th-16th c.) in archaeological contexts in and around the Netherlands, w: Vom Bodenfund zum Buch - Archäologie durch die Zeiten - Festschrift für Andreas Heege zum 60. Geburtstag, C. Rinne, J. Reinhard, E. Roth Heege, S. Teuber (red.), Historische Archäologie Historische Archäologie Sonderband, t. 1, Bonn, Habelt, s. 315-334.
Barwiński В. 1909, Ze sfragistyki ruskiej, "Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne", t. 1, s. 10-12.
Beleckij S.V. 1999, Znaki Rûrikovičej na plombah iz Drogičina (po materialam svoda K. V. Bolsunovskogo), "Stratum Plus", nr 6, s. 288-330.
Beleckij S.V. 2017, Razmery i ves aktovyh pečatej, w: Ex Ungue Leonem: sbornik statej k 90-letiû L.S. Klejna, L.B. Višnâckij (red.), Sankt-Peterburg, Nestor-Istoriâ, s. 334-342.
Beleckij S.V. 2018, Drevnerusskie plomby v publikacii V.A. Anohina, "Stratum Plus", nr 5, s. 37-360.
Beleckij S.V. 2019a, Drevnerusskie knâžeskie znaki na plombah i pečatâh v publikaciâh V.V. Nečitajlo, "Zapiski Instituta istorii material'noj kul'tury RAN", t. 21, s. 97-124.
Beleckij S.V. 2019b, Drevnerusskie plomby iz Brânskoj oblasti (po materialam kollekcii I.N. Parusimova), "Stratum Plus", nr 6, s. 221-225.
Beleckij S.V. 2020, Drevnerusskie plomby s territorii Ukrainy (po materialam kollekcii I.N. Parusimova), "Zapiski Instituta istorii material'noj kul'tury RAN", t. 23, s. 132-143.
Beleckij S.V., Petrenko V.P. 1994, Pečati i plomby iz Staroj Ladogi: svod, w: Novye istočniki po arheologii Severo-Zapada, V.M. Mason, E.N. Nosov (red.), Sankt-Peterburg, IIMK RAN, s. 184-283.
Beleckij S.V., Posvâtenko V.A. 1994, Abu Hamid al-Garnati o procedure obmena kreditnyh deneg na Rusi, w: Vostočnaâ Evropa v drevnosti i srednevekov'e. Drevnââ Rus' v sisteme ètnopolitičeskih i kulʹturnyh svâzej, VI Čteniâ pamâti V.T. Pašuto (Moskva, 18-20 aprelâ 1994 g.), Tezisy dokladov, A.P. Novosel'cev (red.), Moskva, IRI RAN, s. 3-5.
Beletsky S. 2019, Rurikid emblems: princely heraldic symbols of Eastern Europe in the 10th-13th century=Znaki Rurykowiczów: książęca symbolika heraldyczna Europy Wschodniej w X-XIII wieku, w: The Sphinx of Slavic sigillography: small lead seals of "Drohiczyn type" from Czermno in their East European context = Sfinks słowiańskiej sfragistyki: plomby "typu drohiczyńskiego" z Czermna w kontekście wschodnioeuropejskim, A. Musin, M. Wołoszyn (red.), U źródeł Europy Środkowo-Wschodniej / Frühzeit Ostmitteleuropas, t. 6: 1, Leipzig-Rzeszów-Saint Petersburg-Warszawa-Kraków, GWZO, UR i in., s. 479-677.
Beletsky S., Musin A. 2019, Dynastic emblems of the Rurikids in East-Central and Eastern Europe: history of research = Znaki Rurykowiczów z terenu Europy Środkowo-Wschodniej i Wschodniej: historia badań, w: The Sphinx of Slavic sigillography: small lead seals of "Drohiczyn type" from Czermno in their East European context = Sfinks słowiańskiej sfragistyki: plomby "typu drohiczyńskiego" z Czermna w kontekście wschodnioeuropejskim, A. Musin, M. Wołoszyn (red.), U źródeł Europy Środkowo-Wschodniej / Frühzeit Ostmitteleuropas, t. 6: 1, Leipzig-Rzeszów-Saint Petersburg-Warszawa-Kraków, GWZO, UR i in., s. 443-478.
Berthelot S., Marin J.-Y., Rey Delqué M. (red.) 2002, Vivre au Moyen Âge. Archéologie du quautidien en Normandie, XIIIe-XVe sicèles, Caen-Milano, 5 Continents.
Beyer K. 1876, Wykopalisko Wieleńskie (Filehne), Warszawa, K. Beyer.
Bloche M., Dorion-Peyronnet C., Maroteaux V. (red.) 2015, Empreintes du passé. 6000 ans de sceaux, Rouen, éditions Point de vues.
Błońska A. 2021, Unikatowe znalezisko z Zawichostu-Trójcy: XII-wieczna bulla książęca (dostęp: 27.09. 2021: https://kopalniawiedzy.pl/pieczec-olowiana-bulla-ksiazeca-sredniowiecze-Zawichost-Trojca-Marek-Florek-Wojciech-Rudziejwski-Rudziewicz-Nadwislanska-Grupa-Poszukiwawcza-Stowarzyszenia-Szansa,34187).
Błoński M. 2018, Nasielsk we wczesnym średniowieczu, Warszawa, IAE PAN.
Błoński M., Bogucki M. 2019, Early medieval small lead seals reminiscent of "Drohiczyn type" from archaeological excavations at Nasielsk: a short presentation / Wczesnośredniowieczne plomby w "typie drohiczyńskim" z Nasielska: krótka prezentacja znalezisk, w: The Sphinx of Slavic sigillography: small lead seals of "Drohiczyn type" from Czermno in their East European context = Sfinks słowiańskiej sfragistyki: plomby "typu drohiczyńskiego" z Czermna w kontekście wschodnioeuropejskim, A. Musin, M. Wołoszyn (red.), U źródeł Europy Środkowo-Wschodniej / Frühzeit Ostmitteleuropas, t. 6: 1, Leipzig-Rzeszów-Saint Petersburg-Warszawa-Kraków, s. 1027-1039.
Bobowski B. 2008, Plomby tekstylne z wykopalisk na terenie Dolnego Miasta w Gdańsku, łódź, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Edukacji Zdrowotnej.
Bochnak A., Wołoszyn M. 2017, The Sphinx of Slav Sigillography - Type Dorogichin Seals in Their East European Context, w: XV International Numismatic Congress Taormina 2015, Proceedings, M. caccamo Caltabiano, B. Carroccio, D. Castrizio, M. Puglisi, G. Salamone (red.), t. 2, Roma-Messina, University of Messina, s. 1069-1073.
Bolsunovskij K.V. 1894, Drogičinskie plomby, t. 1, Kiev, G. Fronckevič.
Bolsunovskij K.V. 1899, Svincovye plastinki (plomby) s uslovnymi znakami cerkovnyh prazdnikov, Moskva, A. Levenson.
Bolsunovskij K.V. 1899-1914, Sfragističeskie i geralʹdičeskie pamâtniki Ûgo-Zapadnogo kraâ, t. 1-3, Kiev, I. Kryžanovskij.
Bołsunowski K. 1891, Znaki pieczętne na ołowiu (płomby) znajdywany w Bugu przy miescie Drohiczyne. Studium sfragistyczne, "Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne", t. 1: 1 (7), s. 146-151; t. 1: 2 (8), s. 181-185.
Bołsunowski K. 1895, Znaki pieczętne na ołowiu (płomby) znajdywany w Bugu pod Drohiczynem. Studium sfragistyczne, "Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne", t. 2: 4 (26), s. 371-383.
Bołsunowski K. 1896, Znaki pieczętne na ołowiu (płomby) znajdywane w Bugu pod Drohiczynem. Studium sfragistyczne, "Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne", t. 3: 1 (27), s. 15-18.
Bołsunowski K. 1897, Znaki pieczętne na ołowiu (płomby) znalezione w Lubowie, przy Starej Riazani i na wyspie Kamenowaty, "Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne", t. 3: 1-2 (31-32), s. 229-233.
Bołsunowski K. 1900, Wiadomości o domniemanym kalendarzu litewskim "Berło Gedymina" zwanym, w: Pamiętnik III Zjazdu Historyków Polskich w Krakowie urządzonego przez Towarzystwo Historyczne Lwowskie w dniach 4, 5 i 6 czerwca 1900, cz. 1. Referaty, Sekcja III, Kraków, PAU, s. 1-10.
Bołsunowski K.1902, Znaki symboliczne na ołowiu (plomby). Ich znaczenie i klasyfikacja, "Światowit" 4, s. 54-72.
Bołsunowski K. 1903, Znaki symboliczne na ołowiu (plomby). Ich znaczenie i klasyfikacja, Warszawa, Rubieszewski i Wrotnowski.
Bołsunowski K. 1904, Znaki symboliczne na ołowiu (plomby). Ich znaczenie i klasyfikacja (Dokończenie), "Światowit" 5, s. 94-109.
Bol'šakov O.G., Mongajt A.L. 1971, Putešestvie Abu Hamida al-Garnati v Vostočnuû i Centralʹnuû Evropu (1131-1153 gg.), Moskva, Nauka.
Borkevič G.S., Âroševskij N.A. 2017, Malaâ sfragistika Galicko-Volynskoj zemli vtoroj poloviny XII-XIII v.: nahodki poslednih let, "Rus', Litva, Orda v pamâtnikah numizmatiki i sfragistiki", t. 3, s. 167-176.
Boroń P. 2006, Wczesnośredniowieczny pieniądz pozakruszcowy. Uwagi w związku z pracą Jacka Adamczyka "Płacidła w Europie Środkowej i Wschodniej w średniowieczu", "Przegląd historyczny", t. 97 (3), s. 401-407.
Brensztein M.E. 1893, List w sprawie Zjazdu Archeologicznego w Wilnie, "Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne", t. 2: 4 (18), s. 126-128.
Bulgakova V. 2004, Byzantinische Bleisiegel in Osteuropa: die Funde auf dem Territorium Altrußlands, Mainzer Veröffentlichungen zur Byzantinistik, t. 6, Wiesbaden, Harrassowitz.
Casanova P. 1894, Sceaux arabes en plomb, "Revue Numismatique", t. 3 (12), s. 97-126, Cheynet J.-C., Caseau B. 2012, Sealing Practices in the Byzantine Administration, w: Seals and sealing practices in the Near East. Developments in Administration and Magic from Prehistory to the Islamic Period. Proceedings of an International Workshopat the Netherlands-Flemish Institute in Cairoon December 2-3, 2009, I. Regulski, K. Duistermaat, P. Verkinderen (red.), Orientalia Lovaniensia Analecta, t. 219, Leuven-Paris-Walpole, Peeters, s. 133-148.
Chodorow S.A. 1970, Magister Gratian and the problem of 'Regnum' and 'Sacerdotium', "Traditio", t. 26, s. 364-381. https://doi.org/10.1017/S0362152900005092 DOI: https://doi.org/10.1017/S0362152900005092
Chronica Galiciano-Voliniana (Chronica Romanoviciana). Kronika halicko-wołyńska (Kronika Romanowiczów), D. Dąbrowski, A. Jusupović (red.), Monumenta Poloniae Historica, S.N. II, t. 16, Kraków-Warszawa, PAU, IH PAN, 2017.
Clemens L. 2005, Zeugen des Verlustes - Päpstliche Bulle im archäologischen Kontext, w: Kurie und Region. Festschrift für Brigade Schwarz zum 65. Geburtstag, B. Flug, M. Matheus, A. Rehberg (red.), Reihe Geschichtliche Landeskunde, t. 59, Stuttgart, Franz Steiner Verlag, s. 341-357.
Clemens L. 2007, Tuchsiegel, w: Das Siegel: Gebrauch und Bedeutung, G. Signori (red.), Darmstadt, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, s. 167-174.
Dąbrowska E. 2011, Les sceaux et les matrices de sceaux trouvés dans les tombes médiévales, w: Pourquoi les sceaux? La sigillographie, nouvel enjeu de l'histoire de l'art, Actes du colloque organisé à Lille les 23-25 octobre 2008, Lille, Institut de recherches historiques du Septentrion (IRHIS)-Université Lille 3 - Charles-de-Gaulle, Centre de Gestion de l'édition scientifique-Lille 3 (CEGES), R. Cleyet-Michaud, M. Gil, J.-L. Chassel (red.), Lille, Université Lille 3 - Charles-de-Gaulle, s. 31-43.
Dannenberg H. 1885, Zwei unweit Leba gemachte Münzfunde, I: Der Brakteatenfund von Sarbske, "Zeitschrift für Numismatik", t. 12, s. 280-306.
Das Register Gregors VII, E. Caspar (red.), Monumenta Germaniae Historica, Epistolae selectae, t. 2, München, Monumenta Germaniae Historica, 1978.
Daškevič Â. 1998, Geral'dične zobražennâ leva v perіod Galic'ko-Volinsʹkoї deržavi (perša polovina XІV st.), "Znak", t. 16, s. 6-8.
Dawson T., Sumner G. 2015, By the Emperor's Hand: Military Dress and Court Regalia in the Later Romano-Byzantine Empire, Barnsley, Frontline Books.
Decretum magistri Gratiani, A. Friedberg (red.), Corpus iuris canoinci, t. 1, Leipzig, Tauchnitz, 1879.
Dembski G. 1995, Die Römischen Bleiplomben aus Österreich, "Studies in Byzantine Sigillograhy", t. 4, s. 81-96
Dubler C.E. 1953, Abū Hāmid el Granadino y su relación de viaje por tierras Eurasiaticas. Texto arabe, tradducción e intrepretación, Madrid, Editorial Maestre.
Dulinicz M. 2001, Zalążki miast na wczesnośredniowiecznym Mazowszu (X-XII w.), "Rocznik Mazowiecki", t. 13, s. 11-23.
Dzieńkowski T., Wołoszyn M., Florkiewicz I., Dobrowolski R., Rodzik J., Hajdas I., Krąpiec M. 2020, Digging the history. Absolute chronology of the settlement complex at Czermno-Cherven' (eastern Poland). Research status and perspectives, "Sprawozdania Archeologiczne", t. 72: 2, s. 409-466. https://doi.org/10.23858/SA/72.2020.2.2095 DOI: https://doi.org/10.23858/SA/72.2020.2.2095
Dzik M. 2015, Przemiany zwyczajów pogrzebowych w międzyrzeczu Bugu i górnej Narwi (XI-XV w.), t. 1, Rzeszów, Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego.
Dzik M., Jusupović A. 2019, Medieval Drohiczyn in the light of the archaeological and written sources= Średniowieczny Drohiczyn w świetle źródeł archeologicznych i pisanych, w: The Sphinx of Slavic sigillography: small lead seals of "Drohiczyn type" from Czermno in their East European context =Sfinks słowiańskiej sfragistyki: plomby "typu drohiczyńskiego" z Czermna w kontekście wschodnioeuropejskim, A. Musin, M. Wołoszyn (red.), U źródeł Europy Środkowo-Wschodniej / Frühzeit Ostmitteleuropas, t. 6: 1, Leipzig-Rzeszów-Saint Petersburg-Warszawa-Kraków, GWZO, UR i in., s. 77-101.
Dzik M., Musin A. 2021, Archeologia archiwalna. Materiały Cesarskiej Komisji Archeologicznej do badań nad dziedzictwem materialnym Polski, cz. 1, Rzeszów, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego. Efimenko P.S. 1874, Ûridičeskie znaki (Opyt issledovaniâ po sravnitelʹnomu obyčnomu pravu), "Žurnal Ministerstva narodnogo prosveŝeniâ", t. 10, s. 53-83; t. 11, s. 145-170; t. 12, s. 271-293.
Egan G. 1994, Lead cloth seals and related items in the British Museum, British Museum Occasional Papers Series, t. 93, London, British Museum.
Elton S.F. 2017, Cloth Seals. An Illustrated Reference Guide to the Identification of Lead Seals Attached to Cloth: from the British Perspective, Oxford, Archeopress. https://doi.org/10.2307/j.ctv170x41s DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv170x41s
Endrei W., Egan G. 1982, The sealing of cloth in Europe, with special reference to the English evidence, "Textile history", t. 13, s. 47-75. https://doi.org/10.1179/004049682793690913 DOI: https://doi.org/10.1179/004049682793690913
Erševskij B.D. 1978a, Drevnejšie pečati novgorodskih posadnikov (1096-1117 gg.), "Sovetskaâ arheologiâ", t. 2, s. 240-248.
Erševskij B.D. 1978b, Ob atribucii novgorodskih pečatej-plomb HII - načala XIII v. s izobraženiem knâžeskih znakov, "Vspomogatel'nye istoričeskie discipliny", t. 10, s. 38-55.
Feind R. 2010, Byzantinische Siegelkunde - Einführung in die Sigillographie von Byzanz, Regenstauf, Battenberg Verlag.
Ferrand G. (red.) 1925, Le "tuhfat al.-albāb" de Abū Hāmid al-Andalusī al-Garnātī, édité d'après les MSS 2167, 2168, 2170 de la Bibliothèque Nationale et de MS d'Alger, "Journal Asiatique", t. 207, s. 1-148, 193-304.
Figiel J., Wójtowicz Z. 2002, Pseudo-Ambroży, O godności kapłańskiej (Ps-Ambrosii libellus de dignitate sacerdotali, CPL 171A), "Vox Patrum", t. 42, s. 537-550. https://doi.org/10.31743/vp.7177 DOI: https://doi.org/10.31743/vp.7177
Florek M., Stempin A. 2015, Badania archeologiczne na Wzgórzu Staromiejskim w Sandomierzu w roku 2015, "Zeszyty Sandomierskie", t. 40, s. 55-59.
Florkiewicz I., Jusupović A., Musin A. 2020, Early medieval small lead seals of "Drohiczyn type" from Czermno: a catalogue = Plomby "typu drohiczyńskiego" z Czermna: katalog znalezisk, w: Florkiewicz I., Jusupović A., Musin A. i in., The Sphinx of Slavic sigillography - small lead seals of "Drohiczyn type" from Czermno. Material evidence = Sfinks słowiańskiej sfragistyki - plomby "typu drohiczyńskiego" z Czermna. Podstawy źródłowe, U źródeł Europy Środkowo-Wschodniej / Frühzeit Ostmitteleuropas, t. 6: 2, Leipzig-Rzeszów-Saint Petersburg-Warszawa-Kraków, GWZO, UR i in., s. 53-354.
Florkiewicz I., Jusupović A., Musin A. i in. 2020, The Sphinx of Slavic sigillography - small lead seals of "Drohiczyn type" from Czermno. Material evidence = Sfinks słowiańskiej sfragistyki - plomby "typu drohiczyńskiego" z Czermna. Podstawy źródłowe, U źródeł Europy Środkowo-Wschodniej / Frühzeit Ostmitteleuropas, t. 6: 2, Leipzig-Rzeszów-Saint Petersburg-Warszawa-Kraków, GWZO, UR i in. Forgeais A. 1862-1866, Collection de plombs historiés trouvés dans la Seine, t. 1-5, Paris, Aubry.
Fren H.D. 1832, Monety hanov Ulusa Džučieva ili Zolotoj ordy, s monetami raznyh inyh Muhammedanskih dinastij v pribavlenii iz prežnego sobraniâ g-na professora, statskogo sovetnika i kavalera K. Fuhsa v Kazani, prinadležaŝego nyne tamošnemu Universitetu, Sankt-Peterburg, Imperatorskaâ akademiâ nauk.
Gallus Anonymius 1952, Galli Anonymi Cronica et Gesta ducum sive principum polonorum, K. Maleczyński (red.), Krakow, PAU.
Garbaczewski W. 2007, Ikonografia monet piastowskich 1173 - ok. 1280, Warszawa-Lublin, Polskie Towarzystwo Numizmatyczne.
Garbaczewski W. 2019, Brakteat śląski (ratajski) z przedstawieniem kręgów światłości - geneza wyobrażenia, "Wiadomości Numizmatyczne", R. 53, s. 139-149.
Gavrilenko V.O. 1972, Іstorіografіâ ukraїns'koї sfragystiki drugoї polovini XIX st., w: Іstoričnі džerela ta їh vikoristannâ, V.G. Sarbej (red.), t. 7, Kyїv, Naukova dumka, s. 138-152.
Gavrilenko V.O. 2014, Šlâh do sfragystiki, Kyїv-L'vіv, s.n. Gawlas S. 2015, Ustrojowe i społeczne uwarunkowania lokacji miejskich na ziemiach polskich w 1. połowie XIII wieku, "Archaeologia Historica Polona", t. 23, s. 7-56. https://doi.org/10.12775/AHP.2015.001 DOI: https://doi.org/10.12775/AHP.2015.001
Gaydukov P. 2019, The topography of finds of early medieval small lead seals from East-Central and Eastern Europe: catalogue = Rozprzestrzenienie znalezisk wczesnośredniowiecznych plomb ołowianych w Europie Środkowo-Wschodniej i Wschodniej: katalog, w: The Sphinx of Slavic sigillography: small lead seals of "Drohiczyn type" from Czermno in their East European context =Sfinks słowiańskiej sfragistyki: plomby "typu drohiczyńskiego" z Czermna w kontekście wschodnioeuropejskim, A. Musin, M. Wołoszyn (red.), U Źródeł Europy Środkowo-Wschodniej / Früh zeit Ostmitteleuropas, t. 6: 1, Leipzig-Rzeszów-Saint Petersburg-Warszawa-Kraków, GWZO, UR i in., s. 187-440.
Gerard D. 1999, Prospection archéologique dans le canton de Saint-Germain-lès-Corbeil, "Bulletin de la sociéte historique et archéologique de Corbeil, de l'Essone et du Hurepoix", t. 69, s. 95-140.
Gerberti postmodum Silvestri II papae Sermo de informatione episcoporum, w: Silvestri II pontificis Romani, Aimoini, Floriacensis monachi, sancti Abbonis abbatis Floriacensis, Thietmari Merseburgensis episcopi, opera omnia. Accedunt Joannis XVIII, Sergii IV, Benedicti VIII, summorum pontificum, Epistolae et diplomata. Intermiscentur Arnulfi Remensis, Aelfrici Cantuariensis, archiepiscoporum, Notgeri Leodiensis, Henrici Parmensis, Brunonis Lingonensis, Arnoldi Halberstatensis episcoporum, Gosperti abbatis Tegernseensis, Alberti abbatis Miciacensis, Herigeri abbatis Lobiensis, Constantini S. Symphoriani abbatis, Tietpaldi Tegernseensis monachi, Benedicti monachi S. Andreae, Purchardi monachi Augiae Divitis, Roriconis monachi Moissiacensis, Joannis diaconi Veneti, Bridferti Ramesiensis monachi, scripta quae exstant, J.P. Migne (red.), Patrologiae Cursus Completus, Series Latina, t. 139, Paris, Garnier Fratres, 1880, col. 169-178.
Ginalski J., Kotowicz P. 2019, Gród u "wrót węgierskich" - staroruski Sanok i jego najbliższe zaplecze, w: Pogranicza w polskich badaniach mediewistycznych, A. Janeczek, M. Parczewski, M. Dzik (red.), Materiały V Kongresu Mediewistów Polskich, t. 3, Rzeszów, Wydawnictwo UR, s. 123-148.
Gloger Z. 1903, Dolinami rzek: opisy podróży wzdłuż Niemna, Wisły, Bugu i Biebrzy, Warszawa, F. Hosick.
Gołembnik A. 2011, Rozwój osadnictwa otwartego i pierwsza lokacja miasta, w: Płock wczesnośredniowieczny, A. Gołembnik (red.), Origines Polonorum, t. 4, Warszawa, Trio, s. 217-278.
Gorda-Cybko O. 2014, "Arheologіčnі" vistavky 1885 ta 1888-1889 і novij etap ukraїnsʹkogo muzejnictva u Lʹvovі, "Drogobic'kij kraєznavčij zbіrnik", t. 17-18, s. 235-247.
Gordienko È.A. 1989, Rozetka na pečatâh knâzâ Izâslava Âroslaviča, w: Istoriâ i kul'tura drevnerusskogo goroda: sbornik statej k 60-letiû V.L. Ânina, G.A. Fedorov-Davydov (red.), Moskva, Izdatel'stvo MGU, s. 235-239.
Gorlińska D. 2015, Żydzi w administracji skarbowej polskich władców casu rozbicia dzielnicowego, Kraków, Societas Vistulana.
Grečilo A. 2000, Teritorіalʹnі simvoli Galicʹko-Volinsʹkoї deržavi drugoї polovini XІІІ - počatku XIV stolіt', "Zapiski Naukovogo tovaristva іmenі Ševčenka", t. 240, s. 255-263.
Gregorii VII registrum, w: Monumenta Gregoriana, Ph. Jaffé (red.), Bibliotheca rerum Germanicarum, t. 2, Berlin, Weidmann, 1865, s. 1-519.
Grodecki R. 1921, Polityka mennicza książąt polskich w okresie piastowskim, "Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne", t. 1-6, s. 45-72.
Gruševs'kij M. 1899, Zvenigorod galicʹkij (іstorično-arheologіčna rozvіdka), "Zapiski tovaristva іmenі Ševčenka", t. 31-32, s. 1-28.
Gruševs'kij M. 1900, Pečatki z okolicy Galiča, "Zapiski tovaristva іmenі Ševčenka", t. 38: 6, s. 1-4.
Gruševs'kij M. 1901, [Recenzja:] Piekosiński Franciszek, O źródłach heraldyki ruskiej, Rozprawy Akademii Umiejętności, Wydział historyczno-filozoficzny, t. 38, Kraków, 1899, "Zapiski tovaristva іmenі Ševčenka", t. 41: 3, s. 4-5.
Guleckij D.V. 2016, Nahodki srednevekovyh svincovyh plomb bliz letopisnogo Drucka, "Rus', Litva, Orda v pamâtnikah numizmatiki i sfragistiki", t. 2, s. 10-24. https://doi.org/10.18261/ISSN1501-5580-2016-02-11 DOI: https://doi.org/10.18261/ISSN1501-5580-2016-02-11
Guleckij D.V. 2018, Drevnerusskie svincovye plomby kak numizmatičeskij istočnik domongolʹskogo perioda, "Srednevekovaâ numizmatika Vostočnoj Evropy", t. 7, s. 114-133.
Guleckij D.V. 2017, Vtoroj Druckij kompleks svincovyh plomb, "Rus', Litva, Orda v pamâtnikah numizmatiki i sfragistiki", t. 3, p. 143-156.
Guleckij D.V., Doroškevič N.A. 2018a, Denežnye plomby polockih knâzej XI-XII vv., "Rus', Litva, Orda v pamâtnikah numizmatiki i sfragistiki", t. 5, s. 125-181.
Guleckij D.V. 2018b, Mehovye denʹgi Drevnej Rusi XI-XIII vv., Minsk, Riftur print. Gumowski M. 1917, Wykopalisko monet z XIII w. w Brzegach nad Nidą, Kraków, PAU.
Guleckij D.V. 1936, Moneta na Śląsku do końca XIV wieku, w: Historja Śląska od najdawniejszych czasów do roku 1400, W. Semkowicz (red.), t. 3, Kraków, PAU, s. 533-717.
Guleckij D.V. 1937, Wykopalisko brakteatów w Radzanowie, "Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne", t. 19, s. 1-24.
Guleckij D.V. 1975, Hebräische Münzen im Mittelalterlichen Polen, Graz, Akademische Druck- und Verlagsanstalt. Guruleva V., Musin A., Ostapûk A. 2017, Nahodki latinskih i «bolgarskih» imitacij vizantijskih monet na Volyni i problemy denežnogo obraŝeniâ XIII - načala XIV vv. v Vostočnoj Evrope, "Minule і sučasne Volinі ta Polіssâ", t. 63, s. 281-292.
Haczewska B., Paszkiewicz B. 2004, Skarb z XII-XIII wieku z Krakowa - drugie zbliżenie (nieznane brakteaty polskie), "Notae Numismaticae", t. 5, s. 83-116.
Halecki O. 1910, Herby na brakteatach wielkopolskich, "Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne", t. 4-10, s. 52-54, 72-73, 85-86, 107-108, 123-124, 139-140, 158-160.
Hammer, de, J. 1827, Sur les origines russes. Extraits de manuscripts orientaux adressés à Mgr. le Comte N. de Romanzoff, chancelier de l'Empire de Russie, dans une suite de lettres depuis l'an 1816 jusq'à l'an 1825, Saint-Pétersbourg, Académie Impériale des Sciences.
Hanc-Maikowa E. 1988, Plomby drohiczyńskie ze zbiorów Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, "Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w łodzi", Seria Numizmatyczna i Konserwatorska, t. 8, s. 49-66.
Hittinger D. 2008, Tuchplomben: Warenzeichen des späten Mittelalters und der Neuzeit aus dem norddeutschen Küstengebiet, Aachen, Shaker Verlag.
Hlebionek M. 2009, Metalowe pieczęcie książąt polskich z XII wieku, "Studia Źródłoznawcze = Commentationes", t. 47, s. 35-94.
Hlebionek M. 2013, Pieczęcie pierwszych Piastów, czyli o tym, co było, być mogło albo nie istniało w ogóle, w: Studia nad dawną Polską, t. 3, T. Sawicki (red.), Biblioteka Muzeum Początków Państwa Polskiego, t. 4, Gniezno, Muzeum Początków Państwa Polskiego, s. 133-155.
Höhlbaum K. (red.) 1882, Hansisches Urkundenbuch, t. 3, Halle, Verlag der Buchhandlung des Weisenhauses.
Homeyer C.G. 1890, Die Haus- und Hofmarken, Berlin, Decker.
Hrbek J. 1954, Nový arabský pramen o východni a sředni Evropě, "československa Ethnografie", t. 2: 2, s. 157-175.
Hrbek J. 1955, Arabico-Slavica. I. Abu Hamid al-Andalusi und sein Werk Mu'rib, "Archive Orientalni", t. 23, s. 109-135.
Ivanišević V., Krsmanović B. 2013, Byzantine seals from the Ras fortress, "Recueil des travaux de l'Institut d'études byzantines", t. 50, s. 449-460. https://doi.org/10.2298/ZRVI1350449I DOI: https://doi.org/10.2298/ZRVI1350449I
Ivanišević V. 2018, New Byzantine seals from Morava (Margum) and Braničevo, "Starinar", t. 68, s. 111-124. Jabłonowski A. 1891, Najnowsze teorje heraldyczne pochodzenia polskiego społeczeństwa szlacheckiego ze stanowiska etnograficznego, "Wisła", nr 5, s.104-137. https://doi.org/10.2298/STA1868111I DOI: https://doi.org/10.2298/STA1868111I
Ivanišević V. 1898, W sprawie średniowiecznej heraldyki litewsko-ruskiej, "Kwartalnik Historyczny", t. 12: 3, s. 553-559.
Jakubowska I. 2018, Wczesnośredniowieczne plomby z Pułtuska. Prezentacja i interpretacja zespołu plomb nowego typu, w: Media aetas - historia viva / średniowiecze - historia żywa: VI Kongres Mediewistów Polskich Wrocław, 20-22 września 2018: abstrakty, Wrocław, Fundacja dla Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 91-92.
Jakubowska I. 2019, Early mediaeval small lead seals from Pułtusk: a brief overview = Wczesnośredniowieczne ołowiane plomby z Pułtuska: krótka prezentacja, w: The Sphinx of Slavic sigillography: small lead seals of "Drohiczyn type" from Czermno in their East European context = Sfinks słowiańskiej sfragistyki: plomby "typu drohiczyńskiego" z Czermna w kontekście wschodnioeuropejskim, A. Musin, M. Wołoszyn (red.), U Źródeł Europy Środkowo-Wschodniej / Frühzeit Ostmitteleuropas, t. 6: 1, Leipzig-Rzeszów-Saint Petersburg-Warszawa-Kraków, GWZO, UR i in., s. 1059-1076.
Janeczek A. 2002, Ząb kniazia Lwa: w kwestii wiarygodności przemyskiego przywileju wójtowskiego, w: Civitas & villa: miasto i wieś w średniowiecznej Europie środkowej, C. Buśko, J. Klápště, L. Leciejewicz, S. Możdzioch (red.), Wrocław-Praha, IAE PAN, Archeologický ústav AV čR, s. 177-189.
Jasiński K. 2001, Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich, Poznań-Wrocław, Wydawnictwo Historyczne.
Jędrysek-Migdalska E. 1976, Skarb brakteatów z Radzanowa nad Wkrą, "Rocznik Muzeum Mazowieckiego w Płocku", t. 8, s. 7-66.
Jodkowski J. 1907, Nieco o zabytkach przeddziejowych w Drohiczynie nad Bugiem, "Światowit", t. 8, s. 69-72.
Jodkowski J. 1933, O znakach na cegle "teremu" książęczego w Grodnie, "Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne", t. 15, s. 62-67.
Jodkowski J. 1948, Pieczęcie ruskie z XI-XII w. znalezione w Grodnie i Drohiczynie, "Przegląd Historyczny", t. 37, s. 153-180.
Jordanov I. 2001, Korpus na pečatite na srednovekovna Bulgariâ, Sofiâ, M. Drinov.
Jordanov I. 2003, Corpus of Byzantine Seals from Bulgaria, t. 1. Byzantine seals with geographical names, Sofia, M. Drinov.
Jordanov I. 2006, Corpus of Byzantine Seals from Bulgaria, t. 2. Byzantine seals with family names, Sofia, M. Drinov.
Jordanov I. 2009, Corpus of Byzantine Seals from Bulgaria, t. 3: 1-2, Sofia, M. Drinov.
Jordanov I. 2011, The collection of medieval seals from the National Archaeological Museum Sofia, Sofia, M. Drinov.
Jordanov I. 2016, Korpus na srednovekovnite bʺlgarski pečati, Sofiâ, M. Drinov.
Jordanov I., Zhekova Z. 2007, Catalogue of Medieval Seals at the Regional Historical Museum of Shumen, Sofia-Shumen, Historical Museum.
Jusupović A. 2006, Domus quondam dobrinensis. Przyczynek do dziejów templariuszy na ziemiach Konrada Mazowieckiego, "Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu", t. 71: 1, s. 7-18.
Jusupović A. 2007, Tak zwany "Latopis Połocki" w przekazie Wasilja Tatiščeva Rola Drohiczyna w kontaktach polsko-ruskich drugiej połowy XII wieku, "Studia Źródłoznawcze = Commentationes", t. 45, s. 15-32.
Jusupović A. 2019, Kronika halicko-wołyńska (Kronika Romanowiczów) w latopisarskiej kolekcji historycznej, Kraków-Warszawa, Avalon, IH PAN.
Jusupović A., Nowak P. 2016, Bulla księcia ruskiego Izjasława Dymitra Jarosławowicza, w: Wokół początków Kalisza. 60 lat Stacji Archeologicznej Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Kaliszu, D. Cyngot, A. Kędzierski, D. Wyczółkowski (red.), Warszawa-Kalisz, IAE PAN, s. 24-25.
Kalaga J. (red.) 2013, Sutiejsk. Gród pogranicza polsko ruskiego w X-XIII w. Studium interdyscyplinarne, Warszawa-Pękowice, IA UW.
Kalinina T.M., Konovalova I.G., Petruhin V.Â. (red.) 2009, Vostočnye istočniki, Drevnââ Rusʹ v svete zarubežnyh istočnikov: hrestomatiâ, t. 3, Moskva, Russkij Fond Sodejstviâ Obrazovaniû i Nauke. Katalog archeologiczno-bibliograficznej wystawy Instytutu Stauropigiańskiego we Lwowie, otwartej dnia 10. października r. 1888., a mającej się zamknąć dnia 12. stycznia r. 1889, Lwów 1888.
Kiersnowski R. 1960, Pieniądz kruszcowy w Polsce wczesnośredniowiecznej, Warszawa, PWN.
Kiersnowski R. 1969, Wielka reforma monetarna XIII-XIV w., cz. 1, Warszawa, PWN.
Kiersnowski R. 1987, Nauki pomocnicze historii w okresie powojennym, "Kwartalnik Historyczny", t. 94: 1, s. 293-315. Kittel E. 1970, Siegel, Bibliothek für Kunst- und Antiquitätenfreunde, t. 11, Braun schweig, Klinkhardt & Biermann.
Kochanowski J.K. (red.) 1919, Codex diplomaticus et commemorationum Masoviae = Zbiór ogólny przywilejów i spominków mazowieckich, t. 1, Warszawa, TNW, W. łazarski.
Kocińska M.K., Maik J. 2004, Średniowieczne i nowożytne plomby tekstylne z wykopalisk w Gdańsku, Acta Archaeologica Lodziensia, t. 50 (2), łódź, łódzkie Towarzystwo Naukowe, Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Kolendo J. 1994, Suite sur le lingot de plomb portant des inscriptions mis au jour à Novae, "Archeologia", t. 55, s. 91-93.
Koperski A. 2004, Początki osadnictwa słowiańskiego i rozwój wczesnośredniowiecznego Przemyśla, w: Dzieje Przemyśla, t. 1. Osadnictwo pradziejowe i wczesnośredniowieczne, сz. 2. Analiza źródeł i synteza, A. Koperski (red.), Przemyśl, Wydawnictwo TPN w Przemyślu, s. 77-216.
Kopicki E. 1995а, Ilustrowany skorowidz pieniędzy polskich i z Polską związanych, cz. 1. Teksty (poz. 1-7058), Warszawa, PTN.
Kopicki E. 1995b, Ilustrowany skorowidz pieniędzy polskich i z Polską związanych, cz. 1. Tablice (poz. 1-7058), Warszawa, PTN.
Kopicki W. 1997, Polskie brakteaty guziczkowe, 2. poł. XIII w. - 1. poł. XIV w. Próba interpretacji, Warszawa, PTN.
Kotlârevskij A. 1865, Zamečaniâ k statʹe K.P. Tyškeviča «O svincovyh ottiskah», "Drevnosti. Trudy Imperatorskogo Moskovskogo arheologičeskogo obŝestva", t. 1: 2, s. 242-248.
Kovalevskij A.P. 1956, Kniga Ahmeda ibn-Fadlana o ego putešestvii na Volgu v 921-922 gg.: stat'i, perevody i kommentarii, Har'kov, Izdatel'stvo Har'kovskogo universiteta.
Kozubovs'kij G.A. 2015, Pro deâkі ekonomіčnі naslіdki pohodіv Gedimіna 20-h rr. XІV st., "Arheologіâ", nr 3, s. 33-43.
Krengel E., Sode C. 2005-2006, Griechische zweiseitige Bleisiegel aus dem 4. Jahrhundert v. Chr., "Jahrbuch für Numismatik und Geldgeschichte", t. 55-56, s. 69-73.
Kronika halicko-wołyńska: kronika Romanowiczów, D. Dąbrowski, A. Jusupović (red.), Kraków-Warszawa, Avalon, 2017.
Krzysztofik R. 2004, Miasta-wrota. Zarys teorii i przegląd badań, "Czasopismo Geograficzne", t. 75, s. 213-231.
Kuczyński S.K. 1970, Wartości artystyczne i stylowe pieczęci książąt mazowieckich XIII wieku, "Wiadomości Numizmatyczne", R. XIV, z. 4 (54), s. 193-212.
Kuczyński S.K. 1978, Pieczęcie książąt mazowieckich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Kuczyński S.M. 1965, Stosunki polsko-ruskie do schyłku wieku XII, w: Kuczyński S.M., Studia z dziejów Europy Wschodniej X-XII w., Warszawa, PWN, s. 7-31.
Kulešov V.S. 2017, K problemam rekonstrukcii drevnerusskih denežnyh sistem i denežnogo sčeta, "Èlektronnyj naučno-obrazovatelʹnyj žurnal «Istoriâ»", t. 8, z. 3 (57) (dostęp 27.10.2021; URL: https://history.jes.su/s207987840001803-2-1/ DOI: 10.18254/S0001803-2-1)
Kumorovitz B. 1993, A magyar pecséthasználat története a középkorban = Der Gebrauch von Siegeln in Ungarn im Mittelalter, Budapest, Magyar Nemzeti Múzeum.
Kutrzeba S. 1909, Przyczynki do teoryi runicznej, "Miesięcznik Heraldyczny", t. 2, s. 1-3.
Łaguna S. 1890, Nowa hipoteza o pochodzeniu szlachty polskiej, "Kwartalnik Historyczny", t. 4, s. 58-92.
Lang M., Crosby M. 1964, Weights, Measures and Tokens, The Athenian Agora, t. 10, Princeton, N. J., American School of Classical Studies at Athens. https://doi.org/10.2307/3601971 DOI: https://doi.org/10.2307/3601971
Lappo-Danilevskij A. 1907, Pečati poslednih galičsko-vladimirskih knâzej i ih sovetnikov, w: BoleslavÛrij II, knâz' Maloj Rusi: sbornik materialov i issledovanij, A. Lappo-Danilevskij (red.), Sankt-Peterburg, Imperatorskaâ akademiâ nauk, s. 211-308.
Lapšin A.G., Biserova A.V. 2018, Trinitarnaâ simvolika trehčastnoj rozetki v vizual'noj kul'ture srednevekovoj Evropy, "Vestnik Râzanskogo gosudarstvennogo universiteta imeni S.A. Esenina", t. 2 (5), s. 49-56.
Laurent V. 1963, Le Corpus des sceaux de l'empire byzantin, t. 5 : L'Eglise, cz. 1. L'Église de Constantinople. A. La Hiérarchie, Paris, éditions du CNRS.
Laurent V. 1965, Le Corpus des sceaux de l'empire byzantin, t. 5. L'Eglise, cz. 2. L'Eglise de Constantinople: le clergé et les moines, Les archevêchés autocéphales (Chypre et Bulgarie) Les patriarcats orientaux (Alexandrie, Antioche, Jérusalem), Paris, éditions du CNRS.
Laurent V.1972, Le Corpus des sceaux de l'empire byzantin, t. 5. L'Eglise, cz. 3. L'Eglise: supplément, Paris, éditions du CNRS.
Laurent V. 1981, Le Corpus des sceaux de l'empire byzantin, t. 2. L' Administration centrale, P. Gautier, N. Oikonomidès, W. Seibt (red.), Paris, éditions du CNRS.
Leopardov N.A. 1890a, Po povodu drogičinskih nahodok, w: Sbornik snimkov s predmetov drevnosti, nahodâŝihsâ v Kieve v častnyh rukah, N.A. Leopardov, N.V. černev (red.), t. 1: 1, Kiev, S. Kul'ženko, s. 9-10.
Leopardov N.A. 1890b, O shodstve izobraženij na Hersonesskih svincovyh monetah s izobraženiâmi na drogičinskih svincovyh znakah-plombah, w: Sbornik snimkov s predmetov drevnosti, nahodâŝihsâ v Kieve v častnyh rukah, N.A. Leopardov, N.V. černev (red.), t. 2: 1, Kiev, S. Kul'ženko, s. 8-11.
Leopardov N.A. 1890c, Otvet N. Avenariusu, w: Sbornik snimkov s predmetov drevnosti, nahodâŝihsâ v Kieve v častnyh rukah, N.A. Leopardov, N.V. černev (red.), t. 2: 1, Kiev, S. Kul'ženko, s. 12.
Leopardov N.A. 1890d, Nabrosok o dorogičinskih svincovyh plombah, Kiev, S. Kul'ženko.
Leopardov N.A. 1891a, O pečati careva muža, w: Sbornik snimkov s predmetov drevnosti, nahodâŝihsâ v Kieve v častnyh rukah, N.A. Leopardov, N.V. černev (red.), t. 1: 2, Kiev, S. Kul'ženko, s. 19-24.
Leopardov N.A. 1891b, O slavânah kak osnovatelâh g. Drogičina na r. Buge, w: Sbornik snimkov s predmetov drevnosti, nahodâŝihsâ v Kieve v častnyh rukah, N.A. Leopardov, N.V. černev (red.), t. 3-4: 1, Kiev, S. Kul'ženko, s. 29-31.
Leopardov N.A. 1891c, Priloženie k stat'e «O pečati careva muža», w: Sbornik snimkov s predmetov drevnosti, nahodâŝihsâ v Kieve v častnyh rukah, N.A. Leopardov, N.V. černev (red.), t. 3-4: 1, Kiev, S. Kul'ženko, s. 20.
Lewicki Т. 1951-1952, Ze studiów nad źródłami arabskimi, 1. Opis Slawianszyzny w dziele podroznika arabskiego Abu Hamida al-Andalusiego, "Slavia Antiqua", t. 3, s. 136-178.
Lewicki Т. 1956, Znaczenie handlowe Drohiczyna nad Bugiem we wczesnym średniowieczu i zagadkowe plomby ołowiane znalezione w tej miejscowości. Notatka tymczasowa, "Kwartalnik Historii Kultury Materialnej", t. 4: 2, s. 598-599.
Lihačev N.P. 1930, Materialy dlâ istorii vizantijskoj i russkoj sfragistiki, t. 2, Trudy Muzeâ paleografii, t. 2, Leningrad, Izdatel'stvo AN SSSR.
Litauszki Z. 2012, Árpád- és késő középkori pecsétgyűrűk a dél-alföldi régióban (Kutatások Bács-Kiskun, Békés és Csongrád megyében), MA Thesis, University of Szeged. Faculty of Humanities and Social Sciences, Szeged.
Liwoch R. 2013, Plomby z Drohiczyna w zbiorach Muzeum Archeologicznego w Krakowie, "Arheologіâ і davnâ istorіâ Ukraїni", t. 11, s. 105-113.
Liwoch R. 2015, Plomby typu drohiczyńskiego z Drohiczyna nad Bugiem w Krakowskim Muzeum Archeologicznym, "Materiały Archeologiczne", t. 40, s. 237-244.
Lučickij I.V. 1892, Po povodu «Drogičinskih drevnostej»: Zametki k istorii torgovyh snošenij Ganzy s Severo-Zapadnoj i Ûžnoj Rusʹû, "čteniâ v Istoričeskom obŝestve prepodobnogo Nestora letopisca", t. 6, s 73-104.
MacGeer E., Nesbitt J., Oikonomidès N. (red.) 2001, Catalogue of Byzantine Seals at Dumbarton Oaks and in the Fogg Museum of Art, t. 4. The East, Washington, D.C., Dumbarton Oaks Research Library and Collection.
Maćkowski T. 2012, Plomby towarowe jako źródło badań historycznych, "Kwartalnik Historii Kultury Materialnej", t. 60: 3, s. 395-404.
Maksimović L., Popović M. 1990, Les sceaux byzantins de la région danubienne en Serbie, "Studies in Byzantine Sigillography", t. 2, s. 213-234.
Maksimović L., 1993, Les sceaux byzantins de la région danubienne en Serbie, "Studies in Byzantine Sigillography", t. 3, s. 113-142.
Malarczyk D. 2019, "…a seal with an image of the King" - Abū-Hāmid al-Ġharnātī's report on the use of black lead in Eastern Europe "…pieczęć z wizerunkiem króla" - przekaz Abū-Hāmid al-Ġharnātīego na temat użycia czarnego ołowiu w Europie, w: The Sphinx of Slavic sigillography: small lead seals of "Drohiczyn type" from Czermno in their East European context = Sfinks słowiańskiej sfragistyki: plomby "typu drohiczyńskiego" z Czermna w kontekście wschodnioeuropejskim, A. Musin, M. Wołoszyn (red.), U Źródeł Europy Środkowo-Wschodniej / Frühzeit Ostmitteleuropas, t. 6: 1, Leipzig-Rzeszów-Saint Petersburg-Warszawa-Kraków, GWZO, UR i in., s.103-112.
Malozemov Û.P. 2014, Plomby drogičinskogo tipa iz Beloozera, w: I Meždunarodnaâ numizmatičeskaâ konferenciâ «Èpoha vikingov v Vostočnoj Evrope v pamâtnikah numizmatiki VIII-XI vv.». Sankt-Peterburg, Staraâ Ladoga, 18-20 aprelâ 2014 g.: materialy dokladov i soobŝenij, N.S. Moiseenko (red.), Sankt-Peterburg, Znak, s. 243-246.
Michelsen A.L.J. 1853, Die Hausmarke. Eine germanistische Abhandlung, Jena, F. Frommann.
Mierosławski M., Pela W. (red.). 1989, Pułtusk w świetle odkryć archeologicznych: katalog wystawy, Pułtusk, Muzeum Regionalne.
Mihajlovski R. 2016, A collection of medieval seals from the fortress Kale in Skopje, excavated between 2007 and 2012, "Byzantion", t. 86, s. 261-316.
Milejski P. 2018, Znaleziska: Wrocław, m., pow. grodzki, III, "Wiadomości Numizmatyczne", R. 62, z. 1-2 (205-206), s. 340-343.
Milejski P., Sroka ł., Wawrzczak R. 2017a, Nowe spojrzenie na skarb brakteatów z Radzanowa, (pow. płocki), "Folia Numismatica", t. 31: 2 (Supplementum ad Acta Musei Moraviae Scientiae sociales, CII: Studie), s. 227-247.
Milejski P. 2017b, Produkcja i kompozycja stempli menniczych na przykładzie wybranych brakteatów guziczkowych, "Archaeologia Historica Polona", t. 25, s. 251-267. https://doi.org/10.12775/AHP.2017.011 DOI: https://doi.org/10.12775/AHP.2017.011
Millet G. 1924, Sur les sceaux des commerciaires byzantins, w: Mélanges offerts à M. Gustave Schlumberger, membre de l'Institut, à l'occasion du quatre-vingtieme anniversaire de sa naissance (17 octobre 1924), t. 2. Numismatique et sigillographie. Archéologie, Paris, P. Geuthner, s. 303-327.
Mistrza Wincentego Kronika polska, K. Abgarowicz, B. Kürbis (red.), Warszawa, PWN, 1974.
Mongajt A.L. 1955, Staraâ Râzan', Materialy i issledovaniâ po arheologii drevnerusskih gorodov, t. 4, Materialy i issledovaniâ po arheologii SSSR, nr 49, Moskva, Izdatel'stvo AN SSSR.
Mongajt A.L.1959, Abu Hamid al-Garnati i ego putešestvie v Russkie zemli 1150-1153 gg., "Istoriâ SSSR", nr 1, s. 169-181.
Mongajt A.L. 1961, Râzanskaâ zemlâ, Moskva, Izdatel'stvo AN SSSR.
Morrisson C., Seibt W. 1982, Sceaux de commerciaires byzantins du VIIe siècle trouvés à Carthage, "Revue numismatique", 6e série, t. 24, s. 222-241. https://doi.org/10.3406/numi.1982.1830 DOI: https://doi.org/10.3406/numi.1982.1830
Musianowicz K. 1955, Sprawozdanie z prac wykopaliskowych przeprowadzonych w roku 1954 w Drohiczynie, powiat Siemiatycze, "Wiadomości Archeologiczne", t. 22: 3-4, s. 332-346.
Musianowicz K. 1957, Wczesnośredniowieczny ośrodek handlowy w Drohiczynie pow. Siemiatycze, "Wiadomości Archeologiczne", t. 24: 4, s. 291-298.
Musianowicz K. 1969, Drohiczyn we wczesnym średniowieczu, "Materiały Wczesnośredniowieczne", t. 6, s. 7-235.
Musianowicz K. 1982, Drohiczyn od VI do XIII wieku, Dzieje i kultura, Białystok, Muzeum Okręgowe w Białymstoku.
Musianowicz K., Miśkiewicz M., Walicka E. 1957, Wyniki badań przeprowadzonych w 1956 r. na osadzie podgrodowej w Drohiczynie, pow. Siemiatycze, "Wiadomości Archeologiczne", t. 24: 4, s. 337-350.
Musin A. 2012, Na szlakach przeszłości: plomby typu drohiczyńskiego i średniowieczne granice, w: Czerwień - gród między Wschodem a Zachodem: katalog wystawy = Červen' - eine Burg zwischen Ost und West: Ausstellungskatalog = Červen' - un castrum tra Oriente e Occidente: catalogo della mostra = Червень - град між Сходом і Заходом: каталог виставки, J. Bagińska, M. Piotrowski, M. Wołoszyn (red.), Tomaszów Lubelski-Leipzig-Lublin-Rzeszów, Muzeum Regionalne im. Janusza Petera, s. 257-279.
Musin A. 2014, Korally v hristianskoj kulʹture Vostočnoj Evropy i Sredizemnomor'â, "Rossijskij arheologičeskij ežegodnik", t. 4, s. 433-454. https://doi.org/10.4324/9781315051673-27 DOI: https://doi.org/10.4324/9781315051673-27
Musin A.E. 2016, Perstni s izobraženiem pticy v Galicko-Volynskoj zemle XIV v.: k voprosu o proishoždenii i interpretacii, w: Pam'âtki Tustanі v kontekstі osvoєnnâ Karpat u doіstoričnu dobu ta v seredn ʹovіččі; problemi їh zberežennâ ta vikoristannâ: materіali ІІІ Mіžnarodnoї naukovoї konferencії, R. Mis'ka (red.), Lʹvіv, s.n., s. 70-74.
Musin A. 2019, Golovažnâ i voz: k utočneniû metrologii v srednevekovoj Vostočnoj Evrope, "Peterburgskij istoričeskij žurnal", nr 3, s. 58-70. https://doi.org/10.51255/2311-603X-2019-00048 DOI: https://doi.org/10.51255/2311-603X-2019-00048
Musin A.E. 2020a, Dvuzubec Rûrikovičej: načalo i konec legendy, "Stratum Plus", nr 6, s. 263-275.
Musin A. 2020b, "Czernokuństwo" - nowogrodzko-litewskie kondominium w południowej części Ziemi Nowogrodzkiej w XV w., w: Unie mędzypaństwowe-parlamentaryzm-samorządność. Studia z dziejów ustroju Rzeczypospolitej Obojoga Narodów, W. Uruszczak, Z. Noga, M. Zwierzykowski (red.), Warszawa, Wydawnictwo Sejmowe, s. 111-130.
Musin A.E. 2021, Plomby iz Drogičina i «drogičinskie» plomby: novoe v izučenii srednevekovyh svincovyh plomb Vostočno-Central'noj Evropy, "Arheologičeskie vesti", t. 31, s. 290-318. https://doi.org/10.31600/1817-6976-2021-31-290-318 DOI: https://doi.org/10.31600/1817-6976-2021-31-290-318
Musin A., Afinogenov D., Toropova L. (red.) 2007, In search of a lost Byzantium. The cultural heritage of old Russia as a source for the synchronous-stadial reconstruction of the Byzantine civilization, Proceedings of the conference, Velikiy Novgorod, 26-28.07.2007, Sankt Peterburg, Velikij Novgorod, IIMK RAN, NovGU.
Musin A., Toropov S. 2020, A cloth seal of Tournai found at Czermno (Poland) in the European context= Plomba towarowa z Tournai znaleziona w Czermnie (Polska) i jej kontekst europejski, w: Florkiewicz I., Jusupović A., Musin A. et al. The Sphinx of Slavic sigillography - small lead seals of "Drohiczyn type" from Czermno. Material evidence = Sfinks słowiańskiej sfragistyki - plomby "typu drohiczyńskiego" z Czermna. Podstawy źródłowe, U Źródeł Europy Środkowo-Wschodniej / Frühzeit Ostmitteleuropas, t. 6: 2, Leipzig-Rzeszów-Saint-Petersburg-Warszawa-Kraków, GWZO, UR i in., s. 355-424.
Musin O., Vojceščuk N. 2020, Peremišl' ta «gіrsʹka kraїna Peremišlʹsʹka»: mežі zemlі ta granі іstorії, "Knâža doba: іstorіâ і kulʹtura", t. 14, s. 31-122, 273-276.
Musin A., Wołoszyn M. (red.) 2019, The Sphinx of Slavic sigillography: small lead seals of "Drohiczyn type" from Czermno in their East European context = Sfinks słowiańskiej sfragistyki: plomby "typu drohiczyńskiego" z Czermna w kontekście wschodnioeuropejskim, U Źródeł Europy Środkowo-Wschodniej / Frühzeit Ostmitteleuropas, t. 6: 1, Leipzig-Rzeszów-Saint Petersburg-Warszawa-Kraków, GWZO, UR i in. Nečitajlo V.V. 2013, Katalog drevnerusskih pečatej X-XIII vekov, t. 2: Pečati knâzej russkih posadnikov,
episkopov, dolžnostnyh lic, Kiev, Ukrainskaâ akademiâ geralʹdiki, tovarnogo znaka i logotipa. Nesbitt J. 2003, Apotropaic devices on Byzantine lead seals and tokens in the Collections of Dumbarton Oaks and the Fogg Museum of Art, w: Through a glass brightly: studies in Byzantine and medieval art and archaeology; presented to David Buckton, Ch. Entwistle (red.), Oxford, Oxbow Books, s. 107-113.
Musin A. 2008, Sigilliography, w: The Oxford Handbook of Byzantine Studies, E. Jeffreys, J. Haldon, R. Cormack (red.), Oxford, University Press, s. 150-156.
Nesbitt J., Oikonomidès N. (red.) 1996, Catalogue of Byzantine Seals at Dumbarton Oaks and in the Fogg Museum of Art, t. 3. West, Northwest, and Central Asia Minor and the Orient, Washington, D.C., Dumbarton Oaks Research Library and Collection.
Niederle L. 1925, Slovanske starožitnosci, Oddil kulturni, t. 3, cz. 2, Praha, Bursík & Kohout. Ó Floinn R. 2017-2018, Papal bullae found in Ireland, "Ulster Journal of Archaeology", Third Series, t. 74 (Papers in Honour of Chris Lynn), s. 162-174.
Oikonomidès N. 1985, Byzantine lead seals, Washington, D.C., Dumbarton Oaks Research Library and Collection.
Oikonomidès N. 1986, A Collection of Dated Byzantine Lead Seals, Washington, D.C., Dumbarton Oaks Research Library and Collection.
Olejnikov O.M. 2018, K voprosu o naznačenii svincovyh plomb drogičinskogo tipa, "Tver', Tverskaâ zemlâ i sopredelʹnye territorii v èpohu srednevekovʹâ", t. 11, s. 6-11.
Orlov K. 2019, Karol Bołsunowski's collection of small lead seals from Drohiczyn in the State Hermitage Museum: storage and conservation, research and publication issues = Ołowiane plomby z Drohiczyna z kolekcji Karola Bołsunowskiego w zbiorach Państwowego Muzeum Ermitażu: uwagi na temat ich przechowywania, konserwacji, opracowania oraz publikacji, w: The Sphinx of Slavic sigillography: small lead seals of "Drohiczyn type" from Czermno in their East European context = Sfinks słowiańskiej sfragistyki: plomby "typu drohiczyńskiego" z Czermna w kontekście wschodnioeuropejskim, A. Musin, M. Wołoszyn (red.), U Źródeł Europy Środkowo-Wschodniej / Frühzeit Ostmitteleuropas, t. 6: 1, Leipzig-Rzeszów-Saint-Petersburg-Warszawa-Kraków, GWZO, UR i in., s. 113-139.
Parusimov I.N. 2012, Novye nahodki plomb drogičinskogo tipa, "Istoriko-arheologičeskie zapiski", t. 2, s. 34-42.
Parusimov I.N. 2016, Plomby drogičinskogo tipa: novye nahodki, "Russkij sbornik", t. 8: 1, s. 225-230. Pasternak Â. 1944, Staryj Halyč. Arheologіčno-іstoryčny doslydy u 1850-1943 rr., Krakіv-L'viv, Ukraїns'ke vydavnictvo. Pastuszka W. 2011, Grudusk - niezwykła podróż do średniowiecznego grodu, (dostęp: 27.09.2021, https://archeowiesci.pl/2011/03/27/grudusk-niezwykla-podroz-do-sredniowiecznego-grod ). Paszkiewicz B. 1986, Mennictwo Władysława Łokietka, "Wiadomości Numizmatyczne", R. 30, z. 1-2, s. 3-111.
Parusimov I.N. 1994, Brakteaty polskie w 1. tercji XIV w., "Wiadomości Numizmatyczne", R. 38, z. 1-2, s. 1-55.
Parusimov I.N. 1998, Mennictwo śląskie wobec "rewolucji handlowej" XIII wieku, w: Kultura średniowiecznego Śląska i Czech: "Rewolucja" XIII wieku, K. Wachowski (red.), Kultura średniowiecznego Śląska i Czech, Miedzynarodowe Sympozjum, t. 3, Wrocław, Uniwersytet Wrocławski, s. 35-49.
Parusimov I.N. 1999, The Sicilian Design on the Opole Coin and the Genesis of the White Eagle, "Notae Numismaticae", t. 3-4, s. 341-351.
Parusimov I.N. 2000, Pieniądz górnośląski w Średniowieczu, Lublin, Wydawnistwo UMCS.
Parusimov I.N. 2004, Początki polskiej monety dzielnicowej: kilka spostrzeżen, "Wiadomości Numizmatyczne", R. 48, z. 1-2, s. 1-18.
Parusimov I.N. 2005, Drugi skarb ze Zgłowiączki: początki mennictwa inowrocławskiego?, w: Z dziejów Kujaw i Pałuk. Studia dedykowane pamięci dr. Czesława Sikorskiego, J. Kozłowski, M. Woźniak (red.), Wszechnica Muzealna seria A, z. 11, Inowrocław Muzeum im. Jana Kasprowicza, s. 69-79.
Parusimov I.N. 2009a, Brakteaty - pieniądz średniowiecznych Prus, Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Parusimov I.N. 2009b, Skarb brakteatów polskich i morawskich z Lubomi na Górnym Śląsku (początek XIV stulecia), "Numismatický sborník", t. 23 (2008 r.), s. 123 -161.
Parusimov I.N. 2018, Bulla papieża Benedykta XI, w: Rytm rozwoju miasta na kulturowym pograniczu, Studium strefy placu Nowy Targ we Wrocławiu, J. Piekalski, K. Wachowski (red.), Wratislavia Antiqua, t. 23, Wrocław, Uniwersytet Wrocławski, s. 713-718.
Parusimov I.N. 2019, Uwagi o mennictwie wielkopolskim w okresie kwartnikowym, "Vіsnik L'vіvs'kogo unіversitetu", Serіâ іstorična, Specvypusk, s. 162-174.
Paszkiewicz H. 1928, Dzieje Podlasia w XIV wieku, "Kwartalnik Historyczny", t. 42 (2), s. 229-246.
Parusimov I.N. 1993, Katalog zabytków archeologicznych z kolekcji Feliksa Kochańskiego ze zbiorów Muzeum Regionalnego w Drohiczynie, "Rocznik Białostocki", t. 18, s. 191-218.
Pawlata L. 2010, Plomby typu drohiczyńskiego w zbiorach muzealnych woj. podlaskiego, "Podlaskie Zeszyty Archeologiczne", t. 6, s. 151-184.
Pawlata L. 2016, Plomby typu drohiczyńskiego - problematyka badań, "Podlaskie Zeszyty Archeologiczne", t. 12, s. 83-140.
Pela W. 2000, Stare Miasto w Pułtusku w świetle źródeł archeologiczno-architektonicznych, w: Pułtusk. Studia i materiały z dziejów miasta i regionu, A. Bartnicki et al. (red.), t. 3, Pułtusk, Wyższa Szkoła Humanistyczna, s. 11-34.
Perhavko V.B. 1996, Rasprostranenie plomb drogičinskogo tipa, w: Drevnejšie gosudarstva Vostočnoj Evropy. 1994 g. Novoe v numizmatike, A.P. Novosel'cev (red.), Moskva, IRI RAN, s. 211-247.
Perhavko V.B. 2006, Torgovyj mir srednevekovoj Rusi, Moskva, Academia.
Petrov F.N., Panteleeva L.V. 2014, Svincovye plomby drevnerusskoj Dubny, Dubna, s.n.
Petrov M.I. 2017, Analiz funkcionalʹnyh grupp v arheologii srednevekovogo goroda: vozmožnosti primeneniâ i issledovatel'skij potencial, "Arheologiâ i istoriâ Pskova i Pskovskoj zemli", t. 32, s. 171-186. https://doi.org/10.17792/kcs.2017.32..171 DOI: https://doi.org/10.1007/s12312-017-0275-1
Petruševič A. 1889, Voprosy i otvety. Pisʹmo I, "Novyj Galičanin", nr 21-24, s. 256-259, 267-270, 279-282, 291-294.
Piech Z. 1993, Ikonografia pieczęci Piastów, Kraków, Universitas.
Piekosiński F. 1888, O dynastycznym szlachty polskiej pochodzeniu, Kraków, Akademia Umiejętności.
Piekosiński F. 1896, Rycerstwo polskie wieków średnich, t. 1: O dynastycznym szlachty polskiej pochodzeniu, Kraków, Akademia Umiejętności.
Piekosiński F. 1899a, O źródłach heraldyki ruskiej, Rozprawy Akademii Umiejętności, Wydział historyczno-filozoficzny, t. 38, Kraków, Akademia Umiejętności.
Piekosiński F. 1899b, Les sources de l'heraldique ruthène, "Bulletin de l'Académie des Sciences de Cracovie", Avril, s. 165-168.
Piekosiński F. 1899с, Heraldyka polska wieków średnich, Kraków, Akademia Umiejętności.
Piotrowski M. 2017, Karol Bołsunowski i jego kolekcja plomb typu drohiczyńskiego. Ilustracja do rozważań o sprawczości rzeczy, w: Radość gromadzenia. Sztuka porządkowania. Dawne kolekcje, wykazy, katalogi w perspektywie badawczej, L. Wojciechowski (red.), Lublin, Werset, s. 27-115.
Piotrowski M., Kępka M., Żuchowska M. 2009, Wybrane wczesnośredniowieczne zabytki archeologiczne z pogranicza polsko-ruskiego na Lubelszczyźnie, w: Pogranicze polsko-ruskie we wczesnym średniowieczu na Lubelszczyźnie, E. Banasiewicz-Szykuła (red.), Lublin, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków, s. 83-138.
Piotrowski M., Wołoszyn M. 2012a, Czermno/Cherven - archaeological investigation of an early rus' medieval town in eastern Poland in 2010-2011. A preliminary report, w: Rome, Constantinople and Newly-Converted Europe Archaeological and Historical Evidence, t. 2, M. Salamon, M. Wołoszyn, A. Musin, P. Špehar et al. (red.), U Źródeł Europy Środkowo-Wschodniej / Frühzeit Ostmitteleuropas, t. 1: 2, Kraków-Leipzig-Rzeszów-Warszawa, PAU, GWZO i in., s. 359-390.
Piotrowski M., Wołoszyn M. 2012b, Czermno (Czerwień) - badania w latach 2010-2011, w: Czerwień- gród między Wschodem a Zachodem: katalog wystawy = Červen' - eine Burg zwischen Ost und West: Ausstellungskatalog = Červen' - un castrum tra Oriente e Occidente: catalogo della mostra = Червень - град між Сходом і Заходом: каталог виставки, J. Bagińska, M. Piotrowski, M. Wołoszyn (red.), Tomaszów Lubelski-Leipzig-Lublin-Rzeszów, Muzeum Regionalne im. Janusza Petera, s. 185-192.
Poppe A. 1979, Pieczęć ruska z Kruszwicy, "Slavia Antiqua", t. 26, s.121-126.
Protokol zasedanie II otdeleniâ (istorii, geografii i ètnografii) v 10 časov utra, "Izvestiâ IX arheologičeskogo sʺezda v Vilʹno", 1893, nr 8 (7 avgusta), s. 1-2.
Reyman J. 1972, Skarb brakteatów guziczkowych z Przyłęku, pow. Jędrzejów, "Wiadomości Numizmatyczne", R. XVI, z. 4 (62), s. 201-233.
Roach-Smith C.R. 1868, On Roman Leaden Seals found at Brough upon Stanmore, "Collectanea Antigua", t. 6, s. 117-120.
Rostovtsew M., Prou M. 1900, Catalogue des plombs de l'antiquité, du moyen âge et des temps modernes conservés au département des médailles et antiques de la Bibliothèque nationale, Paris, C. Feuardent.
Rybakov B.A. 1940, Znaki sobstvennosti v knâžeskom hozâjstve kievskoj Rusi X-XII vv., "Sovetskaâ arheologiâ", t. 6, s. 227-257.
Rybakov B.A. 1948, Remeslo drevnej Rusi, Moskva, Izdatel'stvo AN SSSR. S.n. 1865, Dopolnitelʹnye svedeniâ k predyduŝej statʹe [Tyškevič K. P. Svincovye ottiski, najdennye v reke
Buge u Drogičina], "Drevnosti. Trudy Imperatorskogo Moskovskogo arheologičeskogo obŝestva ", t. 1: 2, s. 123-125.
Samsonowicz H. 2008, Konrad Mazowiecki (1187/88 - 31 VIII 1247), Kraków, Avalon.
Šaranevič I. 1888, Katalog Arheologičesko-bibliografičeskoj vystavki Stavropigijskogo Instituta vʹ Lʹvove otkrytoj dnâ 10 oktâbrâ 1888, a imeûŝej bytʹ zakrytoj dnâ 12 ânvarâ 1889 po n. st., L'vov, s.n.
Šaranevič I. 1889, Otčet iz Arheologičesko-bibliografičeskoj vystavki vʺ Stavropigijskomʺ institute otkrytoj 8 sent. (10 okt.) 1888 g., zakrytoj 16 (28) fevr. 1889 g. i opis' fotografičeski snâtyh predmetov iz toj že vystavki, L'vov, s.n.
Ŝavelev S.P. (red.) 2007, Arheologiâ, istoriâ i arhivnoe delo Rossii v perepiske professora D.Â. Samokvasova (1843-1911), Kursk, Izdatel'stvo KGMU.
Schlumberger G.L. 1884, Sigillographie de l'Empire byzantin, Paris, E. Leroux.
Schlumberger G., Chalandon F., Blanchet A. 1943, Sigillographie de l'Orient latin, Bibliothèque archéologique et historique, t. 37, Paris, Geuthner.
Schramm P.E. 1983, Die deutschen Kaiser und Könige in Bildern ihrer Zeit 751-1190, München, Prestel Verlag.
Seibt W. 1978, Die byzantinischen Bleisiegel in Österreich, t. 1: Kaiserhof, Veröffentlichungen der Kommission für Byzantinistik, 2: 1, Wien, Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften.
Seibt W. 2018, War Österreich auch einmal byzantinisch?, w: Menschen, Bilder, Sprache, Dinge. Wege der Kommunikation zwischen Byzanz und dem Westen, F. Daim, D. Heher, Ch. Gastgeber, C. Rapp (red.), t. 2, Byzanz zwischen Orient und Okzident, t. 9: 2, Mainz, RGZM, s. 17-28.
Seibt W., Huletski D., Tiguntsev Yu. 2018, Was Nikolaus Zounaras, the thematic judge of Thrake and Makedonia, active in the Rus' after the council of Liubech (1097)?, "Byzantinoslavica", t. 76, s. 274-279.
Semkowicz W. 1908, Franciszek Piekosiński jako heraldyk i sfragistyk, "Kwartalnik Historyczny", t. 22, s. 219-252.
Sénac P., Ibrahim T. 2017a, Los precintos de la conquista omeya y la formación de al-Andalus (711-756), Granada, s.n.
Sénac P. 2017b, Notes sur des sceaux de la conquête omeyyade (première moitié du VIIIe siècle), "Travaux et Mémoires", t. 21: 1 (Mélanges Jean-Claude Cheynet), s. 645-656.
Sharp D. 1865, Archaeological Institute, the November 3, "The Athenaeum", nr 1986 (18 November), s. 694-695.
Siemianowska E. 2010, Odciski, płytki, ołowianki, plomby, czyli Bołsunowskiego i innych rozterki nad sfinksem sfragistyki, w: Życie codzienne przez pryzmat rzeczy, P. Kucypera, S. Wadyl (red.), Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 8-33.
Smorodskij A. P. 1893, Devâtyj arheologičeskij sʺezd v Vil'ne, Minsk, Gubernskaâ tipografiâ.
Solecki R. 2018, Fragmenty naczyń ceramicznych z odciskami prawdopodobnie brakteata krzyżackiego z grodziska w Grabinie, pow. ostródzki, "Komunikaty Mazursko-Warmińskie" 3 (301), s. 546-556. https://doi.org/10.51974/kmw-134882 DOI: https://doi.org/10.51974/kmw-134882
Solov'ev E.T. 1885, O tamgah ili znakah sobstvennosti na nekotoryh predmetah drevnego mira (Znaki sobstvennosti v Rossii): istoriko-arheologičeskij očerk, Kazan', Tipografiâ gubernskogo pravleniâ. Sorokin I.Û. 2017, K atribucii ličnyh knâžeskih znakov Rûrikovičej vtoroj poloviny XI veka, "Rus', Litva, Orda v pamâtnikah numizmatiki i sfragistiki", t. 3, s. 73-80.
Starzyński M. 2013, Scandinavian Runes versus the Origins of the Coats of Arms of the Polish Knighthood: the Runic Theory of Franciszek Piekosiński, "Studia Historyczne", t. 56: 3, s. 363-377.
Stefanovič P.S. 2017, Grivna kak denežnaâ edinica: k sporu «mehovistov» i «metallistov», w: Rossijskij rubl'. 700 let istorii: Materialy Meždunarodnoj naučnoj konferencii, P.G. Gajdukov (red.), Velikij Novgorod-Sankt-Peterburg, Lûbavič, 2017, s. 19-24.
Stieda L. 1894, Über die Plomben von Drogitschin, w: Festschrift zur Feier des fünfzigjährigen Bestehens der Altertumsgesellschaft, Königsberg, s.n., s. 17-31.
Storožev V.N. 1894, IX Arheologičeskij sʺezd v Vilʹno, "Istoričeskoe obozrenie", t. 7, s. 1-24.
Suchodolski S. 1973, Mennictwo polskie w XI i XII wieku, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Suchodolski S. 2009, Nowa bulla Bolesława Krzywoustego i problem ołowianych pieczęci w Polsce wczesnośredniowiecznej, "Przegląd Historyczny", t. 100, s. 207-236.
Suchodolski S. 2019, Na czym polegał system "renovatio monetae?, "Biuletyn Numizmatyczny", t. 4 (396), s. 273-285.
Svensson R. 2012, Renovatio Monetae. Brakteater och myntningspolitik i högmedeltidens Europa, Sundbyberg, SNF. https://doi.org/10.2139/ssrn.3941176 DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.3941176
Tarabardina O. 2019, The dendrochronology and chronological distribution of small lead seals from medieval Novgorod based on the materials of excavations of 2000-2017 = Dendrochronologia a rozkład chronologiczny ołowianych plomb z terenu średniowiecznego Nowogrodu w świetle wyników badań wykopaliskowych z lat 2000-2017, w: The Sphinx of Slavic sigillography: small lead seals of "Drohiczyn type" from Czermno in their East European context = Sfinks słowiańskiej sfragistyki: plomby "typu drohiczyńskiego" z Czermna w kontekście wschodnioeuropejskim, A. Musin, M. Wołoszyn (red.), U Źródeł Europy Środkowo-Wschodniej / Frühzeit Ostmitteleuropas, t. 6: 1, Leipzig-Rzeszów-Saint-Petersburg-Warszawa-Kraków, GWZO, UR i in., s. 681-702.
Tiguncev Û.G., Guleckij D.V. 2017, Svincovye plomby XI-XII vv. s izobraženiâmi svâtyh i kresta iz severo- zapadnoj časti Černigovskoj zemli i Mstislavskogo udela Smolenskoj zemli (po sboram v Brânskoj oblasti), "Rus', Litva, Orda v pamâtnikah numizmatiki i sfragistiki", t. 3, s. 104-142.
Tiguncev Û.G. 2018, Svincovye plomby serediny XI - načala XII v. iz severo-zapadnoj časti Černigovskoj zemli i Mstislavskoj volosti Smolenskoj zemli (po sboram v Brânskoj oblasti (2: Plomby s izobraženiâmi znakov i liter različnyh tipov), "Rus', Litva, Orda v pamâtnikah numizmatiki i sfragistiki", t. 5, s. 31-79.
Trutovskij V.K. 1926, Râzanskie plomby, w: Otčet ètnografo-arheologičeskogo muzeâ i Moskovskogo gosudarstvennogo universiteta, Moskva, I MGU, s. 7-11.
Trzeciecki M. 2015, Mazowsze w XIII wieku - spojrzenie archeologa, "Fontes Archaeologici Posnanienses", t. 51, s. 149-166.
Trzeciecki M. 2017, Płock, Czersk i Radom - badania "millenijne" i prace weryfikacyjne, "Przegląd Archeologiczny", t. 65, s. 225-239. https://doi.org/10.23858/PA65.2017.016 DOI: https://doi.org/10.23858/PA65.2017.016
Trzeciecki M. 2019, Early medieval small lead seals reminiscent of "Drohiczyn type" at Płock: a short presentation= Wczesnośredniowieczne plomby w "typie drohiczyńskim" z Płocka: krótka prezentacja znalezisk, w: The Sphinx of Slavic sigillography: small lead seals of "Drohiczyn type" from Czermno in their East European context = Sfinks słowiańskiej sfragistyki: plomby "typu drohiczyńskiego" z Czermna w kontekście wschodnioeuropejskim, A. Musin, M. Wołoszyn (red.), U Źródeł Europy Środkowo-Wschodniej / Frühzeit Ostmitteleuropas, t. 6: 1, Leipzig-Rzeszów-Saint-Petersburg-Warszawa-Kraków, GWZO, UR i in., s. 1051-1057.
Trzeciecki M., Auch M., Stańczuk K. 2020, Grodzisko Piotrówka w Radomiu w świetle badań archeologicznych 2010-2013 r., cz. 1. Stratygrafia i chronologia, Warszawa, IAE PAN. Tymczak D. 2007, Wykaz prac magisterskich powstałych w Instytucie Archeologii UMCS w 2006 roku, "Archeologia Polski Środkowowschodniej", t. 9, s. 404-405.
Tyškevič K.P. l865, Svincovye ottiski, najdennye v reke Buge u Drogičina, "Drevnosti. Trudy Imperatorskogo Moskovskogo arheologičeskogo obŝestva", t. 1: 2, s. 115-122.
Tyszkiewicz K. 1868, O kurhanach na Litwie i Rusi Zachodniej. Studyum archeologiczne, Berlin, B. Behr.
Uspenskij B.A. 2006, Krest i krug. Iz istorii hristianskoj simvoliki, Moskva, Âzyki slavânskih kulʹtur.
Uvarova P.S., Sluckij S.S. (red.) 1897, Trudy IX Arheologičeskogo sʺezda v Vil'no, t. 2, Moskva, Lisner i Reman.
Veksler A.G., Petuhov S.P. 2012, Pamâtniki sfragistiki XIII-XVII vv. iz raskopok v Moskve, w: Arheologiâ Moskvy - liniâ žizni: sbornik statej i materialov v svâzi s 80-letiem A. G. Vekslera i k 20-letiû rupnomasštabnyh arheologičeskih issledovanij Manežnoj ploŝadi, provodivšihsâ pod ego rukovodstvom, L.V. Kondrašev (red.), Moskva, OOO «T-Print Grupp», s. 68-90.
Veksler A.G., Petuhov S.P. 2015, Analiz monet i svincovyh plomb, w: Veksler A.G. Moskva. Raskopki na Velikom posade: ulica Ilʹinka, Birževaâ ploŝad', staryj gostinyj dvor. Materialy issledovanij, Moskva, «TM Prodakšn», s. 383-455.
Veksler A.G., Zajcev V.V. 2000, Zagadočnye «velikoknâžeskie» plomby, "Gerboved", nr 3 (41), s. 17-21.
Volkhonsky V., Singh V. 2019, Small lead seals of the 12th century from medieval Novgorod, Lyudin End, Troitsky excavation, Homestead "Ж = Ołowiane plomby z XII w. odkryte w obrębie sadyby "Ж" (wykop Troickij) w Końcu Ludynskim średniowiecznego Nowogrodu, w: The Sphinx of Slavic sigillography: small lead seals of "Drohiczyn type" from Czermno in their East European context = Sfinks słowiańskiej sfragistyki: plomby "typu drohiczyńskiego" z Czermna w kontekście wschodnioeuropejskim, A. Musin, M. Wołoszyn (red.), U Źródeł Europy Środkowo-Wschodniej / Frühzeit Ostmitteleuropas, t. 6: 1, Leipzig-Rzeszów-Saint-Petersburg-Warszawa-Kraków, GWZO, UR i in., s. 741-826.
Volkov I.V. 2017, Monety i svincovye plomby iz raskopok 2016 g. na Sofijskoj naberežnoj v Moskve, w: Arheologiâ russkogo goroda: materialy naučno-praktičeskogo seminara 2016 g., I.V. Volkov (red.), Trudy Stoličnogo arheologičeskogo bûro, 1, Moskva, Stoličnoe arheologičeskogo bûro, s. 112-126.
Wassiliou-Seibt A.-K., Seibt W. 2004, Byzantinische Bleisiegel in Österreich, t. 2. Zentral- und Provinzialverwaltung, Veröffentlichungen der Kommission für Byzantinistik, t. 2: 2, Wien, Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften.
Weymann S. 1938, Cła i drogi handlowe w Polsce piastowskiej, Prace Komisji Historycznej, Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauki, t. 13: 1, Poznań, PTPN.
Williams G.H. 1957, The Golden Priesthood and the Leaden State. A note on the influence of a work sometimes ascribed to St. Ambrose: the Sermo de dignitate sacerdotali, "Harvard Theological Review", t. 50, s. 36-64. https://doi.org/10.1017/S0017816000028364 DOI: https://doi.org/10.1017/S0017816000028364
Wołoszyn M. 2003, Archeologiczne zabytki ruchome pochodzenia bizantyńskiego i ruskiego z okresu od połowy X. do połowy XIII. w. z obszaru Polski południowej, Maszynopis pracy doktorskiej, Uniwersytet Jagielloński, t. 1-7, Kraków.
Wołoszyn M. 2004, Zabytki pochodzenia wschodniego we wczesnośredniowiecznej Polsce - wędrowka ludzi, rzeczy, czy idei?, w: Wędrowki rzeczy i idei w średniowieczu, S. Moździoch (red.), Spotkania Bytomskie, t. 5, Wrocław, IAE PAN, s. 241-259.
Wołoszyn M. 2009, Vor Władysław von Warna. Polen und die Kreuzfahrerstaaten. Ein archäologischer Beitrag, w: Eurika. In honorem Ludmilae Donchevae-Petkovae, V. Grigorov, M. Daskalov, E. Kamatorova- Balinkova (red.), Sofia, M. Drinov, s. 157-169.
Wołoszyn M. 2013, Grody Czerwieńskie i problem wschodniej granicy monarchii pierwszych Piastów. Stan i perspektywy badań, w: Studia nad dawną Polską, t. 3, T. Sawicki (red.), Gniezno, Muzeum Początków Państwa Polskiego, s. 85-116.
Wołoszyn M. 2020, Early medieval small lead seals of "Drohiczyn type" from Czermno: some introductory remarks= Plomby "typu drohiczyńskiego" z Czermna: kilka uwag wprowadzenia, w: Florkiewicz I., Jusupović A., Musin A. et al. The Sphinx of Slavic sigillography - small lead seals of "Drohiczyn type" from Czermno. Material evidence = Sfinks słowiańskiej sfragistyki - plomby "typu drohiczyńskiego" z Czermna. Podstawy źródłowe, U Źródeł Europy Środkowo-Wschodniej / Frühzeit Ostmitteleuropas, t. 6: 2, Leipzig-Rzeszów-Saint-Petersburg-Warszawa-Kraków, GWZO, UR i in., s. 11-14.
Wołoszyn M., Bochnak A. 2016, Plomby typu drohiczyńskiego w świetle najnowszych badań, "Materіali і doslіdžennâ z arheologії Prikarpattâ і Volinі", t. 20, s. 349-356.
Wołoszyn M., Florkiewicz I., Garbacz-Klempka A. 2016, The "Sphinx of Slav Sigillography" - Dorogichin Seals in their East European Context (a preliminary report), w: Die frühen Slawen - von der Expansion zu gentes und nationes, t. 1. Allgemeine Beiträge, Beiträge der Sektion zur slawischen Frühgeschichte des 8. Deutschen Archäologiekongresses in Berlin, 06.-10. Oktober 2014, F. Biermann, T. Kersting, A. Klammt (red.), Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mitteleuropas, 81: 2, Berlin, Beier and Beran, s. 257-273.
Wołoszyn M., Nosek E., Stępiński J., Rafalska-łasocha A., łasocha W., Bielańska E. 2015, The seals from Czermno (Cherven Towns, eastern Poland) - chemical analysis and metallurgical examination, "Archeologia Polski", t. 60, s. 123-152.
Wołoszyn M., Piotrowski M., Nosek E. 2013, Pieczęcie ołowiane oraz plomby typu drohiczyńskiego z Czermna nad Huczwą, pow. Tomaszów Lubelski, w: XXIX konferencja sprawozdawcza: Badania archeologiczne w Polsce środkowowschodniej, zachodniej Białorusi i Ukrainie w roku 2012, Streszczenia wystąpień, A. Zakościelna, J. Libera (red.), Lublin, UMCS, s. 51-52.
Zaharov S.D. 2004, Drevnerusskij gorod Beloozero, Moskva, Indrik.
Zaharov S.D. 2005, Svincovye plomby Beloozera, w: Rusʹ v IX-XIV vv. Vzaimodejstvie Severa i Ûga, N.a. Makarov, A.V. černecov (red.), Moskva, Nauka, s. 20-63.
Zajcev V.V. 2004, Nahodki «velikoknâžeskih» plomb XIV-XV vv. v Moskve, "Arheologiâ Podmoskovʹâ", t. 1, s. 350-352.
Zarubij E. 2012, Persni knâžoї dobi Lʹvivsʹkogo Istoričnogo muzeû, "Naukovi studiї. Istoriko-kraєznavčij muzej m. Vinniki", t. 5, s. 143-176.
Żuchowska M. 2006, Plomby "typu drohiczyńskiego" z Gródka nad Bugiem, pow. hrubieszowski i Czermna, pow. Tomaszowski, Maszynopis pracy magisterskiej, Uniwersytet Marii-Curie Skłodowskiej, Lublin.
Žukov I.A. 2016, Mehovye i kožanye den'gi Kievskoj Rusi, w: III Meždunarodnaâ numizmatičeskaâ konferenciâ «Èpoha vikingov v Vostočnoj Evrope v pamâtnikah numizmatiki VIII-XI vv.» (Sankt-Peterburg, Staraâ Ladoga, 22-24 aprelâ 2016 g.): Materialy dokladov i soobŝenij, N.S. Moiseenko (red.), Sankt-Peterburg, "Znak", s. 321-349.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 ALEKSANDR MUSIN
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Prawa autorskie posiada autor/autorzy utworu, który/którzy udzielają licencji do jego opublikowania Czasopismu.