Słowa kluczowe
silver hoards
Wrocław
Niemcza
Łozina
Gilów
the Piasts
the Přemyslids
Milceni
Zlasane
Trebouane
Pobarane
Dedosize
Chrouati
Viking Age
Jak cytować
Abstrakt
Researchers of the Polish past often discuss Silesia in the tenth century but the entity later referred to by this name did not exist at that time while its individual parts had different runs of history. The first evidence of establishing contacts between the middle Oder basin and the Mediterranean world after the Migration Period are three Arabic coins from 770-776, bereft of notches, graffiti or other traces of circulation, found on Trzebnica Ridge (Figures 1-3). Unlike the wave of Arabic silver coinage a quarter of a century later, these coins arrived not via the ‘Northern Arch’ but from the south, via Venice. They probably mark the attempts of slavers to penetrate the Oder basin. After 950, the route from Bohemia to the mouth of the Oder river was established, leading alongside the Neisse and the Oder but it was soon disrupted by the expansion of the Milceni to the east. Behind the Milceni, however, was the power of the East Frankish Kingdom, so the Přemyslids expanded to the north-east to bypass the Neisse. The Přemyslid expansion consisted in collecting tributes from the tribes occupying the left bank of the Oder River: Zlasane, Trebouane, Pobarane and Dedosize – and in establishing permanent military outposts in Niemcza and Wrocław. The result of including the local dwellers in the trade and tributary network was the concentration of power in the tribes and the spread of silver hoarding. After the alliance between the Boleslavs of Prague and Mieszko I of Gniezno was established in c. 964, both states met on the middle Oder line and co-operated within the great trade corridor connecting Central Asia, Scandinavia and Western Europe. Political destabilization in Germany after 983 enabled Mieszko to break off the alliance, cross the Oder to the west and spread his influence along the Kaczawa to Milceni and Meissen lands, and then in 990 to drive the Czechs out of the area between Wrocław and the Sudetes. In this way, a route from Mayence to Kyïv was created, bypassing Prague, cut off the city from contacts with the mouth of the Oder River, which led to the crisis of the Czech state.
Bibliografia
Codex diplomaticus nec non epistolaris Silesiae. Kodeks dyplomatyczny Śląska: zbiór dokumentów i listów dotyczących Śląska, t. 1, Annos 971-1204 comprehendens. Obejmujący lata 971-1204, fasc. 1, ed. K. Maleczyński, Wrocław, Societas Scientiarum et Litterarum Wratislaviensis, Societas Wratislaviensis Hominum Historiae Studiosissimorum 1951.
T. Szczurek, B. Paszkiewicz, A. Tabaka, M. Bogucki, P. Ilisch, D. Malarczyk, Frühmittelalterliche Münzfunde aus Polen. Inventar I. Frühmittelalterliche Münzfunde aus Grosspolen, Warszawa, IAE PAN, 2017.
G. Horoszko, J. Piniński, P. Ilisch, D. Malarczyk, T. Nowakiewicz, Frühmittelalterliche Münzfunde aus Polen. Inventar II. Frühmittelalterliche Münzfunde aus Pommern, Warszawa, IAE PAN 2016.
FMP IVb B. Buten Stefaniak, P. Ilisch, D. Malarczyk, T. Nowakiewicz, Frühmittelalterliche Münzfunde aus Schlesien, w: M. Bogucki, P. Ilisch, S. Suchodolski (red.), Frühmittelalterliche Münzfunde aus Polen.
Inventar IV. Kleinpolen. Schlesien, eds. Warszawa, IAE PAN, 2013, pp. 225-494.
M. Bogucki, P. Ilisch, D. Malarczyk, P. Chabrzyk, A. Kędzierski, M. Kulesza, T. Nowakiewicz, R. Wawrzczak, Frühmittelalterliche Münzfunde aus Polen, 2011-2013. Addenda et Corrigenda.
Schlesien, w: M. Bogucki, P. Ilisch, S. Suchodolski (red.), Frühmittelalterliche Münzfunde aus Polen. Inventar V. Ermland und Masuren. Funde aus Polen 2011-2013. Addenda et Corrigenda, Warszawa, IAE PAN, 2016, s. 251-257.
T. Kowalski (wyd., współudz. J. Kostrzewski), Monumenta Poloniae Historica nova series, t. 1, Relacja
Ibrāhīma Ibn Ja‘kūba z podróży do krajów słowiańskich w przekazie Al-Bekrīego, Kraków, PAU 1946.
T. i R. Kiersnowscy, Wczesnośredniowieczne skarby srebrne z Pomorza. Materiały, Warszawa–Wrocław,
Ossolineum 1959 (=Polskie Skarby Wczesnośredniowieczne, Inwentarze II, Polskie Badania Archeologiczne 4).
Mnich sázawský 1874, Mnich sázawský, w: Prameny dějin českých, díl II, Kosmův letopis z pokračovateli, ed. J. Emler, Praha 1874.
P. Radoměrský, České, moravské a slezské nálezy mincí údobí denárového (10.-12. století), w: E. Nohejlová-
Prátová (red.), Nálezy mincí v Čechách, na Moravě a ve Slezsku, II. díl, Praha: ČsAV 1956, s. 5-73.
Regesten zur schlesischen Geschichte, 1. Theil, Bis zum Jahre 1250, wyd. C. Grünhagen, Breslau, Max & Comp. 1884 (=Codex diplomaticus Silesiae 7). Thietmar Kronika Thietmara, wyd. M.Z. Jedlicki, Poznań, Instytut Zachodni 1953.
Adamczyk D. 2013, Kruszec, moneta, tranzyt czy „hybryda”, czyli częścią jakiego systemu handlowego były ziemie Polski południowej w X wieku?, w: P. Boroń (red.), Argenti fossores et alii. Znaczenie gospodarcze wschodnich części Górnego Śląska i zachodnich krańców Małopolski w późnej fazie wczesnego średniowiecza (X-XII wiek), Wrocław, Chronicon, s. 197-202.
Adamczyk D. 2018, Srebro i władza. Trybuty i handel dalekosiężny a kształtowanie się państwa piastowskiego i państw sąsiednich w latach 800-1100, tłum. A. Gadzała, Warszawa, PWN.
Adamczyk D. 2020, Monetarisierungsmomente, Kommerzialisierungszonen oder fiskalische Währungslandschaften? Edelmetalle, Silberverteilungsnetzwerke und Gesellschaften in Ostmitteleuropa 800-1200, Wiesbaden, Harrassowitz.
Andrałojć M., Andrałojć M., Tuszyński M. 2005, Wczesnośredniowieczny skarb z Kąpieli, gm. Czerniejewo, woj. wielkopolskie, Poznań, PTPN (=Prace Komisji Archeologicznej 23).
Ariès Ph. 1989, Człowiek i śmierć, tłum. E. Bąkowska, Warszawa, PIW.
Bartczak A. 1997-1998, The early Abbasid dinars of the Petrovci hoard, „Vjesnik Arheološkog muzeja u Zagrebu”, t. 30-31, s. 259-271.
Bartczak A., Butent-Stefaniak B. 1997, Skarb monet z X wieku z miejscowości Lasowice, woj. opolskie, „Wiadomości Numizmatyczne”, R. 41, z. 1-2, s. 29-69.
Bartczak A., Pokora H., Suchodolski S. 1990, Skarb z X w. z Obiszowa w woj. legnickim, „Wiadomości Numizmatyczne”, R. 34, z. 1-2, s. 9-29.
Blackburn M. 2008, The Coin-finds, w: D. Skre (red.), Means of Exchange. Dealing with Silver in the Viking Age, Aarhus, University Press (=Kaupang Excavation Project Publication Series 2), s. 29-74.
Bláha J. 2000, Topografie a otázka kontinuity raně středověkého ústředí v Olomouci, w: L. Polanský,
J. Sláma, D. Třeštík (red.), Přemyslovský stát kolem roku 1000. Na paměť knížete Boleslava II. († 7. února 999), Praha, Lidové noviny, s. 179-196.
Bogucki M. 2011a, Główne etapy upieniężnienia rynków na ziemiach polskich we wczesnym średniowieczu, w: B. Paszkiewicz (red.), Upieniężnienie. Kiedy moneta staje się pieniądzem, Nowa Sól, Muzeum Miejskie, s. 69-90.
Bogucki M. 2011b, The Use of Money in the Slavic Lands from the Ninth to Eleventh Century: the Archaeological/Numismatic Evidence, w: J. Graham-Campbell, S. M. Sindbæk, G. Williams (red.), Silver Economies, Monetisation and Society in Scandinavia, AD 800-1100, Aarhus, University Press, s. 133-151.
Bogucki M., Dymowski A., Śnieżko G. 2020, Catalogue of finds of ancient coins in contexts of the medieval and modern period (7th-18th century) in the territory of present-day Poland, w: M. Bogucki, A. Dymowski, G. Śnieżko (red.), Slivers of Antiquity. The Use of Ancient Coins in Central, Eastern and Northern Europe in the Medieval and Modern Periods, Warszawa, Wydawnictwa UW, s. 367-442.
Borek H. (red.) 1988, Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska, t. 4, H-Ki, Warszawa–Wrocław, PWN.
Břicháček P., Čechura M. 2021, Nález denárů Liutpoldovců z Bezemína (okr. Tachov), „Numismatický sborník”, t. 35, nr 1, s. 22-33.
Buko A. 2021, Świt państwa polskiego, Warszawa, IAE PAN, Muzeum Historii Polski.
Butent-Stefaniak B. 2014, Skarby wczesnośredniowiecznego Śląska w kontekście znalezisk wielkopolskich, „Studia Lednickie”, t. 13, s. 39-48.
Butent-Stefaniak B., Malarczyk D. 2009, Obieg pieniężny na Śląsku we wczesnym średniowieczu (od X do połowy XII wieku), Wrocław, Ossolineum.
Chrzan K., Moździoch S., Rodak S. 2019, Wczesnośredniowieczne grodziska w Polsce, t. 5. Powiat polkowicki. Województwo dolnośląskie, Wrocław, IAE PAN 2019.
Coupland S., Emmerig H. 2019, Neue karolingische Münzfunde aus Bayern und Österreich, „Numismatische Zeitschrift”, Bd. 125, s. 233-264.
Curta F., Gândilă A. 2011-2012, Hoards and Hoarding Patterns in the Early Byzantine Balkans, “Dumbarton Oaks Papers”, vols. 65-66, s. 45-111.
Czapla K. 2014, Dziadoszanie. Plemię zamieszkujące ziemię głogowską w X wieku, Głogów, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa.
Daňhel M., Kašparová D. 2019, Nález římských mincí ve Frýdlantu nad Ostravicí, „Folia numismatica”,t. 33, nr 1-2, s. 29-41.
Domański G. 1983, Osadnictwo nad dolną Nysą Łużycką we wczesnym średniowieczu, „Slavia Antiqua”, t. 29, s. 65-109.
Domański J. 1967, Nazwy miejscowe dzisiejszego Wrocławia i dawnego okręgu wrocławskiego, Warszawa, PWN.
Fiala A. 1989, Byzantské mince na Slovensku v 5.-6. storoči, „Slovenská numizmatika”, t. 10, s. 57-60.
Fokt K. 2014, Między Pragą a Miśnią: o lokalizacji Pobarane i Trebouane raz jeszcze, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, R. 69, z. 1, s. 3–21.
Fokt K. 2015, Denuo de Legenicensi potestate: uwagi o znaczeniu Legnicy w księstwie Bolesława Wysokiego, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, R. 70, nr 2, s. 3-16.
Fokt K. 2016, Efemeryczne plemiona i „dziwna wojna” gigantów. Szkic z dziejów Słowian zamieszkałych u stóp Sudetów Zachodnich, w: B. Chudzińska, M. Wojenka, M. Wołoszyn (red.), Od Bachórza do Światowida ze Zbrucza. Tworzenie się słowiańskiej Europy w ujęciu źródłoznawczym. Księga jubileuszowa Profesora Michała Parczewskiego, Kraków–Rzeszów, IAE PAN, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 193–200.
Fokt K. 2017, Governance of a Distant Province in the Middle Ages. Case Study on Upper Lusatia, Berlin, De Gruyter.
Gawlas S. 201, Chłopi w Polsce piastowskiej przed kolonizacją na prawie niemieckim jako problem historiograficzny, „Roczniki Historyczne”, t. 78, s. 7-50.
Gloger Z. 1900, Geografia historyczna ziem dawnej Polski, Kraków, Spółka Wydawnicza Polska.
Grierson P. 1975, Numismatics, Oxford, University Press. Grossmannová D. 2022, Finds of Byzantine Coins in the Collection of the Moravian Museum. A Contribution to the Completion of the Register of Byzantine Coins in Moravia, “Notae Numismaticae Zapiski Numizmatyczne”, t. 16, s. 177-190.
Gumowski M. 1906, Wykopaliska monet polskich z w. X i XI, „Rozprawy Wydziału Historyczno-Filozoficznego Akademii Umiejętności”, t. 48, s. 179-259.
Hаn Н.А. 2015, Rol’ i značenie rannyh kladov kufičeskih monet bol’šogo Kavkaza v izučenii rasprostraneniâ dirhema v Evrope (teoretičeskij aspekt problemy), w: N.S. Moiseenko (red.), II Meždunarodnaâ numizmatičeskaâ konferenciâ „Èpoha vikingov v Vostočnoj Evrope v pamâtnikah numizmatiki VIII-XI vv.” Sankt-Peterburg, Staraâ Ladoga 3-5 aprelâ 2015 goda. Materialy dokladov i soobŝenij, Sankt-Peterburg: Znak”, s. 77-92 [Хан Н.А. 2015, Роль и значение ранних кладов куфических монет большого Кавказа в изучении распространения дирхема в Европе (теоретический аспект проблемы), в: Н.С. Моисеенко (ред.), II Международная нумизматическая конференция
«Эпоха викингов в Восточной Европе в памятниках нумизматики VIII–XI вв.» Санкт-Петербург, Старая Ладога 3–5 апреля 2015 года. Материалы докладов и сообщений, Санкт-Петербург: Знакъ, с. 77-92].
Hårdh B. 2011, Viking-Age Silver from Hoards and Cultural Layers, w: J. Graham-Campbell, S.M. Sindbæk, G. Williams (red.), Silver Economies, Monetisation and Society in Scandinavia, AD 800-1100, Aarhus, University Press, s. 281-296.
Hendel Z. 2003, Głogów w zaraniu swoich dziejów, w: Głogów 750 lecie [sic] nadania praw miejskich, Głogów, Towarzystwo Ziemi Głogowskiej, s. 41-48.
Henelius ab Hennenfeld N. 1704, Silesiographia renovata, Wratislaviae et Lipsiae, Christianus Bauchius. Jankowiak M. 2013, Two systems of trade in Western Slavic lands in the 10th century, w: M. Bogucki, M. Rębkowski (red.), Economies, Monetisation and Society in the West Slavic Lands 800-1200 AD, Szczecin, IAE PAN, Katedra Archeologii USz (=Wolińskie Spotkania Mediewistyczne II), s. 137-148.
Jasiński K. 1992, Rodowód pierwszych Piastów, Warszawa–Wrocław, Volumen.
Jaworski K. 2001, Pobarane – Bobrzanie czy Obrzanie?, w: M. Goliński, S. Rosik (red.), Viae historicae. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Lechowi A. Tyszkiewiczowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. Wrocław, Wydawnictwo UWr (=Historia CLII), s. 178-188.
Jaworski K. 2005, Grody w Sudetach (VIII-X w.), Wrocław, Instytut Archeologii UWr.
Jaworski K., Limisiewicz A. 2020, Zakończenie, czyli na przekór słowom Mnicha z Sazawy, w: Wczesnośredniowieczna Niemcza. Archiwalia z badań archeologicznych w Niemczy z lat 1950-1981, Wrocław, Instytut Archeologii UWr (= In pago Silensi 5), s. 203-205.
Jaworski K., Pankiewicz A. 2008, Badania na grodzisku z końca IX – początku X wieku w Gilowie koło Niemczy w latach 2004-2006, „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne”, t. 50, s. 179-208.
Kara M. 2009, Najstarsze państwo Piastów – rezultat przełomu czy kontynuacji? Studium archeologiczne, Poznań, IAE PAN.
Kiarszys G., Kolenda J. 2017, Wczesnośredniowieczne grodziska w krajobrazie doliny Baryczy. Przyczynek do studiów nad przemianami osadniczymi, „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne”, t. 59, s. 93-126.
Kiersnowski R. 1958, O tzw. „luźnych” znaleziskach monet wczesnośredniowiecznych w Polsce, „Wiadomości Archeologiczne”, R. 25, z. 3, s. 181-196.
Kiersnowski R. 1960, Pieniądz kruszcowy w Polsce wczesnośredniowiecznej, Warszawa, PWN.
Kiersnowski R. 1964, Wczesnośredniowieczne skarby srebrne z Połabia. Materiały, Wrocław, Ossolineum (=Polskie Badania Archeologiczne 11).
Kilger Ch. 2008, Kaupang from Afar: Aspects of the Interpretation of Dirham Finds in Northern and Eastern Europe between the Late 8th and Early 10th Centuries, w: D. Skre (red.), Means of Exchange.
Dealing with Silver in the Viking Age, Aarhus, University Press (=Kaupang Excavation Project Publication Series 2), s. 199-252.
Kmietowicz F. 1968, Drogi napływu srebra arabskiego na południowe wybrzeża Bałtyku i przynależność etniczna jego nosicieli, „Wiadomości Numizmatyczne”, R. 12, z. 2, s. 65-86.
Kmietowicz F. 1972, Niektóre problemy napływu kruszcu srebrnego na ziemie polskie we wczesnym średniowieczu, „Wiadomości Numizmatyczne”, R. 16, z. 2, s. 65-90.
Kolenda J. 2011, Wczesnośredniowieczne osadnictwo grodowe pogranicza Śląska i Wielkopolski w świetle analiz dendrochronologicznych, w: M. Rębkowski, S. Rosik (red.), Populi terrae marisque: prace poświęcone pamięci Profesora Lecha Leciejewicza, Wrocław, Chronicon, s. 41-65.
Kolníková E. 1968, Prvý nález karolínskej mince na Slovensku, „Numismatické listy”, R. 23, s. 12-24.
Korta W. 1990, Milsko i Łużyce w polityce pierwszych Piastów, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, R. 45, nr 2, s. 141-184.
Košnar L. 2010, Tzv. šluknovské kruhy, w: J. Klápště (red.), Studia Mediaevalia Pragensia, t. 9, Praha, Karolinum, s. 75–109.
Kouřil P., Gryc J. 2018, Early Medieval Stronghold in Opava-Kylešovice and Its Importance for the Understanding of the Silesian Region in the Tenth–Eleventh Centuries, w: P. Kouřil, R. Procházka (red.), Moravian and Silesian Strongholds of the Tenth and Eleventh Centuries in the Context of Central Europe, Brno, The Czech Academy of Sciences, Institute of Archaeology, s. 185-213.
Kouřil P., Procházka R. 2018, Moravian Centres between the Mojmirids and Přemyslids, w: P. Kouřil, R. Procházka (red.), Moravian and Silesian Strongholds of the Tenth and Eleventh Centuries in the Context of Central Europe, Brno, The Czech Academy of Sciences, Institute of Archaeology, s. 41-72.
Kouřil P., Prix D., Wihoda M. 2000, Hrady českého Slezska, Brno–Opava, Archeologický Ustav AV ČR. Kowalczyk-Hejman E. 2021, Toponomastyka w warsztacie badawczym geografii historycznej, „Studia Geohistorica”, nr 9, s. 148-174.
Kučerovská T. 1993/94, Kelčský nález, „Folia numismatica”, t. 8-9, s. 63-187.
Kučerovská T. 1998, Münzfunde aus Mikulčice, w: L. Poláček (red.), Studien zum Burgwall von Mikulčice, 3, Brno, Archäologisches Institut der Akademie der Wissenschaften der Tschechischen Republik, s. 151-170.
Kuna M. a kolektiv 2015, Archeologický atlas Čech, 2. wyd., Praha, Academia.
Kurnatowska Z. 2000, Wielkopolska w X wieku i formowanie się państwa polskiego, w: H. Samsonowicz (red.), Ziemie polskie w X wieku i ich znaczenie w kształtowaniu się nowej mapy Europy, Kraków, Universitas, s. 99-117.
Labuda G. 2000-2001, Jeden czy dwa roczniki niemieckie u podstaw polskiego rocznikarstwa?, „Studia Źródłoznawcze. Commentationes”, t. 39, s. 7-27.
Labuda G. 2001, Księżna Dobrawa i książę Mieszko jako rodzice chrzestni Polski piastowskiej, w: D. Zydorek (red.), Scriptura custos memoriae. Prace historyczne, Poznań, Instytut Historii UAM, s. 3-17.
Labuda G. 2004, Szkice historyczne X-XI wieku, Poznań, Wydawnictwo Poznańskie.
Labuda G. 2009, Mieszko I, Wrocław, Ossolineum.
Labuda G. 2012, Pierwsze wieki monarchii piastowskiej, Poznań, Nauka i Innowacje.
Leciejewicz L. 2000, Śląsk w Polsce wczesnopiastowskiej, w: M. Młynarska-Kaletynowa, E. Małachowicz (red.), Śląsk około roku 1000. Materiały z sesji naukowej we Wrocławiu w dniach 14-15 maja 1999 roku, Wrocław, Oddział PAN 2000, s. 89-99.
Lemberg Е.М., Sergiejev W.Û. 2016, Klad vostočnyh monet pervoj četverti IX v. iz Smolenska, w: N.S. Moiseenko (red.), III Meždunarodnaâ numizmatičeskaâ konferenciâ „Èpoha vikingov v Vostočnoj Evrope v pamâtnikah numizmatiki VIII-XI vv.” Sankt-Peterburg, Staraâ Ladoga 22-24 aprelâ 2016 goda. Materialy dokladov i soobŝenij, Sankt-Peterburg: Znak”, s. 44-99 [Лемберг Е.М., Сергеев В.Ю. 2016, Клад восточных монет первой четверти IX в. из Смоленска, в: Н.С. Моисеенко (ред.), III Международная нумизматическая конференция «Эпоха викингов
в Восточной Европе в памятниках нумизматики VIII-XI вв.» Санкт-Петербург, Старая Ладога 22-24 апреля 2016 года. Материалы докладов и сообщений, Санкт-Петербург: Знакъ, с. 44-99].
Limisiewicz A., Bykowski K., Opalińska-Kwaśnica M., Pankiewicz A. 2015, Stratygrafia procesu osadniczego w obrębie wykopu IIIF na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu, w: A. Limisiewicz, A. Pankiewicz (red.), Kształtowanie się grodu na wrocławskim Ostrowie Tumskim. Badania przy ul. św. Idziego, Wrocław, Instytut Archeologii UWr (=In pago Silensi 1), s. 55-142.
Lissauer A. 1887, Die Prähistorischen Denkmäler der Provinz Westpreussen und der angrenzenden Gebiete, Leipzig, Engelmann.
Lukas J. 2016, Nové exempláře moravského denáru Břetislava I. C 301 z hradiště Vraclav, „Numismatické listy”, R. 71, nr 3-4, s. 128-141.
Lukas J. 2020, Nález saského křížového denáru z 2. poloviny 10. století v Týnci nad Labem (okr. Kolín), „Numismatický sborník”, t. 34, nr 1, s. 118-120.
Lukas J., Videman J. 2021, Počátky českého mincovnictví, Praha, Filisofia (=Monumenta numismatica 5).
Lutovský M. 2016, Early medieval hoards in Bohemia. The state of research, w: B. Chudzińska, M. Wojenka, M. Wołoszyn (red.), Od Bachórza do Światowida ze Zbrucza. Tworzenie się słowiańskiej Europy w ujęciu źródłoznawczym. Księga jubileuszowa Profesora Michała Parczewskiego, Kraków–Rzeszów, IAE PAN, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 201-209.
Mosiński W. 1988, Chronologia napływu najstarszej monety arabskiej na terytorium Europy, „Slavia Antiqua”, t. 31, s. 94-181.
McCormick M. 2009, Narodziny Europy. Korzenie gospodarki europejskiej 300-900, tłum. A. Bugaj e.a., Warszawa, PWN.
Macháček J., Videman J. 2013, Monetisation of early medieval Moravia in the light of new archaeological discoveries in the Lower Dyje region, w: M. Bogucki, M. Rębkowski (red.), Economies, Monetisation and Society in the West Slavic Lands 800-1200 AD, Szczecin, IAE PAN, Katedra Archeologii USz (=Wolińskie Spotkania Mediewistyczne II), s. 177-199.
Maleczyński K. 1960, Śląsk w epoce feudalnej, w: K. Maleczyński (red.), Historia Śląska, t. 1. Do roku 1763, cz. 1, do połowy XIV w., Wrocław, Ossolineum, s. 143-617.
Małachowicz E., Szynkiewicz A. 2008, Grody Niemczy i Wrocławia we wczesnym średniowieczu, „Architectus”, nr 1 (23), s. 21-27.
Marethová B. 2008, Příspěvek k poznání raně středověkých pohřebišť (zvyk vkládání mincí do hrobů), „Studia mediævalia pragensia” 8, s. 7-44.
Marschall F.W.A. 1876, [Vortrag über] Die heidnischen Funde in Alyem, w: Bericht der naturforschenden Gesellschaft zu Danzig über die Entstehung und Thätigkeit ihrer Section für Anthropologie, Ethnologie etc., „Schriften der Naturforschenden Gesellschaft in Danzig”, Neue Folge, Bd. 4, H. 1, s. 11-18.
Matla-Kozłowska M. 2008, Pierwsi Przemyślidzi i ich państwo (od X do połowy XI wieku). Ekspansja terytorialna i jej polityczne uwarunkowania, Poznań, Wydawnictwo Poznańskie. Mertins O. 1906, Wegweiser durch die Urgeschichte Schlesiens, und der Nachbargebiete, Breslau, Preuss & Junger.
Męclewska M., Mikołajczyk A. 1983, Skarby monet z lat 1500-1649 na obszarze PRL. Inwentarz, Warszawa, Pol. Tow. Archeologiczne i Numizmatyczne.
Michnová V., Polanský L., Tomková K., Tymonová M. 2010, Komárovský poklad. Revize dochované části depotu, „Numismatické listy”, R. 65, s. 98-126.
Miechowicz Ł. 2007, Zjawisko „obola zmarłych” na przykładzie źródeł etnograficznych z obszaru Polski, w: W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński (red.), Środowisko pośmiertne człowieka, Funeralia Lednickie, Spotkanie 9, Poznań, Stow. Naukowe Archeologów Polskich, s. 89-98.
Miechowicz Ł. 2011, „By pewniej i szybciej przeniósł się na tamten świat…” Pieniądz jako element praktyk pogrzebowych na Mazowszu, Podlasiu i w Małopolsce w średniowieczu i czasach nowożytnych, w: S. Cygan, M. Glinianowicz, P.N. Kotowicz (red.), In campis, sylvis... et urbe. Średniowieczny obrządek pogrzebowy na pograniczu polsko-ruskim, Rzeszów, Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, s. 331-355.
Miechowicz Ł. 2019, „Obol zmarłych” w średniowiecznej i nowożytnej Europie wschodniej, „Wiadomości Numizmatyczne”, R. 63, s. 35-62.
Militký J. 2006, Nový pohled na zlatou byzantskou minci z Libice nad Cidlinou. Příspěvek k problematice nálezů byzantských mincí 9.-11. století v českých zemích, „Numismatický sborník”, t. 21, s. 125-136.
Militký J. 2009, Finds of the Early Byzantine coins of the 6th and the 7th century in the territory of the Czech Republic, w: M. Wołoszyn (red.), Byzantine Coins in Central Europe between the 5th and 10th Century, Kraków, Polish Academy of Arts and Sciences, Institute of Archaeology, University of Rzeszów (=Moravia Magna, Seria Polona III), s. 357-393.
Militký J. 2020, Finds of ancient coins in medieval and early modern contexts in the Czech Republic and Slovakia, w: M. Bogucki, A. Dymowski, G. Śnieżko (red.), Slivers of Antiquity. The Use of Ancient Coins in Central, Eastern and Northern Europe in the Medieval and Modern Periods, Warszawa, Wydawnictwa UW, s. 221-262.
Militký J., Profantová N. 2007, Nález keltské zlaté mince v raně středověkém hrobu na pohřebišti v Klecanech (okr. Praha-Vychod), „Numismatiký sborník”, t. 22, s. 19-29.
Militký J., Profantová N., Videman J. 2012-13, Pozdně římské mince a denár Karla Velikého (768-814) z areálu hradiště Tismice (okr. Kolín), „Numismatický sborník”, t. 27, nr 2, s. 179-190.
Modzelewski K. 1975, Dziedzictwo plemienne w ustroju Polski piastowskiej, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. 23, nr 3, s. 351-383.
Moździoch S. 1998, Wczesnośredniowieczne grody śląskie a ówczesne podziały plemienne, w: H. Kóčka-Krenz, W. Łosiński (red.), Kraje słowiańskie w wiekach średnich. Profanum i sacrum, Poznań, PTPN, s. 99-114.
Moździoch S. 2000, Społeczność plemienna Śląska w IX-X wieku, w: M. Młynarska-Kaletynowa, E. Małachowicz (red.), Śląsk około roku 1000. Materiały z sesji naukowej we Wrocławiu w dniach 14-15 maja 1999 roku, Wrocław, Oddział PAN, s. 24-71.
Moździoch S. 2003, Śląsk wczesnośredniowieczny w świetle badań archeologicznych i historycznych – crambe bis cocta?, w: W. Chudziak (red.), Civitas Schinesghe cum pertinentiis, Toruń, Wydawnictwo UMK, s. 51-87.
Moździoch S., Pleszczyński A. 2020, „Niebezpieczne związki”. Początki państwa Piastów na tle relacji pomiędzy Interiorem a Pomorzem, w: S. Rosik (red.), Europa sięga nad Bałtyk. Polska i Pomorze w kształtowaniu cywilizacji europejskiej (X-XII wiek), Wrocław, Uniwersytet Wrocławski (=Scriptahistorica Europaea 5), s. 159-219.
Murawska A. 2017, Skarb z Kuźnicy Czarnkowskiej w ujęciu statystycznym, w: W. Garbaczewski, R. Macyra (red.), Pieniądz i banki na Pomorzu, Poznań, Muzeum Narodowe, s. 23-40.
Naismith R. 2012, Money and Power in Anglo-Saxon England. The Southern English Kingdoms 757-865, Cambridge, University Press.
Nalepa J. 1996, Granice Polski najdawniejszej. Prolegomena, t. 2, Kraków, PAU.
Natuniewicz-Sekuła M. 2005, Naczynia wykonane przy użyciu koła z cmentarzyska kultury wielbarskiej w Weklicach koło Elbląga. Przyczynek do badań warsztatu ceramicznego kultury wielbarskiej, „Archeologia Polski”, t. 50, s. 53-80.
Nohejlová-Prátová E. 1962, Kilka uwag na temat najstarszych znalezisk denarów czeskich i współczesnych znalezisk polskich, „Wiadomości Numizmatyczne”, R. 6, z. 3-4, s. 133-162.
Novák V. 2010, The Kelč Hoard Revised: Fragments of Islamic Silver Coins, Prague, Centrum medievistických studií (=Monumenta numismatica 1).
Novák V., Videman J., Kouřil P., Richtera L., Zmrzlý M. 2016, Depot mincí a zlomkového stříbra z konce 10. století nalezený v Kojetíně-Popůvkách, Praha, Centrum medievistických studií (=Monumenta numismatica 3).
Olejnik K. 2006, Teatr działań wojennych Polski wczesnofeudalnej, w: D.A. Sikorski, A.M. Wyrwa (red.), Cognitioni gestorum. Studia z dziejów średniowiecza dedykowane Profesorowi Jerzemu Strzelczykowi, Poznań–Warszawa, DiG, s. 271-276.
Pankiewicz A. 2022, Migracje ludności morawskiej w kierunku północnym u schyłku IX i w X wieku i ich kulturowe konsekwencje, „Slavia Antiqua”, R. 63, s. 129-152.
Pankiewicz A., Rodak S. 2019, Łozina – wczesnośredniowieczny kompleks osadniczy na przedpolu Wrocławia. Problem chronologii i funkcji, „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne”, t. 61, s. 85-111.
Pankiewicz A., Rzeźnik P. 2006, Problem mozaiki kulturowej grodziska w Rzymówce koło Złotoryi (X-XI w.) w świetle analizy materiałów ceramicznych, „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne”, t. 48, s. 271-286.
Parczewski M. 1980, Osadnictwo wczesnośredniowieczne na pograniczu śląsko-morawskim. Ze studiów nad lessowym Płaskowyżem Głubczyckim, „Przegląd Archeologiczny”, t. 28, s. 123-174.
Paroń A. 2020a, Ekskurs: Santok i Milicz jako bramy dla ekspansji Piastów poza wielkopolski matecznik, w: S. Rosik (red.), Europa sięga nad Bałtyk. Polska i Pomorze w kształtowaniu cywilizacji europejskiej (X-XII wiek), Wrocław, Uniwersytet Wrocławski (=Scripta historica Europaea 5), s. 221-239.
Paroń A. 2020b, Pomorze w przestrzeni komunikacyjnej Intermarium, w: S. Rosik (red.), Europa sięga nad Bałtyk. Polska i Pomorze w kształtowaniu cywilizacji europejskiej (X-XII wiek), Wrocław, Uniwersytet Wrocławski (=Scripta historica Europaea 5), s. 295-320.
Paszkiewicz B. 2019, Obol zmarłych i problem napływu monet francuskich we wczesnym średniowieczu, w: S. Wadyl (red.), Ciepłe. Elitarna nekropola wczesnośredniowieczna na Pomorzu Wschodnim, Gdańsk, Muzeum Archeologiczne, s. 255-265.
Paszkiewicz B. 2020, Pre-Teutonic Gdańsk and coin finds. Numismatics between history and archaeology, „Wiadomości Numizmatyczne”, R. 66, s. 1-63.
Paszkiewicz B. 2022, Skarb z Czarnkowa: zanim powstał Śląsk. The Czarnków hoard: before the birth of Silesia, (w:) B. Paszkiewicz, T. Stolarczyk (red.), Skarb srebrny z X wieku z Czarnkowa pod Legnicą. A Tenth-Century Silver Hoard from Czarnków near Legnica, Legnica–Wrocław, Muzeum Miedzi, Instytut Archeologii UWr, s. 157-185.
Paszkiewicz B., Pisula N. 2021, Pojedyncze znaleziska monet, w: M. Danielewski, J. Wrzesiński (red.), Wczesnośredniowieczny gród w Grzybowie, Warszawa, IAE PAN (=Origines Polonorum XV), s. 341-347.
Paszkiewicz B., Stolarczyk T. (red.) 2022, Skarb srebrny z X wieku z Czarnkowa pod Legnicą. A Tenth-Century Silver Hoard from Czarnków near Legnica, Legnica–Wrocław, Muzeum Miedzi, Instytut Archeologii UWr. Paszkiewicz H. 1996, Początki Rusi, Kraków, PAU.
Paszkiewicz B. 1998, Powstanie narodu ruskiego, Kraków, PAU.
Paternoga M. 2003, Stanowisko nr 1 we Wszemirowie, pow. Trzebnica, w świetle dawniejszych i najnowszych badań, „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne”, t. 45, s. 157-174.
Pecenka A. 1889, Předhistorické památky v Boleslavsku, „Památky archeologické a místopisné”, R. 14, č. 11, szp. 581-586.
Piekalski J. 2014, Praga, Wrocław i Kraków. Przestrzeń publiczna i prywatna w czasach średniowiecznego przełomu, Wrocław, Wydawnictwo UWr.
Piętkowski P. 2020, Co dalej w dyskusji nad regnum ablatum? Krótki szkic w 30. rocznicę ukazania się artykułu profesora Wacława Korty, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, R. 75, z. 1, s. 5-27.
Pochitonov E. 1953, Nález antických mincí v Hrozové, „Numismatický sborník”, t. 1, s. 110, tab. VI.
Polanský L. 2007, The 10th century Bohemian deniers in the light of revised finds, w: S. Suchodolski, M. Bogucki (red.), Money Circulation in Antiquity the Middle Ages and Modern Times. Time, Range, Intensity, Warszawa–Kraków, IAE PAN, s. 127-152.
Poleski J. 2000, Małopolska plemienna i państwowa, w: M. Młynarska-Kaletynowa, E. Małachowicz (red.), Śląsk około roku 1000. Materiały z sesji naukowej we Wrocławiu w dniach 14-15 maja 1999 roku, Wrocław, Oddział PAN, s. 199-226.
Procházka R. 2018, Přerov Stronghold and the Material Culture of Its Inhabitants in the Late Phase of the Early Middle Ages, w: P. Kouřil, R. Procházka (red.), Moravian and Silesian Strongholds of the Tenth and Eleventh Centuries in the Context of Central Europe, Brno, The Czech Academy of Sciences, Institute of Archaeology, s. 137-170.
Profantová N. 2007, Nálezy byzantského původu z 6. – 10. století z České republiky: teze, „Zborník Slovenského národného múzea. Archeológia”, Supplementum 2, s. 51-65.
Profantová N. 2008, Byzantské nálezy v 6.-11. stol. v Čechách a na Moravě, w: P. Charvát, P. Maříková Vlčková (red.), Země Koruny české a východní Středomoří ve středověku a novověku, Praha, Univerzita Karlova, Český egyptologický ústav, s. 73-120, Tabl. I-XII.
Profantová N. 2009, Byzantine coins from the 9th–10th century from the Czech Republic, w: M. Wołoszyn (red.), Byzantine Coins in Central Europe between the 5th and 10th Century, Kraków, Polish Academy of Arts and Sciences, Institute of Archaeology, University of Rzeszów (=Moravia Magna, Seria Polona III), s. 581-598.
Profantová N., Novák V. 2005, Umajjovská měděná mince z Čelákovic (okr. Praha-východ). Příspěvekk nálezům raně středověkých islámských mincí v Čechách, „Numismatický sborník”, t. 20, s. 21-28.
Profous A. 1957, Místní jména v Čechách: jejich vznik, původní význam a změny, t. 4, S-Ž, Praha, ČSAV.
Richthofen J. von 2016, Der Hacksilberschatz von Meschwitz und die Oberlausitzer Silberschätze um 1000, w: F. Biermann, Th. Kersting, A. Klammt (red.), Die frühen Slawen – von der Expansion zugentes und nationes, Teilband 1. Allgemeine Beiträge. Beiträge der Sektion zur slawischen Frühgeschichte des 8. Deutschen Archäologiekongresses in Berlin, 06.–10. Oktober 2014, Langenweissbach, Beier & Beran, s. 123-134.
Rispling G. 2007, Ninth-century dirham hoards in Russia and the Baltic region: A report on progress, w: M. Andersen, H.W. Horsnæs, J.Ch. Moesgaard (red.), Magister Monetae. Studies in Honour of Jørgen Steen Jensen, Copenhagen, National Museum, s. 101-109.
Rodak S. 2010a, Okucie blatnickie z osady w Bolesławcu w świetle nowych badań archeologicznych na pobliskim grodzisku wczesnośredniowiecznym, w: P. Kucypera, S. Wadyl (red.), Życie codzienne przez pryzmat rzeczy, Toruń, Wydawnictwo Naukowe UMK, s. 89-101.
Rodak S. 2010b, Wyniki badań na grodzisku wczesnośredniowiecznym w Bolesławcu, stanowisko 1, w 2008 roku, „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne”, t. 52, s. 189-202.
Rodak S. 2017, Bolesławiec we wczesnym średniowieczu, w: D. Adamska, K. Chrzan, A. Pankiewicz (red.), Cum gratia et amicitia. Studia z dziejów osadnictwa dedykowane Pani Profesor Marcie Młynarskiej-Kaletynowej z okazji 65-lecia działalności naukowej, Wrocław, Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Ośrodek Badań nad Kulturą Późnego Antyku i Wczesnego Średniowiecza, Uniwersytet Wrocławski, Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, s. 71-85.
Rosik S. 2009, Najdawniejsze dzieje Dolnego Śląska (do roku 1138), w: W. Wrzesiński (red.), Dolny Śląsk. Monografia historyczna, Wrocław, Wydawnictwo UWr, s. 15-54.
Rosik S. 2016, Wortizlava czy „Wrotizla”? Glosa do dyskusji nad początkami Wrocławia w kontekście kształtowania współczesnej kultury historycznej, w: M. Goliński, S. Rosik (red.), Orbis hominum: civitas, potestas, universitas. W kręgu badań nad kształtowaniem cywilizacji w wiekach średnich, Wrocław, Chronicon, s. 75-82.
Rospond S. (red.) 1970, Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska, t. 1. A-B, Warszawa–Wrocław, PWN.
Rovelli A. 1992, Circolazione monetaria e formulari notarili nell’Italia altomedievale, „Bolletino dell’Istituto Storico Italiano per il Medio Evo e Archivio Muratoriano”, t. 98, s. 109-144.
Rovelli A. 2004, I tesori monetali, w: S. Gelichi, C. La Rocca (red.), Tesori. Forme di accumulazione della ricchezza nell’alto medioevo (secoli V-XI), Roma, Viella, s. 241-256.
Rzeźnik P. 2006, Problem tezauryzacji mis żelaznych typu śląskiego w świetle studiów źródłoznawczych tzw. skarbów jednorodnych, „Fontes Archaeologici Posnanienses”, t. 42, s. 175-225.
Saccocci A. 2000, I presupposti della monetazione patriarcale di Aquileia (secc. VI-XII), w: S. Tavano, G. Bergamini, S. Cavazza (red.), Aquileia e il suo patriarcato. Atti del Convegno Internazionale di Studio (Udine 21-23 ottobre 1999), Udine, Regione autonoma Friuli-Venezia Giulia, Deputazione di storia patria per il Friuli, s. 221-236.
Schumann H. 1902, Pommersche Schatzfunde. Der Bronzedepotfund von Nassenheide. Der Hacksilberfund von Paatzig, „Baltische Studien”, Neue Folge, Bd. 6, s. 65-94.
Schwandt W. 1905, Westpreußische Münzfunde, w: Beiträge zur Landeskunde Westpreussens. Festschrift dem XV. Deutschen Geographentag in Danzig, Danzig, Kafemann, s. 126-148.
Seger H. 1928, Die Schlesischen Silberfunde der spät-slawischen Zeit, „Altschlesien”, Bd. 2, H. 2, s. 129-161.
Sikorski D.A. 2012, Początki Kościoła w Polsce. Wybrane problemy, Poznań, PTPN.
Sitzung 1887, Sitzung vom 15. Januar 1887, „Verhandlungen der Berliner Gesellschaft für Anthropologie, Ethnologie und Urgeschichte” (załącznik do „Zeitschrift für Ethnologie”, 19. Bd.), s. 58-60.
Sláma J. 1993, Nové nálezy mincí v české archeologické literatuře, „Numismatické listy”, R. 48, z. 1, s. 1-3.
Sláma J. 2001, Několik poznámek k nálezu denáru knížete Oldřicha v Plzni – Doubravce, „Numismatické listy”, R. 56, z. 5-6, s. 155-156.
Slaski J. 1953, Wielka własność ziemska na obszarze wczesnośredniowiecznej kasztelanii gieckiej w X i XI wieku (Wczesnopolskie skarby srebrne jako materiały do społeczno-gospodarczej analizy osadnictwa), „Przegląd Archeologiczny”, t. 9, s. 203, s. 271-279.
Sochacka S. 2020, Wrocław jako pra- i staropolska nazwa o archaicznej strukturze, „Studia Śląskie”, t. 86-87, s. 99-121.
Spufford P. 1988, Money and Its Use in Medieval Europe, Cambridge, University Press.
Staňa Č. 2000, Pronikání Boleslava II. na Brněnsko ve světle archeologických objevů, w: L. Polanský, J. Sláma, D. Třeštík (red.), Přemyslovský stát kolem roku 1000. Na paměť knížete Boleslava II. († 7. února 999), Praha, Lidové noviny, s. 197-208.
Suchodolski S. 1974, Skarb z Zalesia – zespół z przełomu dwóch epok, w: M. Dekówna, J. Reyman, S. Suchodolski, Wczesnośredniowieczny skarb srebrny z Zalesia powiat Słupca, t. 2. Monety bizantyjskie. Monety zachodnioeuropejskie. Ozdoby. Podsumowanie, Wrocław, Ossolineum, s. 157-189.
Suchodolski S. 1975, [recenzja:] T. Kučerovská, Nálezy severoitalských mincí na velkomoravském hradišti „Valy” u Mikulčic, Moravské Numismatické Zprávy, nr 13, 1973, s. 10-15; I. Gedai, A Kiskunfélegyházi X. századi sírlelet érmei, Cumania, I. Archeologia, Kecskemét 1972, s. 169-175, „Wiadomości Numizmatyczne”, R. 19, z. 2, s. 124-125.
Suchodolski S. 1982, Moneta i obrót pieniężny w Europie Zachodniej, Wrocław, Ossolineum.
Suchodolski S. 1984, Skarb monet i ozdób z X wieku oraz inne monety znalezione na cmentarzysku w Niemczy, „Wiadomości Numizmatyczne”, R. 28, z. 1-2, s. 92-105.
Suchodolski S. 1997, Zasoby pieniężne „szarego człowieka” w Polsce wczesnośredniowiecznej, w: R. Michałowski (red.), Człowiek w społeczeństwie średniowiecznym, Warszawa, DiG, s. 151-158.
Suchodolski S. 2008, Les routes fluviales et maritimes du commerce de la Baltique: le témoignage des trouvailles monetaires (IXe-XIe siècle), w: L’acqua nei secoli altomedievali. Spoleto, 12-17 aprile 2007, Spoleto, Fondazione Centro Italiano di Studi sull’Alto Medioevo (=Settimane di studio della Fondazione Centro Italiano di Studi sull’Alto Medioevo 55), s. 671-689, tav. I-XIII.
Suchodolski S. 2012a, Numizmatyka średniowieczna. Moneta źródłem archeologicznym, historycznym i ikonograficznym, Warszawa, Trio.
Suchodolski S. 2012b, Why were treasures hidden in the Early Middle Ages?, w: M. Mielczarek (red.), Coin Hoards as Economic Evidence, Łódź, MAiE, s. 71-87.
Tabaczyński S. 1958, Z badań nad wczesnośredniowiecznymi skarbami srebrnymi Wielkopolski, Warszawa–Wrocław, Ossolineum.
Travaini L. 2015, Saints, Sinners and… a Cow: Offerings, Alms and Tokens of Memory, w: G.E.M. Gasper, S.H. Gulbekk (red.), Money and the Church in Medieval Europe, 1000-1200. Practice, Morality and Thought, London–New York, Routledge, s. 209-221.
Třeštík D. 2000, „Veliké město Slovanů jménem Praha”. Státy a otroci ve střední Evropě v 10. století, w: L. Polanský, J. Sláma, D. Třeštík (red.), Přemyslovský stát kolem roku 1000. Na paměť knížete Boleslava II. († 7. února 999), Praha, Lidové noviny, s. 49-70.
Třeštík D. 2001, Bohemia’s iron year, w: P. Urbańczyk (red.), Europe Around the Year 1000, Warszawa, DiG, s. 417-450.
Tyszkiewicz L. (A.) 1964, Zachodni sąsiedzi plemion śląskich, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, R. 19, s. 3-17.
Tyszkiewicz L. (A.) 2000, Głos w dyskusji w związku z referatem Sławomira Moździocha, w: M. Młynarska-Kaletynowa, E. Małachowicz (red.), Śląsk około roku 1000. Materiały z sesji naukowej we Wrocławiu w dniach 14-15 maja 1999 roku, Wrocław, Oddział PAN, s. 267-268.
Urbańczyk P. 2003, Politická příslušnost Slezska v desátém století v nejnovější polské historiografii, w: J. Klápště, E. Plešková, J. Žemlička (red.), Dějíny ve věku nejístot. Sborník k příležitosti 70. narozenin Dušana Třeštíka, Praha, Lidové Noviny, s. 292-304.
Urbańczyk P. 2015 Zanim Polska została Polską, Toruń, Wydawnictwo Naukowe UMK.
Vachůt P., Videman J., Rajlichová A. 2012-2013, Řezenský obol Oty Švábského a další nové doklady obchodních aktivit z hradiště Staré Zámky v Brně-Líšni, „Numismatický sborník”, t. 27, nr 2, s. 191-195.
Veselý P. 2005, Arnulf, vévoda Bavorský, v Čechách, „Numismatické listy”, R. 60, nr 5, s. 141-142.
Videman J. 2010, Neznámý typ denáru bavorského vévody Oty (976-982) nalezený na Jižní Moravě, „Folia numismatica”, t. 24, nr 1, s. 13-21.
Videman J., John J., Korený R. 2021, Hromadný nález raně středivěkých mincí u Hudčic (okr. Příbram), „Numismatický sborník”, t. 35, z. 1, s. 34-49.
Voss [A.] 1883, [Vortrag über] Silberringe von Schluckenau in Böhmen, „Zeitschrift für Ethnologie”, Bd. 15, s. 486-487.
Wachowski K. 1992, Obol zmarłych na Śląsku i w Małopolsce we wczesnym średniowieczu, „Przegląd Archeologiczny”, t. 39, s. 123-138.
Walther H. [ok. 1930], Die Burgwälle im Kreise Reichenbach, „Unter der Eule” 1 [b.d.], s. 9-16.
Wihoda M. 2010, Morava v době knížecí 906-1197, Praha, Lidové Noviny.
Wyrozumski J. 1986, Les communications fluviales en Pologne du XIIe au XVIIIe siècles (aspects économiques et techniques), w: A. Vannini Marx (red.), Trasporti e sviluppo economico secoli XIII-XVIII. Atti della Quinta Settimana di Studio (4-10 maggio 1973), Firenze, Le Monnier, s. 165-177.
Wyrozumski J. 1999, Wielka historia Polski, t. 2, Dzieje Polski piastowskiej (VIII wiek – 1370), Kraków, Fogra.
Wyrwa A.M. 2006, Czynniki związane z procesem formowania się grodów limesu nadnoteckiego we wczesnym średniowieczu. Stan i perspektywy badań, w: H. Machajewski, J. Rola (red.), Pradolina Noteci na tle pradziejowych i wczesnośredniowiecznych szlaków handlowych, Poznań, SNAP, s. 281-305.
Zaborski A. 2008, Bilans i przyszłość badań nad tekstem Ibrahima Ibn Jakuba, w: A. Zaborski (red.), Ibrahim ibn Jakub i Tadeusz Kowalski: w sześćdziesiątą rocznicę edycji, Kraków, Księgarnia Akademicka, s. 25-73.
Zavřel J., Čiháková J. 2019, Střibrná Praha. Výsledky analýz raně středověkých archeometalurgických nálezů z Malé Strany, „Archeologické rozhledy”, t. 71, z. 3, s. 475-528.
Zientara B. 2008, Bolesław Wysoki. Tułacz, repatriant, malkontent, wyd. 2, Kraków, Avalon.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 BORYS PASZKIEWICZ
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Prawa autorskie posiada autor/autorzy utworu, który/którzy udzielają licencji do jego opublikowania Czasopismu.