Słowa kluczowe
Lesser Poland
Early Middle Ages
Jak cytować
Abstrakt
This article deals with the interpretation of toponyms and archaeological materials from early medieval Lesser Poland that may be associated with the Hungarians or the Khazar Kabars. So far, they have most often been interpreted as traces of invasions by Hungarians – nomads (single monuments) or the operations of watchtowers they established to control the passes through the Carpathians and subjugated the local Slavic population (the so-called Old Magyar cemetery in Przemyśl) in the late 9th and
1st half of the 10th century. It could have been related to their participation in the armed squads of the Piasts or the Rurikiviks, the activities of Hungarian merchants or prisoner-of-war settlements. The dating and interpreting the so-called Old Magyar cemetery in Przemyśl remains an open issue until it is fully developed and the results published.
Bibliografia
Anonim tzw. Gall 1965, Kronika polska, przekład R. Grodecki, M. Plezia (red.), Wrocław–Warszawa–Kraków, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
Gesta Hungarorum 2006, Anonimowego notariusza króla Béli Gesta Hungarorum, przekład A. Kulbicka, K. Pawłowski, G. Wodzinowska-Taklińska, wstęp i przypisy R. Grzesik, Kraków, Towarzystwo Naukowe „Societas Vistulana”.
Ibrahim ibn Jakub 1946, Relacja Ibrahima ibn Jakuba z podróży do krajów słowiańskich w przekazie Al-Bekriego, Monumenta Poloniae Historica. Series Nova 2, t. 1, wstęp, komentarz i przekład Tadeusz Kowalski, Kraków, Polska Akademia Umiejętności.
PVL 2004, Povest’ vremennyh let, w: D.S. Lihačeva, D.A. Dmitrieva, A.A. Alekseeva, N.W. Ponyrko (red.), Biblioteka literatury drevnej rusi, t. 1, Sankt-Peterburg, Izdatel’stvo „Nauka”.
Повeсть временных лeт 2004, w: Д.С. Лихачева, Д.А. Дмитриева, А.А. Алексеева, Н.В. Понырко (red.), Библиотека литературы древней руси, t. 1, Санкт-Петербург, Издательство „Наука”, s. 62-314.
Thietmar 2002, Kronika Thietmara, wstęp, przypisy i przekład M.Z. Jedlicki, Kraków, Towarzystwo Autorów i Wydawców Naukowych UNIVERSITAS.
Bajka M., Florek M. 2016, „Importy” czy ślady osadnictwa węgierskiego z czasów pierwszych Piastów w okolicach Sandomierza i Opatowa?, „Zeszyty Sandomierskie” 41, s. 60-68.
Bajka M., Florek M., Kotowicz P.N. 2016, Grób z czekanem z wczesnośredniowiecznego cmentarza w Sandomierzu, „Acta Militaria Mediaevalia” 12, s. 175-198.
Bieniak J. 1963, Państwo Miecława. Studium analityczne, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Błaszczyk D., Bajka M., Bełka Z., Florek M. 2018, Pochodzenie osób pochowanych na wczesnośredniowiecznym cmentarzysku w Sandomierzu, stan. 1 na podstawie badań izotopów strontu, w: T. Nowakiewicz, M. Trzeciecki, D. Błaszczyk (red.), Animos labor nutrit. Studia ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Buko w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Warszawa, Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, s. 271-278.
Bronicki A. 1997, Kurhan kultury trzcinieckiej (?) w miejscowości Haliczany, woj. chełmskie, „Archeologia Polski Środkowowschodniej” 2, s. 56-59.
Bronicki A., Michalik M., Wołoszyn M. 2003, Kolejny tzw. staromadziarski zabytek z Małopolski, w: Z. Woźniak, J. Gancarski (red.), Polonia minor medii aevi. Studia ofiarowane Panu Profesorowi Andrzejowi Żakiemu w osiemdziesiątą rocznicę urodzin, Kraków–Krosno, Polska Akademia Umiejętności. Muzeum Podkarpackie w Krośnie, s. 211-236.
Brentjes B. 1973, Die slawischen Militärsklaven (Sakaliba) i Spanien als Forschunungsaufgabe, w: Berichte über den II. Internationalen Kongreß für Slawische Archäologie Berlin 24.-28. August 1970, Band 2, Berlin, Akademie der Wissenschaften der DDR. Zentralinstitut für alte Geschichte und Archäologie. Akademie-Verlag, s. 269-274. DOI: https://doi.org/10.1515/9783112535202-041
Brundke N., Eichert S., Cheung Ch., Richards M. 2017, Die Arpadenzeitlichen Bestabttungen des Oberleiserbergs (Niederösterreich). Erste Ergebnisse der Interdiszilinären Analyse, „Acta Archaeologica Carpathica” 52, s. 169-207.
Buczek K. 1958, Podstolice, Pstrocice i Węgierce. Przyczynek do badań nad toponomastyką staropolską, „Onomastica” 4, s. 1-26.
Buko A. 1999, Początki państwa polskiego. Pytania – problemy – hipotezy, „Światowid” 1 (42), s. 32-45.
Buko A. 2000, Osadnictwo wiejskie z początków państwa polskiego na Wyżynie Sandomierskiej: przykład osady w Kaczycach k. Opatowa, w: A. Buko, Z. Świechowski (red.), Osadnictwo i architektura w dobie Zjazdu Gnieźnieńskiego, Warszawa, Generalny Konserwator Zabytków. Instytut Archeologii i Etnologii PAN. Stowarzyszenie Patria Polonorum, s. 199-207.
Buko A. 2003, Wczesnośredniowieczna osada w Kaczycach koło Opatowa. Zagadkowy epizod w dziejach osadnictwa wiejskiego na Wyżynie Sandomierskiej, „Archeologia Polski” 48, s.113-151.
Buko A. 2005, Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej, Warszawa, Wydawnictwo TRIO.
Buko A. 2021, Świt państwa polskiego, Warszawa, Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.
Czopek B. 1988, Nazwy miejscowe dawnej ziemi chełmskiej i bełskiej (w granicach dzisiejszego państwa polskiego), Prace Instytutu Języka Polskiego 67, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Dąbrowska E. 1973, Quelques remarques sur la pénétration hongroise sur le territoire de la Pologne du Sud, w: Berichte über den II. Internationalen Kongreß für Slawische Archäologie Berlin 24.-28.
Dąbrowska E. August 1970, Band 2, Berlin, Akademie der Wissenschaften der DDR. Zentralinstitut für alte Geschichte und Archäologie. Akademie-Verlag, s. 363-368.
Dąbrowska E. 1979a, Węgrzy, w: W. Szymański, E. Dąbrowska, Awarzy. Węgrzy, Kultura Europy Średniowiecznej 5, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, s. 113-250.
Dąbrowska E. 1979b, Éléments hongrois dans les trouvailles archéologiques au nord des Karpates, „Acta Archaeologica Academiae Scientiarum Hungaricae” 31, fasc. 3-4, s. 340-356.
Dekówna M. 1982, Zausznice, w: G. Labuda, Z. Stieber (red.), Słownik starożytności słowiańskich, t. 7, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, s. 85-90.
Felczak W. 1966, Historia Węgier, Wrocław–Warszawa–Kraków, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich.
Florek M. 2006, Osadnictwo grup ludności z terenu Węgier w Małopolsce i na Rusi Halickiej w XI-XIII w. w świetle źródeł archeologicznych i toponomastycznych, w: J. Gancarski (red.), Wczesne średniowiecze w Karpatach Polskich, Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie, s. 729-740.
Florek M. 2010, Węgrzy w Przemyślu. Historia alternatywna, w: J. Podgórska-Czopek (red.), Varia Sententiae. Księga Jubileuszowa Działu Archeologii Muzeum Okręgowego w Rzeszowie, Rzeszów, Muzeum Okręgowe w Rzeszowie, s. 101-129.
Florek M. 2013, Węgrzy w Przemyślu. Historia alternatywna, w: J. Garncarski (red.), Transkarpackie kontakty kulturowe w okresie lateńskim, rzymskim i wczesnym średniowieczu, Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie, s. 453-488.
Florek M. 2017, Materials of Hungarian provenience from the turn of the 11th century from Lipnik, Opatów District, Świętokrzyskie Province. Contribution to the study on foreign settlement in Early Medieval Lesser Poland, „Acta Archeologica Carpathica” 52, s. 209-233.
Florek M. 2018a, Osadnictwo obcoplemienne i obcoetniczne w okolicach Opatowa i Sandomierza we wcześniejszym średniowieczu w świetle źródeł archeologicznych i toponomastycznych, „Slavia Antiqua” 59, s. 281-312.
Florek M.2018b, Znaleziska wczesnośredniowiecznych odważników z okolic Opatowa, woj. świętokrzyskie, w: T. Nowakiewicz, M. Trzeciecki, D. Błaszczyk (red.), Animos labor nutrit. Studia ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Buko w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Warszawa, Instytut Archeologii i Etnologii PAN. Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, s. 303-309.
Florek M. 2019, Sandomierz między Północą, Południem a Wschodem. Ponadregionalne kontakty Sandomierza w X-XIII wieku w świetle znalezisk archeologicznych, w: F. Kiryk, R. Chyła (red.), Sandomierz. Miasto fascynującej przeszłości, Kraków, Polska Akademia Umiejętności, s. 37-53.
Florek M.2020, Osadnictwo obcoplemienne i obcoetniczne w okolicach Opatowa i Sandomierza we wcześniejszym średniowieczu w świetle źródeł archeologicznych i toponomastycznych, w: R. Kubicki (red.), Studia z rozwoju administracji, Kościoła i społeczności opatowskiej. Studia nad rozwojem miasta Opatowa i powiatu opatowskiego, t. 3, Kielce, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, s. 145-163. DOI: https://doi.org/10.14746/sa.2018.59.13
Florek M. 2021, Groty strzał z trzpieniami z Sandomierza i jego okolic. Przyczynek do badań nad obcymi najazdami na ziemię sandomierską w średniowieczu, „Acta Militaria Mediaevalia” 17, s. 67-85.
Florek M. 2022a, A preliminary report on a search for artefacts and verification excavations conducted within the limits of the old village of Trójca in 2020 and 2021, „Analecta Arcaeologica Ressoviensia” 17, s. 27-39. DOI: https://doi.org/10.15584/anarres.2022.17.3
Florek M. 2022b, Średniowieczna Trójca koło Zawichostu – Nie tylko skarby, „Archeologia Żywa”, 3/2022, s. 56-62.
Fodor I. 1984, Zur Problematik der Ankunft der Ungarn in Karpatenbecken und ihrer fortlaufenden Besiedlung, w: B. Chropovský (red.), Interakcionen der mitteleuropäischen Slaven und anderen Ethnika im 6-10 Jahrhundert. Symposium, Nové Vozokany 3.-7. Oktober 1983, Nitra, Archäologisches Institut der Slowakischen Akademie der Wissenschaften, s. 97-104.
Fodor I. (red.) 1996, A honfoglaló magyarság. Kiállítási katalógus, Budapest, Magyar Nemzeti Múzeum. Friedberg M. 1931, Rozsiedlenie rodów rycerskich w województwie sandomierskim w wieku XV, w: A. Patkowski (red.), Pamiętnik Świętokrzyski, Kielce, Wydawnictwo Wydziału Wojewódzkiego w Kielcach i Sekcji Regionalistycznej Związku Nauczycielstwa Polskiego, s. 8-94.
Gáll E. 2016, Archeology and Nationalism. The Endless Struggle for Dăbâca (G. Dobeschdprf; H. Doboka) Thoughts on research development and archeological realites, „Communicationes Archaeologicae Hungariae” 2015-2016, s. 257-320. DOI: https://doi.org/10.54640/CAH.2016.257
Gáll E. 2013, Az Erdélyi–medence, a Partium és a Bánság 10.-11. századi temetői, szórvány-és kincsleletei, t. 1, Szeged: Szegedi Tudományegyetem Régészeti Tanszéke; Magyar Nemzeti Múzeum: Magyar Tudományos Akadémia Bölcsészettudományi Kutatóközpont Régészeti Intézet.
Giergiel T. 2004, Rycerstwo ziemi sandomierskiej. Podstawy kształtowania się rycerstwa sandomierskiego do połowy XIII wieku, Warszawa, Wydawnictwo DiG.
Grygiel M., Stasiak W. 2022, Early Medieval materials from Czechowice (Gliwice) (PL) in the collection of the Museum für Vor- und Frühgeschichte (Staatliche Museen zu Berlin, Preussischer Kulturbesitz), w: M. Grygiel, P. Obst (red.), Walking Among Ancient Trees. Studies in honour of Ryszard Grygiel and Peter Bogucki on the 45th anniversary of their research collaboration, Łodź, Fundacja Badań Archeologicznych Imienia Profesora Konrada Jażdżewskiego. Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi, s. 829-848.
Györffy G. 1988, Kontakty Polski i Węgier w dobie tworzenia się obu państw, „Kwartalnik Historyczny” 95, s. 5-19.
Györffy G.2003, Święty Stefan I król Węgier i jego dzieło, Warszawa, Oficyna Wydawnicza Rytm.
Ievlev M.M. 2009, A remarkable 10th century warrior burial from the tumulus on the territory of Prince Volodymyr’s Town in Kyiv, Ukraine, w: M. Wołoszyn (red.), Byzantine coins in Central Europe between the 5th and 10th century, Moravia Magna. Seria Polona 3, Kraków, Polish Academy of Arts and Scientes. Institute of Archeology University of Rzeszów, s. 650-66.
Jagodziński M.F. 2010, Truso. Między Weonodlandem a Witlandem, Elbląg, Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu.
Jamka R. 1963, Kraków w pradziejach, t. 1, Wrocław–Warszawa–Kraków, Polskie Towarzystwo Archeologiczne. Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Wydawnictwo.
Janeczek A. 2017, Organizacja terytorialna zachodnich ziem Rusi pomiędzy pełnym a późnym średniowieczem, w: M. Wołoszyn (red.), From Cherven’ Towns to Curzon Line. The lands on the Middle Bug during the Middle Ages and the historiographic perspective on the formation of Poland’s eastern border, the 18th-21th century / Od Grodów Czerwieńskich do linii Curzona. Dzieje środkowego Pobuża
w wiekach średnich oraz postrzeganie formowania się wschodniej granicy Polski w historiografii XVIII-XXI wieku, Kraków–Leipzig–Rzeszów–Warszawa, Leibnitz-Institut für Geschichte und Kultur des östlische Europa. Instytut Archeologii Polskiej Akademii Nauk. Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 125-142.
Janowski A. 2019, Waga i odważniki, w: S. Wadyl (red.), Ciepłe. Elitarna nekropola wczesnośredniowieczna na Pomorzu Wschodnim, Gdańsk, Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, s. 167-180.
Kamińska M. 1965, Nazwy miejscowe dawnego województwa sandomierskiego, cz. 2. Prace Onomastyczne 6, Wrocław–Warszawa–Kraków, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Kara M. 1991, Z badań nad wczesnośredniowiecznymi grobami z uzbrojeniem z terenu Wielkopolski, w: L. Leciejewicz (red.), Od plemienia do państwa. Śląski na tle wczesnośredniowiecznej Słowiańszczyzny Zachodniej, Śląskie Sympozja Historyczne 1, Wrocław–Warszawa, VOLUMEN, s. 99-120.
Kara M. 1992, Siły zbrojne Mieszka I. Z badań nad składem etnicznym drużyny pierwszych Piastów, „Kronika Wielkopolska” 3 (62), s. 33-47.
Kiersnowska T. 1992, O pochodzeniu rodu Awdańców, w: S.K. Kuczyński (red.), Społeczeństwo Polski Średniowiecznej. Zbiór studiów, t. 5, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 57-72.
Kierzkowska E. 1966, Sprawozdanie z prac terenowych prowadzonych w Radomiu w latach 1959-1964, „Sprawozdania Archeologiczne” 18, s. 207-218.
Kolčin B.A., Makarova T.I. (red.) (= Колчин Б.A., Макарова Т.И.)
Kolčin B.A., Makarova T.I. 1997, Drevnââ Rus’. Byt i kul’ura, Moskva, Izdatel’stvo „Nauka”.
Kolčin B.A., Makarova T.I. 1997, Древняя Русь. Быт и культура, Москва, Издательство „Наука”.
Koperski A. 1982, Cmentarzysko „staromadziarskie” w Przemyślu, „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi” 29, s. 261-267.
Koperski A. 2001, Źródła archeologiczne do pradziejowego i wczesnośredniowiecznego Przemyśla, w: A. Koperski (red.), Dzieje Przemyśla, t. 1. Osadnictwo pradziejowe i wczesnośredniowieczne, cz. 1, Katalog, Przemyśl, Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Przemyślu.
Koperski A. 2003, Groby wojowników z koniem na cmentarzysku „staromadziarskim” w Przemyślu, w: M. Dulinicz (red.), Słowianie i ich sąsiedzi we wczesnym średniowieczu, Lublin–Warszawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Instytut Archeologii i Etnologii PAN, s. 365-374.
Koperski A. 2004, Początki osadnictwa słowiańskiego i rozwój wczesnośredniowiecznego Przemyśla, w: A. Koperski (red.), Dzieje Przemyśla, t. 1, cz. 2. Osadnictwo pradziejowe i wczesnośredniowieczne. Analiza źródeł i synteza, Przemyśl, Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Przemyślu, s. 77-216.
Koperski A. 2010, Cmentarzysko staromadziarskie z X w. w Przemyślu, w: E. Sosnowska (red.), Przemyśl wczesnośredniowieczny, seria Origines Polonorum 3, Warszawa, Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej. Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 365-387.
Koperski, A., Parczewski M. 1978a, Wczesnośredniowieczny grób Węgra – koczownika z Przemyśla, „Acta Archaeologica Carpathica” 18, s. 151-199.
Koperski A. 1978b, Das Altungarische Reitergrab von Przemyśl (Südostpolen), „Acta Archaeologica Academiae Scientiarum Hungaricae” 30, fasc. 1-2, s. 213-230.
Kordala T. 2005, W sprawie wczesnośredniowiecznych cmentarzysk szkieletowych na północnym Mazowszu. Refleksje na marginesie artykułu R. Piotrowskiego (2003), „Archeologia Polski” 50, s. 147-156.
Kovács L. 2003, Viselet, fegyverek. w: G. Kristó (red.), Hábarúk és hadviselés az Árpádok korában, Budapest, Szukits Könyvkiadó, s. 284-392.
Kozłowski J.K., Kozłowski S.K. 1975, Pradzieje Europy od XL do IV tysiąclecia p.n.e., Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kóčka-Krenz H. 1993, Biżuteria północno-zachodnio-słowiańska we wczesnym średniowieczu, Poznań, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Kvassay J. 2013, Kerámia 10-11. századi sírokban : régi leletek, új lehetőségek. w: L. Révész, M. Wolf (red.), A honfoglalás kor kutatásának legújabb eredményei: tanulmányok Kovács László 70. Születésnapjára, Szeged, Szegedi Tudományegyetem Régészeti Tanszék, s. 499-510.
Labuda G. 1954, W sprawie pochodzenia nazwy Wielkopolska i Małopolska, „Przegląd Zachodni” 5/6, s. 112-119.
Labuda G.1970, Prokuj, w: G. Labuda, Z. Stieber (red.), Słownik starożytności słowiańskich, t. 4, cz. 1, Wrocław– Warszawa–Kraków, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, s. 359-360.
Labuda G.1988, Studia nad początkami państwa polskiego, t. 2, Poznań, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Labuda G.1996, Narodziny polsko-ukraińskiej granicy etnicznej – w polskiej historiografii, w: M. Parczewski, S. Czopek (red.), Początki sąsiedztwa. Pogranicze etniczne polsko-rusko-słowackie w średniowieczu. Materiały z konferencji – Rzeszów 9-11 V 1995, Rzeszów, Muzeum Okręgowe w Rzeszowie. Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 9-17.
Lalik T. 1967, Sandomierskie we wcześniejszym średniowieczu. Prowincja, księstwo, województwo, w: T. Wąsowicz, J. Pazdur (red.), Studia Sandomierskie. Materiały do dziejów miasta Sandomierza i regionu sandomierskiego, Łódź, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, s. 39-109.
Lewicki T. 1988, Kabarowie (Kawarowie) na Rusi, na Węgrzech i w Polsce we wczesnym średniowieczu, w: G. Labuda, S. Tabaczyński (red.), Studia nad etnogenezą Słowian i kulturą Europy wczesnośredniowiecznej, t. 2, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź, Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, s. 77-87.
Madaras L. 2006, Honfoglalás kori temetö Szolnok határában (Új adatok a hinfoglalás kori női viselethez), „Communicationes Archaelogicae Hungariae”, s. 213-251.
Miechowicz Ł. 2018a, Wczesnośredniowieczne grody w Kotlinie Chodelskiej, w: E. Banasiewicz-Szykuła (red.), Grody z okresu plemiennego na Lubelszczyźnie. Seria Skarby z przeszłości, t. 19, Lublin, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Lublinie, s. 25-70.
Miechowicz Ł. 2018b, Wczesnośredniowieczne grody nad Chodelką i ich zaplecze osadnicze, „Historia Slavorum Occidentis” 2 (17), s. 11-41. DOI: https://doi.org/10.15804/hso180201
Miechowicz Ł., Skrzyński G. 2021, An early medieval granary in Kłodnica, eastern Poland, and the largest deposit of grain legumes in Europe, „Antiquity” 95; https://doi.org/10.15184/aqy.2021.160. DOI: https://doi.org/10.15184/aqy.2021.160
Močâ O.P. (= Моця А.П./ Моця O.П.) 1990, Pogrebal’nye pamâtniki ûžnorusskih zemel’ IX-XIII w.w., Kiev, Naukova dumka.
Močâ O.P. 1990, Погребальные памятники южнорусских земель IX-XIII вв., Киев, Наукoвa думка.
Močâ O.P.1993, Naselennâ pìvdenno-rus’kih zemel’ IX-XIII st., Kiïv, Akademìâ Nauk Ukraïni. Ìnstitut Arheologìï. Kiïvs’ka Akademìâ Evrobìznesu.
Močâ O.P.1993, Населення південно-руських земель IX-XIII ст., Київ, Академія Наук України. Інститут Археології. Київська Академія Евробізнесу.
Modrzewska H. 1969, Osadnictwo jenieckie we wcześniejszym średniowieczu polskim. Uwagi w sprawie obcego elementu etnicznego w toponomastyce polskiej, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 17/3, s. 345-384.
Modrzewska H. 1984, Osadnictwo obcoetniczne i innoplemienne w Polsce wcześniejszego średniowiecza, Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Nadolski A. 1956, Polskie siły zbrojne w czasach Bolesława Chrobrego. Zarys strategii i taktyki, Acta Archaeologica Universitatis Lodziesis 5, Łódź, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Nadolski A., Abramowicz A., Poklewski T. 1959, Cmentarzysko z XI wieku w Lutomiersku pod Łodzią, Acta Archaeologica Universitatis Lodziesis 7, Łódź, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Nepper Ibolya M. 2002, Hajdú-Bihar megye 10-11. századi sírleletei, t. 2, Budapest–Debrecen, Déri Múzeum. Magyar Nemzeti Múzeum. Magyar Tudományos Akadémia Régészeti Intézete.
Nowakowski P.A. 1998, Analiza archeologiczna militariów z Radymna, woj. przemyskie, „Przemyskie Zapiski Historyczne” 9, s. 7-59.
Orlov R.S. (= Орлов Р. С.) 1983, Pìvdenorus’kij centr hudožn’oï metaloobrobki, „Arheologìâ” 44, s. 29-47.
Orlov R.S.1983, Південоруський центр художньої металообробки, „Археологія” 44, s. 29-47. DOI: https://doi.org/10.1016/S0016-5107(83)72503-4
Parczewski M. 1991, Początki kształtowania się rubieży polsko-ruskiej w Karpatach. U źródeł rozpadu Słowiańszczyzny na odłam wschodni i zachodni, Kraków, Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Parczewski M.1996, Początki sąsiedztwa polsko-rusko-słowackiego w świetle danych archeologicznych, w: M. Parczewski, S. Czopek (red.), Początki sąsiedztwa. Pogranicze etniczne polsko-rusko-słowackie w średniowieczu, Rzeszów, Muzeum Okręgowe w Rzeszowie. Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 69-80.
Parczewski M. 2007, Problem Lędzian a kształtowanie się polsko-ruskiej rubieży etnicznej, w: M. Dębiec, M. Wołoszyn (red.), U źródeł Europy Środkowo-Wschodniej. Pogranicze polsko-ukraińsko-słowackie w perspektywie badań archeologicznych, Rzeszów, Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 161-176.
Parczewski M. 2020, Nieznany grób wojownika z koniem w rejonie Przemyśla, w: M. Dębiec, T. Saile (red.), A planitiebus usque ad montes studia archaeologica Andreae Pelisiak vitae anno sexagesimo quinto oblata, Ressoviae, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 633-643.
Pasternak J. 1937, Die ersten altungarischen Grabfunde nördlich der Karpaten, „Archaeologia Hungarica” 21, s. 1-7.
Polańska M. 2004, Cmentarzysko z czasów pierwszych Piastów, w: E. Banasiewicz-Szykuła, A. Stachyra, B. Gosik-Tytuła (red.), Lublin przez wieki. Szkice z badań archeologicznych, Seria Skarby z przeszłości 6, Lublin, Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Lublinie, s. 31-34.
Poleski J. 1996, Odkrycie nowych zabytków awarskich i tzw. staromadziarskich na terenie Małopolski, w: Z. Kurnatowska (red.), Słowiańszczyzna w Europie Średniowiecznej, t. 1, Wrocław, Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, s. 257-262.
Poleski J. 1998, Wczesnośredniowieczna waga i odważnik z Kotliny Sądeckiej, w: H. Kóčka-Krenz, W. Łosiński (red.), Kraje słowiańskie w wiekach średnich. Profanum i sacrum, Poznań, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, s. 288-291.
Poleski J. 2000, Małopolska plemienna i państwowa, w: M. Młynarska-Kaletynowa, M. Małachowicz (red.), Śląsk około roku 1000. Materiały z sesji naukowej we Wrocławiu w dniach 14-15 maja 1999 roku, Wrocław, Polska Akademia Nauk. Oddział we Wrocławiu, s. 199-226.
Poleski J. 2013, Małopolska w VI-X wieku. Studium archeologiczne, Kraków, Uniwersytet Jagielloński. Instytut Archeologii.
Ratič O. (= Ратич O.O.) 1971, Bogate pohovannâ rubežu X-XI st. u Sudovìj Wišnì, „Serednì viki na Ukraïnì” 1, s. 162-168.
Ratič O. 1971, Богате поховання рубежу X-XI ст. у Судовій Вишні, „Середні вики на Україні” 1, s. 162-168.
Robak Z. 2018, Carolingian or not? An Analysis of the Fitting from Haliczany in the Context of other Early Medieval Finds from Selected Areas of the Western Slavic Territories, „Slovenská archeológia” 56/1, s. 49-105.
Rozmus D. 2015, Zobowiązania prawne księcia Mieszka I wobec swoich drużynników w świetle kroniki Ibrahima ibn Jakuba, „Roczniki Administracji i Prawa” 15/2, s. 105-116.
Samsonowicz H. 2019, Sandomierz w dziejach Polski, w: F. Kiryk, R. Chyła (red.), Sandomierz. Miasto fascynującej przeszłości, Kraków, Polska Akademia Umiejętności, s. 3-7.
Sebestyén K. CS. 1932, „A sagittis Hungarorum...” A magyarok íjja és nyjla, „Dolgozatok a Szegedi Tudományegyetem Régiségtudományi Intézetéből” 8, s. 167-255.
Sedov V.V. (= Седов В.В.) 1982, Vostočnye slavâne v VI-XIII vv., Moskva, Izdatel’stvo „Nauka”.
Sedov V.V. 1982, Восточные славяне в VI-XIII вв., Москва, Издательство Наука.
Strzyż A. 2006, Uzbrojenie we wczesnośredniowiecznej Małopolsce, Acta Archaeologica Lodziensia 52, Łódź, Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Steuer H. 2012, Waagen und Gewichte in Janów. Wagi i odważniki wagowe z Janowa, w: S. Brather, M.F. Jagodziński (red.), Der wikingerzeitliche Seehandelsplatz von Janów. Geophysikalische, archäopedologische und archäologische untersuchungen 2004-2008. Nadmorska osada z okresu wikingów z Janowa (Truso). Badania geofizyczne, archeo-pedologiczne i archeologiczne w latach 2004-2008 (= Zeitschrift für Archäologie des Mittelalters 24), Bonn, Dr. Rudolf Habelt Gmbh, s. 185-282.
Swoboda W. 1980, Węgry, w: G. Labuda, Z. Stieber (red.), Słownik starożytności słowiańskich, t. 6, cz. 2, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, s. 395-397.
Swoboda W. 1991, Emeryk, w: A. Gąsiorowski, G. Labuda, A. Wędzki (red.), Słownik starożytności słowiańskich, t. 8, cz. 1, Wrocław–Warszawa–Kraków, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, s. 112.
Śliwiński B. 2014, Bezprym. Pierworodny syn pierwszego króla Polski (986 – zima/wiosna 1032), Kraków, Wydawnictwo Avalon.
Świętosławski W. 2006, Ślady koczowników Wielkiego Stepu z X, XI i XII wieku w dorzeczu Wisły i Odry, Łódź, Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk. Urban W., Rajchman A. 1994, Węgrzy pod Krakowem we wczesnym średniowieczu, „Przegląd Historyczny” 85/3, s. 279-285.
Wąsowicz T. 1967, Sandomierska sieć drożna w wiekach średnich, w: T. Wąsowicz, J. Pazdur (red.), Studia Sandomierskie. Materiały do dziejów miasta Sandomierza i regionu sandomierskiego, Łódź, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, s. 111-130.
Wrzesińska A., Wrzesiński J. 2006, Odważniki z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Dziekanowicach, w: M. Dworaczyk, A.B. Kowalska, S. Moździoch, M. Rębkowski (red.), Świat Słowian wczesnego średniowiecza, Szczecin–Wrocław, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, s. 341-358.
Wyrozumski J. 1999, Dzieje Polski piastowskiej (VIII wiek 1370), Wielka Historia Polski, t. 2, Kraków, FOGRA Oficyna Wydawnicza.
Zoll-Adamikowa H. 1966, Wczesnośredniowieczne cmentarzyska szkieletowe z Małopolski, cz. 1. Źródła, Wrocław–Warszawa–Kraków, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Żołędziowski K. 2013, Języczkowate okucie końca pasa z Radomia, „Radomskie Studia Humanistyczne” 1, s. 325-332.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 MAREK FLOREK
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Prawa autorskie posiada autor/autorzy utworu, który/którzy udzielają licencji do jego opublikowania Czasopismu.