Możliwości interpretacyjne i odmienne koncepcje w odniesieniu do początków władztwa Piastów

Anonim tzw. Gall 1952, Galli Anonymi Cronica et gesta ducum sive principum Polonorum, wyd. i wstęp K. Maleczyński, MPH s.n., t. 2, Kraków, Polska Akademia Umiejętności.

CDP 1847, Codex diplomaticus Poloniae, t. 1, wyd. L. Ryszczewski, A. Muczkowski, Warszawa.

Geograf Bawarski 1864, Geograf Bawarski, wyd. i wstęp A. Bielowski, MPH, t. 1, Lwów, s. 10-11. Grzegorz z Tours 1986, Zehn Bücher Geschichten, oprac. R. Buchner, Darmstadt, Wissenschaftliche Buchgesellschaft.

KDW 1877, Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, wyd. 1, Zakrzewski, Poznań, Towarzystwo Przyjaciół Nauk Poznańskiego.

Kronika wielkopolska 1970, Chronica Poloniae Maioris, wyd. B. Kürbis, MPH n.s., t. 8, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Labuda G. 1999, Słowiańszczyzna starożytna i wczesnośredniowieczna. Antologia tekstów źródłowych, Poznań, Wydawnictwo PTPN.

Mistrz Wincenty 1994, Magistri Vincentii dicti Kadłubek Chronica Polonorum, wyd. M. Plezia, MPH n.s., t. 11, Kraków, Polska Akademia Umiejętności, Wydawnictwo i Drukarnia „Secesja”.

Relacja 1946, Relacja Ibrāhīma ibn Jakūba z podróży do krajów słowiańskich w przekazie al-Bekriego, wyd., wstęp, komentarz i przekład T. Kowalski, w: MPH s.n., t. 1, Kraków.

Thietmar 1953, Kronika Thietmara, tłum., wstęp i komentarz M.Z. Jedlicki, Poznań, Instytut Zachodni.

Widukind 1935, Widukindi monachi Corbeiensis rerum gestarum Saxonicarum libri tres, wyd. P. Hirsch, MGH SSrG, Hannover, Impensis Bibliopolii Hahniani.

Żywoty 1959, Żywoty Konstantyna i Metodego, tłum., wstęp i objaśnienia T. Lehr-Spławiński, Poznań, Instytut Zachodni.

Adamczyk D. 2015, Czy bez Mahometa nie byłoby Mieszka I i Bolesława I? Arabski system handlowy a ekonomia polityczna społeczeństw Europy Środkowo-Wschodniej w X wieku, „Historia Slavorum Occidentis”, t. 8, nr 1, s. 19-33.

Arnold S. 1968, Terytoria plemienne w ustroju administracyjnym Polski Piastowskiej (w. XII-XIII), w: W. Pałucki (red.), Z dziejów średniowiecza. Wybór pism, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 233-404.

Balzer O. 1895, Genealogia Piastów, Kraków.

Banaszkiewicz J. 2002, Polskie dzieje bajeczne Mistrza Wincentego Kadłubka, Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Bieszk J. 2015, Słowiańscy królowie Lechii. Polska starożytna, Warszawa, Bellona. Bieżuńska-Małowist I., Małowist M. 1987, Niewolnictwo, Warszawa, Czytelnik.

Bogucki M. 2016, Szlaki handlowe środkowej i dolnej Wisły w X-XI w. w świetle danych archeologicznych, w: A. Buko (red.), Bodzia. Elitarny cmentarz z początków państwa polskiego, Warszawa, Wydawnictwo Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, s. 17-31.

Bojarski J., Chudziak W., Kozłowski T., Reitsema L. 2016, Wczesnośredniowieczne groby komorowe z ziemi chełmińskiej, w: D. Błaszczyk, D. Stępniewska (red.), Pochówki w grobach komorowych na ziemiach polskich w okresie wczesnego średniowiecza, Warszawa, Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, s. 102-121.

Bojko K. 1998, Niewolnictwo na Rusi Kijowskiej od czasów najdawniejszych do XIII wieku, w: D. Quirini-Popławska (red.), Niewolnictwo i niewolnicy w Europie od starożytności po czasy nowożytne, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 101-113.

Buko A. 1998, Początki Sandomierza, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Archeologii Etnologii Polskiej akademii Nauk.

Buko A. 2005, Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej. Odkrycia – hipotezy – interpretacje, Warszawa, Wydawnictwo Trio.

Buko A. 2015, Zanim powstało państwo Piastów. O osobliwościach ziemi krakowskiej IX-X wieku w świetle danych archeologii, „Studia nad Dawną Polską”, t. 4, s. 37-61.

Buko A. 2021, Świt państwa polskiego, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Archeologii Etnologii Polskiej Akademii Nauk i Muzeum Historii Polski w Warszawie.

Bukowska A. 2013, Najstarsza katedra w Poznaniu. Problem formy i jej genezy w kontekście architektury około roku 1000, Kraków, Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”.

Danielewski M. 2014, Struktura grodowa w drugiej połowie XI wieku. Czy lata 30. XI wieku wyznaczają przełom dla funkcjonowania organizacji grodowej w Polsce?, „Historia Slavorum Occidentis”, t. 7, nr 2, s. 130-155.

Danielewski M 2016a, Kujawy plemienne a formowanie się władztwa Piastów w świetle dotychczasowych badań osadniczych, w: H. Kóčka-Krenz, M. Matla, M. Danielewski (red.), Tradycje i nowoczesność. Początki państwa polskiego na tle środkowoeuropejskim w badaniach interdyscyplinarnych, Poznań, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, s. 207-223.

Danielewski M 2016b, Sieć grodowa na Kujawach oraz jej funkcje od połowy X do końca XIII wieku, Poznań, Instytut Historii UAM.

Danielewski M 2016c, Władztwo Mieszka I. Kraina grodów, w: M. Dorna, M. Matla, M. Sosnowski, E. Syska, współpraca W. Baran-Kozłowski (red.), Stilo et animo. Prace historyczne ofiarowane Profesorowi Tomaszowi Jasińskiemu 65. rocznicę urodzin, Poznań, Instytut Historii UAM, s. 477-485.

Danielewski M 2017, Jedenastowieczne cmentarzysko w Morawach, „Historia Slavorum Occidentis”, t. 14, nr 3, s. 23-42.

Danielewski M 2019, Cuiavia Christiana. U progu chrześcijaństwa i kościoła na Kujawach w X-XII wieku, Poznań, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Danielewski M 2021, The stronghold in Grzybowo in the context of interdisciplinary research into the functions of early medieval strongholds from the 10th and 11th centuries, Poznań, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Deptuła Cz. 1990, Galla Anonima mit genezy Polski. Studium z historiozofii i hermeneutyki symboli dziejopisarstwa średniowiecznego, Lublin, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Gieysztorowa I. 1963, Badania nad historią zaludnienia Polski, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, t. 11, nr 3-4, s. 523-562.

Grygiel R. 2014, Cmentarzysko wareskich drużynników w Lutomiersku, w: R. Grygiel, T. Jurek (red.), Początki Łęczycy, t. 2 (Archeologia o początkach łęczycy), łódź, Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne, s. 679-757.

Grześkowiak J. 1959-1960, Wyniki prac wykopaliskowych przeprowadzonych w 1957 i 1958 roku we Włocławku na stan. 1, „Wiadomości Archeologiczne”, t. 26, z. 3-4, s. 394-396.

Grześkowiak J 1963, Wczesnośredniowieczny Włocławek w świetle badań archeologicznych z lat 1957-1961, „Ziemia Kujawska”, t. 1, s. 7-25.

Hensel W. 1971, Początki państwa polskiego i jego kultury, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich i Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Janicki K. 2015, Żelazne damy. Kobiety, które zbudowały Polskę, Kraków, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.

Jankowiak M. 2012, Dirhams for slaves. Investigating the Slavic slave trade in the tenth century https://www.academia.edu/1764468/Dirhams_for_slaves_Investigating_the_Slavic_slave_trade_in_the_tenth_century (dostęp: 27.05.2023).

Jankowiak M 2022, Dirham flows into northern and eastern Europe and the rhythms of the slave trade with the Islamic world, w: J. Gruszczyński, M. Jankowiak, J. Shepard (red.), Viking – age trade. Silver, slaves and Gotland, London–New York, Routledge Taylor & Francis Group, s. 105-131.

Kara M. 2009, Najstarsze państwo Piastów – rezultat przełomu czy kontynuacji? Studium archeologiczne, Poznań, Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.

Karowicz S.A., „Być państwem” – wymagania stawiane przed podmiotami aspirującymi do państwowości we współczesnym prawie międzynarodowym publicznym, w: M. Perkowski, W. Zoń (red.), Umiędzynarodowienie krajowego obrotu prawnego, t. 1, Białystok, Wydawnictwo Prawo i Partnerstwo, s. 151-163.

Kowalenko W. 1952, Przewłoka na szlaku żeglugowym Warta–Gopło–Wisła, „Przegląd Zachodni”, t. 8, nr 5-6, s. 46-100.

Kowalska Z. 1998, Handel niewolnikami prowadzony przez Żydów w IX-XI wieku w Europie, w: D. Quirini-Popławska (red.), Niewolnictwo i niewolnicy w Europie od starożytności po czasy nowożytne, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 81-91.

Kozłowska-Budkowa Z. 2006, Repertorjum polskich dokumentów doby piastowskiej, z. 1 (do końca wieku XII), Kraków, Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”.

Kóčka-Krenz H. 2016, Najstarsze kościoły poznańskiego grodu, w: M. Rębkowski (red.), Kościoły w dobie chrystianizacji, Szczecin, Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk i Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, s. 117-135.

Krąpiec M. 2022, Analizy dendrochronologiczne, w: M. Danielewski, J. Wrzesiński, z udziałem A. Głód (red.), Wczesnośredniowieczny gród w Grzybowie, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Archeologii Etnologii Polskiej Akademii Nauk, s. 187-190.

Krysztofiak T. 2005, Palatium w Gieczu – archeologiczne podstawy datowania, w: J. Gadomski, A. Małkiewicz, T. Rodzińska-Chorąży, A. Włodarek (red.), Lapides viventes. Zaginiony Kraków w wiekach średnich. Księga dedykowana profesor Klementynie Żurowskiej, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 293-319.

Krysztofiak T. 2016, Ośrodek grodowy w Gieczu w okresie przed- i wczesnopaństwowym, w: M. Kara, T. Krysztofiak, A.M. Wyrwa (red.), Gród piastowski w Gieczu. Geneza – funkcja – kontekst, Poznań, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, s. 115-154.

Krzywicki L. 1938, Przyczynki do wyjaśnienia stosunków ludnościowych w Polsce za pierwszych Pia- stów, „Przegląd Statystyczny”, t. 1, s. 177-203.

Kupczyk M., Dzieduszycki W. 2023, Środowisko przyrodnicze Kruszwicy, rejonu nadgoplańskiego i jego eksploatacja w średniowieczu, w: W. Dzieduszycki, J. Sawicka (red.), Kruszwica wczesnośredniowieczna, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, s. 101-142.

Kurnatowska Z. 2008, Początki i rozwój państwa, w: M. Kobusiewicz (red.), Pradzieje Wielkopolski. Od epoki kamienia do średniowiecza, Poznań, Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, s. 297-396.

Kurnatowska Z. 2011, Grzybowo pod Wrześnią – potężny gród wczesnopiastowski, „Landform Analysis”, t. 16, s. 56-58.

Kurnatowska Z. 2014, Skarby wielkopolskie z początków państwa polskiego, „Studia Lednickie”, t. 13, s. 19-26. Kurnatowska Z., Tuszyński M. 2009, Grzybowo pod Wrześnią. Wczesnopiastowski gród na szlaku z Giecza do Gniezna, w: A.M. Wyrwa (red.), Custodia Memoriae Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. XL lat istnienia (1969-2009), Lednica, s. 141-155.

Kurnatowski S. 1994, Przemiany osadnicze w procesie kształtowania Wielkopolski jako regionu historycznego, „Slavia Antiqua”, t. 35, s. 3-45

Kurnatowski S. 2008, Jak powstawała Wielkopolska, w: M. Kobusiewicz (red.), Pradzieje Wielkopolski. Od epoki kamienia do średniowiecza, Poznań, s. 49-92.

Labuda G. 1968, Początki diecezjalnej organizacji na Pomorzu i Kujawach w XI i XII wieku, „Zapiski Historyczne”, t. 33, s. 19-60.

Labuda G. 1987, Studia nad początkami państwa polskiego, t. 1, Poznań, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

Labuda G. 1988, Studia nad początkami państwa polskiego, t. 2, Poznań, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

Labuda G. 1989, Pierwsze państwo polskie, Kraków, Krajowa Agencja Wydawnicza.

Labuda G. 2002, Mieszko I, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Labuda G. 2012, Studia nad początkami państwa polskiego, t. 3, Wodzisław Śląski, Wydawnictwo Templum. ładogórski T. 1989, Zaludnienie ziem polskich w czasach Bolesława Chrobrego, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych”, t. 50, s. 21-30.

Łowmiański H. 1949, Kilka uwag krytycznych o początkach Polski, „Roczniki Historyczne”, t. 18, s. 352-373.

Łowmiański H. 1967, Początki Polski. Z dziejów Słowian w I tysiącleciu n.e., t. 3, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Łuczyński M. 2015, Prapolski etnonim Glopeani (głos w dyskusji), „Slavia Occidentalis”, t. 71, nr 1, s. 121-124.

Łuczyński M. 2016, Jeszcze o prapolskim etnonimie Polanie, „Slavia Occidentalis”, t. 73, nr 1, s. 105-119. łużyniecka E. 2020, Z dziejów budowy dawnego opactwa cysterskiego w Lądzie – najnowsze badania architektoniczne elewacji wschodniej klauzury, „Saeculum Christianum”, t. 27, s. 27, z. 1, s. 56-72.

Małkowski W. 2022, Badania magnetyczne i opracowanie chmury punktów lotniczego skaningu laserowego dla grodziska i osady podgrodowej w Grzybowie, w: M. Danielewski, J. Wrzesiński, z udziałem A. Głód (red.), Wczesnośredniowieczny gród w Grzybowie, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, s. 121-131.

Mańczak W. 2016, O pochodzeniu nazwy Polski, w: A. Gałkowski, R. Gliwa (red.), Nazwy terenowe i miejscowe w przestrzeni fizycznej, łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu łódzkiego, s. 13-17.

McCormick M. 2009, Narodziny Europy. Korzenie gospodarki europejskiej, tłum. A. Bugaj, Z. Dalewski, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Modrzewska H. 1969, Osadnictwo jenieckie we wcześniejszym średniowieczu polskim, „Kwartalnik Historii Materialnej”, t. 17, nr 3, s. 345-384.

Modzelewski K. 1987, Chłopi w monarchii wczesnopiastowskiej, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź, Zakład Narodowy im. Ossolińskich i Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Modzelewski K. 2000, Organizacja gospodarcza państwa piastowskiego X-XIII wiek, Poznań, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Morys-Twarowski M. 2017, Narodziny potęgi. Wszystkie podboje Bolesława Chrobrego, Kraków. Muszyński M. 2012, Państwo w prawie międzynarodowym. Istota, rodzaje i atrybuty, Bielsko-Biała, Wydawnictwo STO.

Nowak P. 2013, Dagome iudex w Zbiorze kanonów kardynała Deusdedita, „Studia Źródłoznawcze”, t. 51, s. 75-94.

Ożóg K. 2015, 966. Chrzest Polski, Kraków, Biały Kruk.

Powierski J. 1979, Podziały terytorialne Pomorza Gdańskiego i ziemi na prawym brzegu dolnej Wisły w średniowieczu, w: K. Handke (red.), Konferencja pomorska, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 87-110.

Ratajczyk Z., Wadyl S. 2019, Historia badań cmentarzyska, w: S. Wadyl (red.), Ciepłe. Elitarna nekropola wczesnośredniowieczna na Pomorzu Wschodnim, Gdańsk, Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, s. 16-27.

Rodzińska-Chorąży T. 2009, Zespoły rezydencjonalne i kościoły centralne na ziemiach polskich do połowy XII wieku, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Rodzińska-Chorąży T. 2016, Kościół św. Jana Chrzciciela w Gieczu – między przesłaniem a tajemnicą, w: M. Kara, T. Krysztofiak, A.M. Wyrwa (red.), Gród piastowski w Gieczu. Geneza – funkcja – kontekst, Poznań, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, s. 179-207.

Sawicki T. 2001, Wczesnośredniowieczny zespół grodowy w Gnieźnie, w: Z. Kurnatowska (red.), Gniezno w świetle ostatnich badań archeologicznych, Poznań, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, s. 87-126.

Sikorski D.A. 2012, Wczesnopiastowska architektura sakralna (jako źródło historyczne do dziejów Kościoła w Polsce), Poznań, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Skibiński E. 2009, Przemiany władzy. Narracyjna koncepcja Anonima tzw. Galla i jej podstawy, Poznań, Instytut Historii UAM.

Słupecki L. 2017, Dlaczego polska historiografia cierpi na obsesję korony królewskiej pierwszych Piastów? Różnice w postrzeganiu władzy królewskiej i jej funkcji u nowo ochrzczonych Słowian i Skandynawów. Esej, „Historia Slavorum Occidentis”, t. 14, nr 3, s. 58-67.

Spors J. 1978, Podział dzielnicowy Polski według statutu Bolesława Krzywoustego ze szczególnym uwzględnieniem dzielnicy seniorackiej, Słupsk, Wyższa Szkoła Pedagogiczna.

Strzelczyk J. 1992, Mieszko Pierwszy, Poznań, Wydawnictwo ABOS.

Strzyżewski Cz., łastowiecki M., Kara M. 2003, Wczesnośredniowieczne grodzisko w Moraczewie pod Ostrowem Lednickim. Komunikat o wynikach badań archeologicznych w latach 1977-1981, „Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne”, t. 6, s. 76-93.

Suchodolski H. 2016, Obol zmarłych (monety i pieniądz kruszcowy) na cmentarzysku w Dziekanowicach, stan. 22, w: J. Wrzesiński (red.), Nummus bonum fragile est. Groby z monetami wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Dziekanowicach, Lednica, Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, s. 157-195.

Tuszyński M. 1995, Grodzisko w Grzybowie, stan. 1, gm. Września, woj. poznańskie. Doniesienie wstępne, „Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne”, t. 3, s. 201-204.

Tuszyński M. 2004, Spotkania z archeologią. Spotkanie I. Grzybowo 1988-2003, Toruń.

Tymieniecki K. 1951, Ziemie polskie w starożytności. Ludy i kultury najdawniejsze, Poznań, Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.

Tymieniecki K., Labuda G., łowmiański H. (red.) 2002, Początki państwa polskiego. Księga tysiąclecia, Poznań, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Urbańczyk P. 2008, Trudne początki Polski, Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Urbańczyk P. 2012, Mieszko Pierwszy Tajemniczy, Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Urbańczyk P. 2015, Zanim Polska została Polską, Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Widajewicz J. 1948, Początki Polski, Wrocław–Warszawa, Książnica Atlas.

Witczak K.T. 2000, Z problematyki Słowiańszczyzny plemiennej, cz. 6. „Goplanie” i Bierdzanie, czyli rzecz o prapolskim zasiedleniu Kujaw, „Slavia Occidentalis”, t. 57, s. 149-165.

Witczak K.T. 2012, Z problematyki Słowiańszczyzny plemiennej, cz. 5. Wierzyczanie (Uerizane), plemię wschodniopomorskie znad rzeki Wierzycy, „Pomorania Antiqua”, t. 24, s. 1-18.

Wrzesiński J. 2022a, Stratygrafia według danych z lat 2018-2019. Katalog nawarstwień, w: M. Danielewski, J. Wrzesiński, z udziałem A. Głód (red.), Wczesnośredniowieczny gród w Grzybowie, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, s. 155-170.

Wrzesiński J. 2022b, Zmarli i ich groby na cmentarzysku w Dziekanowicach, w: J. Wrzesiński (red.), Mortui viventes obligant. Cmentarzysko wczesnośredniowieczne w Dziekanowicach, Lednica, Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, s. 45-232.

Wrzesiński J., Danielewski M. 2018, Zaplecze osadnicze grodu w Grzybowie, „Historia Slavorum Occidentis” 17, nr 2, s. 86-104.

Wojciechowski Z. 1955, Studia historyczne, Warszawa, Instytut Wydawniczy „Pax”.

Zajączkowski S.M. 1951, Studia nad terytorialnym formowaniem się ziemi łęczyckiej i sieradzkiej, łódź, łódzkie Towarzystwo Naukowe.

Zajączkowski S.M. 1953, W sprawie plemion Łęczycan i Sieradzan, „Slavia Antiqua”, t. 4, s. 117-130.

https://dziennikustaw.gov.pl/D2022000220201.pdf (dostęp: 8.04.2023).