Opowieść o zdobyciu Konstantynopola przez uczestników czwartej wyprawy krzyżowej (6712/1204) w średniowiecznej ruskiej tradycji historiograficznej
PDF

Słowa kluczowe

Old Russian literature
Novgorod the Great
Novgorod First Chronicle
Constantinople
Fourth Crusade

Jak cytować

Brzozowska, Z. A. (2016). Opowieść o zdobyciu Konstantynopola przez uczestników czwartej wyprawy krzyżowej (6712/1204) w średniowiecznej ruskiej tradycji historiograficznej. Slavia Antiqua. Rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim, (57), 109–152. https://doi.org/10.14746/sa.2016.57.6

Abstrakt

The Old-Russian account about the siege of Constantinople by participants of the Fourth Crusade in 1204 has survived in several East Slavic historiographical texts and represents primarily an independent literary work. Certainly, the earliest of these texts is the Novgorod First Chronicle. It is an older edition preserved only in one copy – the so-called “Synodal manuscript”, which was written in the middle of the thirteenth century. At that time the story was written. Its author could have taken information about the events he described directly from eyewitnesses. His account of events is characterized by objectivity and credibility and constitutes a valuable resource for the study of the Fourth Crusade
https://doi.org/10.14746/sa.2016.57.6
PDF

Bibliografia

Geoffroy de Villehardouin 2003, Zdobycie Konstantynopola, tłum. Z. Pentek, Poznań, Wydawnictwo Poznańskie.

Nicetas Choniates 1975, Historia, red. J.L. van Dieten, Berolini, Walter de Gruyter.

Robert de Clari 1997, Zdobycie Konstantynopola, tłum. Z. Pentek, Poznań, Antykwariat Naukowy im. Jana Konstantego Żupańskiego.

Angold M. 2006, Czwarta krucjata, Warszawa, Wydawnictwo Bellona.

Bednarek B. 2001, Epos europejski, Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Brzozowska Z.A. 2016, Itinerarium Stefana z Nowogrodu z opisem konstantynopolitańskiego portu Kontoskalion (1348/1349). Przekład, w: M.J. Leszka i K. Marinow, red. Miasto na skrzyżowaniu mórz i kontynentów. Wczesno- i Średniobizantyński Konstantynopol jako miasto portowe, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 227-260.

Dąbrowski D. 2012, Daniel Romanowicz. Król Rusi (ok. 1201-1264). Biografia polityczna, Kraków, Wydawnictwo Avalon.

De Mundo S.I. 1950, La Cuarta crazada segun el cronista novgorodense. Anales de historia antigua у medieval, Universidad de Buenos Aires, 2, s. 135-141.

Dollinger P. 1997, Dzieje Hanzy. XII-XVII w., Warszawa, Volumen. Niezależna Oficyna Wydawnicza.

Freydank D. 1968, Die altrussische Erzählung über die Eroberung Konstantinopels 1204 (Chronista Novgorodensis), „Byzantinoslavica”, 29, s. 334-359.

Gordon J. 1973, The Novgorod Account of the Fourth Crusade, „Byzantion”, 43, s. 297-311.

Grala H. 1986, Tradycja dziejopisarska o pobycie władcy Bizancjum w Haliczu (Jan Długosz i kronikarz hustyński), „Kwartalnik Historyczny”, 93.3, s. 639-661.

Janin R. 1950, Constantinople byzantine. Développement urbaine et répertoire topographique, Paris, Institut Français d’Études Byzantines.

Kompa A. 2011, Konstantynopolitańskie zabytki w Stambule, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica, 87, s. 123-214.

Leszka M.J. i Wolińska T., red. 2011, Konstantynopol – Nowy Rzym. Miasto i ludzie w okresie wczesnobizantyńskim, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Madden T.F. 1991/1992, The Fires of the Fourth Crusade in Constantinople 1203-1204. A Damage Assessment, „Byzantinische Zeitschrift”, 84/85, s. 72-93.

Madden T.F. 1993, Venice and Constantinople in 1171 and 1172. Enrico Dandolo’s Attitude towards Byzantium, Mediterranean Historical Review, 8.2, s. 166-185.

Madden T.F. 1995, Outside and Inside the Fourth Crusade, The International History Review, 17.4, s. 726-743.

Maiorov A.V. 2016, Eufrozyna Halicka. Córka imperatora bizantyńskiego na Rusi halicko-wołyńskiej (ok. 1176-1180 – po 1253), Kraków, Wydawnictwo Avalon.

Majeska G.P. 1984, Russian Travelers to Constantinople in the 14th and 15th centuries, Washington, Dumbarton Oaks Research Library and Collection.

Meschini M. 2007, 1204. Tajemnica IV wyprawy krzyżowej i podboju Konstantynopola, Kielce, Wydawnictwo „Jedność”.

Nagirnyy V. 2011, Polityka zagraniczna księstw ziem halickiej i wołyńskiej w latach 1198(1199)-1264, Kraków, Polska Akademia Umiejętności.

Naumow A. i Stradomski J. 2005, Echa IV krucjaty w dawnej literaturze ruskiej, w: Z.J. Kijas i M. Salamon, red. IV krucjata. Historia. Reperkusje. Konsekwencje, Kraków, Wydawnictwo WAM, s. 237- 251.

Patri S. 1988, La relation russe de quatrieme croisade, „Byzantion” 58.2, ss. 461-474.

Pentek Z. 2004, Cesarstwo łacińskie 1204-1261. Kolonialne państwo krzyżowców czy Neobizancjum?, Poznań, Wydawnictwo Poznańskie.

Patri S. 2005, Z historii IV krucjaty (1198-1204) – zagadnienia polityczne wyprawy i punkty zwrotne w czasie jej trwania, w: Z.J. Kijas i M. Salamon, red. IV krucjata. Historia. Reperkusje. Konsekwencje, Kraków, Wydawnictwo WAM, s. 55-106.

Quirini-Popławska D. 2005, Znaczenie Republiki Weneckiej we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego na przełomie XII/XIII w., w: Z.J. Kijas i M. Salamon, red. IV krucjata. Historia. Reperkusje. Konsekwencje, Kraków, Wydawnictwo WAM, s. 5-30.

Runciman S. 1987, Dzieje wypraw krzyżowych, III, Królestwo Akki i późniejsze krucjaty, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.

Salamon M. 2005, Ocalone świętości. O tradycji ikon, które przetrwały okupację łacińską, w: Z.J. Kijas i M. Salamon, red. IV krucjata. Historia. Reperkusje. Konsekwencje, Kraków, Wydawnictwo WAM, s. 182-193.

Sawa R. 1991/1992, Opowieść o budowie Wielkiego Kościoła Bożego zwanego kościołem Mądrości Bożej w Konstantynopolu (Narratio de structura templi S. Sophiae), „Vox Patrum”, 11/12.20-23, ss. 409-428.

Suszko H. 2003, Latopis hustyński. Opracowanie, przekład i komentarze, Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Van Millingen A. 1899, Byzantine Constantinople. The Walls of the City and Adjoining Historical Sites, London, J. Murray.

Бицилли П.М. 2006, Новгородское сказание о IV-м крестовом походе, w: П.М. Бицилли, Избран- ные труды по средневековой истории: Россия и Запад, Москва, Языки славянских культур, s. 603-608.

Бобров А.Г. 2001, Новгородские летописи XV в., Санкт-Петербург, Издательство „Дмитрий Була- нин”.

Бобров А.Г., Клосс Б.М. ed. 2000, Новгородская четвертая летопись, Москва, Языки русской культуры.

Гимон Т.В., Гиппиус А.А. 1999, Новые данные по истории текста Новгородской первой летопи- си, Новгородский исторический сборник, 7(17), s. 18-47.

Гиппиус А.А. 1997, К истории сложения текста Новгородской первой летописи, Новгородский исторический сборник, 6(16), s. 3-72.

Заборов М.А. 1971, Известия русских современников о крестовых походах, Византийский Времен- ник, 31, s. 84-107.

Казакова Н.А. 1975, Русско-ливонские и русско-ганзейскуе отношения. Конец XIV-начало XVI в., Ленинград, Издательство „Наука”.

Клосс Б.М. 1972, К вопросу о происхождении Еллинского летописца второго вида, Труды Отдела древнерусской литературы, 27, s. 370-379.

Клосс Б.М., Лурье Я.С. 1976, Русские летописи XI-XV вв. (Материалы для описания), w: Методи- ческие рекомендации по описанию славяно-русских рукописей для Сводного каталога рукопи- сей, хранящихся в СССР, II, vol. 2, Москва, Институт истории СССР АН СССР.

Лихачев Д.С. 1948, Еллинский летописец второго вида и правительственные круги Москвы конца XV в., Труды Отдела древнерусской литературы, 6, s. 100-110.

Лучицкая С.И. 2006, Четвертый крестовый поход глазами русского современника, Византийский Временник, 65, s. 107-125.

Майоров А.В. 2011, Русь, Византия и Западная Европа: Из истории внешнеполитических и куль- турных связей ΧII-ΧIII вв., Санкт-Петербург, Издательство „Дмитрий Буланин”.

Мещерский Н.А. 1954, Древнерусская повесть о взятии Царьграда фрягами в 1204 г., Труды От- дела древнерусской литературы, 10, s. 12-135.

Мещерский Н.А. 1956, Древнерусская повесть о взятии Царьграда фрягами как источник по истории Византии, „Византийский Временник”, 9, s. 170-185.

Подобедова О.И. 1981, Повесть О взятии Царьграда от крестоносцев в 1204 г. в интерпретации русского миниатюриста второй половины XVI в., w: Actes du XVe Congres International d’etudes byzantines. Athenes, 1976, vol. 2, Art et Archeologie. Communications, Athenes, Association Internationale des Études Byzantines, s. 639-648.

Прончатов Н.Ф. 1967, О значении термина „изременани” в Новгородской летописи, „Византий- ский Временник”, 27, s. 325-327.

Ракова С. 2007, Четвъртият кръстоносен поход в историческата памет на православните сла- вяни, София, Институт по балканистика.

Творогов О.В. 1975, Древнерусские хронографы, Ленинград, Издательство „Наука”.

Творогов О.В. 1987, Повесть о взятии Царьграда фрягами, w: Д.С. Лихачев, red., Словарь книж- ников и книжности Древней Руси (XI – первая половина XIV в.), Ленинград, Издательство „Наука”, s. 352-354.

Творогов О.В. 1989, Летописец Еллинский и Римский, w: Д.С. Лихачев, red., Словарь книжников и книжности Древней Руси (вторая половина XIV-XVI в.), t. 2, Ленинград, Издательство „Наука”, s. 18-20.

Хорошкевич А.Л. 1963, Торговля Великого Новгорода с Прибалтикой и Западной Европой в XIV-XV вв., Москва, Академия наук СССР.