Abstract
In the eighteenth and nineteenth century in the vicinity of the village of Górzec was found a set of artefacts probably representing scattered treasure from the beginning of the Migration Period. Such deposits are an expression of the rapid changes in the circulation of capital and the perception of value in this period. The influx of large quantities of gold and changes in silver’s value resulted in rapid changes in the status of various groups and individuals. An unstable social hierarchy is a prerequisite for the existence of the phenomenon of the potlatch, i.e. the ostentatious consumption or removal of goods from circulation. It seems that the deposits of the Migration Period should be considered this way. In 2010-2011 in the area of Górzec, excavations were undertaken. The aim was to discover of the remains of settlements from the time of the deposition of the treasure. As a result of this work, the existence of a settlement from phase D-D2 of the Migration Period was revealed. Hence, it is most likely that it is slightly younger than the treasure, but this is still open to question.References
Teksty źródłowe:
Krymhilda, Opowieść rycerska o Nibelungach. Według średniowiecznego eposu napisał Robert Stiller, Warszawa 1974.
Plotyn, Enneady, w: Enneady I-III. Przełożył i wstępem poprzedził Adam Krokiewicz, Warszawa 2000.
AP – Archiwum Państwowe Wrocław, Wydział Samorządowy Prowincji Śląskiej.
Opracowania:
Abramowicz A. 1959, Oszczywilk distr. de Kalisz, Inv. Arch. Pol. fasc. 2, Pl. 14.
Baranowski B. 1981, W kręgu upiorów i wilkołaków, Łódź.
Baranowski T., Pudełko E., Split A.A. 2003, Pradzieje i wczesne średniowiecze regionu kaliskiego, Kalisz.
Bernholz P. 2003, Monetary Regimes and Inflation, assachusetts.
Bljujenė A. 2006, Watersherd between Eastern and Western Lithuania during the Early and Late Migration Period, Archaeologia Lituana, t. 7, s. 123-143.
Bljujenė A., Curta F. 2011, Exotic Lands, Quixotic Friends: Eastern Lithuania and the Carpatian Basin in Late Antiquity and the Early Middle Ages (AD c 380 to c 620), Medieval Archaeology, t. 55, s. 29-65.
Błażejewski A. 1998, Obrządek pogrzebowy kultury przeworskiej na Śląsku, Wrocław.
Błażejewski A. 2015, A brooch from Wrocław area. A contribution to the research on the migration period in south-west Poland, „Slavia Antiqua”, t. 56, s. 171-182.
Błażejewski A., Borkowski T., Madera P. 2015, Złota lunula z Małuszowa, pow. wrocławski. Wystąpienie na konferencji: XIX Śląskie Sympozjum Archeologiczne, Wrocław 27-29.05.2015.
Bohr M. 2015, Szkieletowe groby późnej fazy kultury przeworskiej z Czeladzi, pow. górowski. Uwagi o obrządku pogrzebowym kultury przeworskiej na Dolnym Śląsku, „Slavia Antiqua”, t. 56, s. 183-196.
Bursche A. 1984, Moneta i kruszec w kulturze wielbarskiej w okresie późnorzymskim, „Przegląd Archeologiczny”, t. 31, s. 47-90.
Bursche A. 2005, Rola źródeł numizmatycznych w studiach nad sytuacja osadnicza i kulturową na ziemiach polskich u schyłku starożytności, w: P. Kaczanowski, M. Parczewski (red.), Archeologia o początkach Słowian, s. 213-124, Kraków.
Bursche A. 2008, Function of Roman coins in Barbaricum of Later Antiquity. An anthropological essay, w: Roman coins outside the Empire Ways and Phases, Contexts and Functions Proceedings of ESF/SCH Exploratory workshop Radziwiłł Palace, Nieborów (Poland) 3-6 September 2005, s. 395-416, Warszawa.
Cary M., Scullard H.H. 1992, Dzieje Rzymu, t. 2, Warszawa.
Ciesielska A. 2012, Przemiany kulturowe na obszarze między Odrą a Wisłą na przełomie starożytności i średniowiecza. Studium metodologiczne, Poznań.
Ciołek R. 2001, Katalog znalezisk monet rzymskich na Pomorzu, Światowit, Supplement series A: Antiquity, t. 2, Warszawa.
Ciołek R. 2003, Znaleziska solidów na Pomorzu, Wiadomości Numizmatyczne, 47, z. 2, s. 163-180.
Ciołek R. 2008, Die Fundmünzen der Römischen Zeit in Polen, Schlesien, Wetteren.
Chrószcz A., Janeczek M., Gralak T. 2014, Szczątki kostne z wielokulturowego stanowiska archeologicznego Górzec 13, pow. strzeliński, woj. dolnośląskie, Polska, „Przegląd Archeologiczny”, t. 62, s. 71-124.
Dąbrowski K. 1956, Sprawozdanie z prac wykopaliskowych we wsi Piwonice, pow. Kalisz w 1953 r., „Materiały Starożytne”, t. l, s. 183-192.
Dąbrowski K., Karwowska J. 1954, Metoda konserwacji szkła rzymskiego na przykładzie kielicha ze wsi Piwonice, pow. Kalisz, „Wiadomości Archeologiczne”, t. 20, s. 179-185.
Demidziuk K. 2004, Archiwalia do archeologii ziemi strzelińskiej (do 1945 roku), Strzelin-Wrocław.
Dobrzańska H. 1990, Osada z późnego okresu rzymskiego w Igołomi, woj. Krakowskie, cz. 1 i 2, Kraków.
Dulęba P. 2014, Results of a surface survey carried out in Nieprowice, site 5, Pińczów district in 2007-2009, „Sprawozdania Archeologiczne”, t. 66, s. 315-357.
Dymowski A. 2007, Skarby monet rzymskich odkryte w ostatnim czasie na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej, Wiadomości Numizmatyczne, t. 51, s. 54-78.
Dymowski A. 2011, Znaleziska monet rzymskich z terenu Polski rejestrowane w pierwszych latach XXI w. Aspekty źródłoznawcze, Zielona Góra.
Dyrda K., Kontny B., Mączyńska M. 2014, Niezwykłe odkrycie grobu wojownika z wczesnego okresu wędrówek ludów w Juszkowie, gm. Pruszcz Gdański, w: R. Madyda-Legutko, J. Rodzińska-Nowak (red.), Honoratissimum assensus genus Est armis laudare. Studia dedykowane Profesorowi Piotrowi Kaczanowskiemu z okazji siedemdziesiątej rocznicy urodzin, s. 111-134.
Fitzke J. 1938, Odkrycie osady z wczesnego okresu rzymskiego i cmentarzyska z okresu wędrówek ludów w Oszczywilku w pow. kaliskim, „Z Otchłani Wieków”, t. 9, s. 21-38.
Gałęzowska A. 2016, Zapomniane monety ze skarbu z Siedlikowa, w: A. Michałowski, M. Teska, M. Żółkiewski (red.), Viator per devia scientiae intera. Studia nad problematyką okresów przedrzymskiego rzymskiego, wędrówek ludów i wczesnego średniowiecza, s. 166-181, Poznań.
Gedl B.1972, Szkieletowy grób z okresu wędrówek ludów na stanowisku 1 w Kietrzu, pow. Głubczyce, „Materiały Archeologiczne”, t. 13, s. 165-170.
Gedl B. 1988, Obiekty z okresu wpływów rzymskich na cmentarzysku w Kietrzu woj. Opole, Scripta Archaeologica,
t. 2, s. 119-198.
Godłowski K. 1977, Materiały do poznania kultury przeworskiej na Górnym Śląsku (cz. II), Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne, t. 4, s. 7-237.
Godłowski K. 1979, Z badań nad zagadnieniem rozprzestrzeniania się Słowian w V-VII w. n.e. Kraków.
Godłowski K. 1981a. Okres wędrówek ludów na Pomorzu, Pomorania Antiqua, t. 10, 65-129.
Godłowski K. 1981b, Kultura przeworska, w: W. Hensel (red.), Prahistoria Ziem Polskich, t. 5. Późny okres lateński
i okres rzymski, s. 57-135, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.
Godłowski K. 1985, Przemiany kulturowe i osadnicze w południowej i środkowej Polsce w okresie przedrzymskim i w okresie rzymskim. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź.
Godłowski K. 1995, Das „Fürstengrab” des 5 Jhs. und der „Fürstensitz” in Jakuszowice in Südpolen, w: La noblesse
Romaine et les chefes Barbares du IIIe au VIIe siĕcle, s. 155-179.
Gralak T. 2008, Przyczynek do poznania związków kulturowych cmentarzyska w Żernikach Wielkich, stan. 4, w powiecie wrocławskim, w: A. Błażejewski (red.), Labor et Patientia Studia Archaeologica Stanislao Pazda Dedicata, s. 361-374, Wrocław.
Gralak T. 2010a, Górzec stanowisko 13, pow. strzeliński, woj. dolnośląskie, sprawozdanie z badań wykopaliskowych. Wrocław. Maszynopis w archiwum Urzędu Konserwatorskiego we Wrocławiu.
Gralak T. 2010b, Impacts of steppe peoples on the Polish territories: model analysis on the example of socalled influences of the Huns, w: B. Gediga, W. Piotrowski (red.), Rola głównych centrów kulturowych w kształtowaniu oblicza kulturowego Europy Środkowej we wczesnych okresach epoki żelaza, s. 41-72, Biskupin-Wrocław.
Gralak T. 2011. Górzec stanowisko 13, pow. strzeliński, woj. dolnośląskie, sprawozdanie z badań wykopaliskowych w 2011 roku. Wrocław. Maszynopis w archiwum Urzędu Konserwatorskiego we Wrocławiu.
Gralak T. 2012a, Influence from the Danubian Zone of the Barbaricum on the Territory of Poland in Late Antiquity. Archaeological Studies, Wrocław. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Gralak T. 2012b, Badania osady ludności kultury lateńskiej z Górca, stanowisko 13, w powiecie strzelińskim, „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne”, t. 54, s. 139-160.
Gralak T. 2012c, „Użył jak pies w studni”, czyli o pochówkach zwierzęcych z osady w Polwicy-Skrzypniku, pow. Oława z późnego okresu wpływów rzymskich i początku okresu wędrówek ludów, „Przegląd Archeologiczny”, t. 60, s. 107-132.
Gralak T. 2016, Gniechowice stan. 13, woj. dolnośląskie sprawozdanie z badań powierzchniowych i sondażowych. Maszynopis w archiwum Urzędu Konserwatorskiego we Wrocławiu.
Gralak T., Lisowska E., Sadowski K. 2012, Wyroby kamienne z osady z XII-XIII w. w Górcu, stanowisko 13, w powiecie strzelińskim na tle lokalnego zaplecza surowcowego – serii łupków kwarcytowych z Jegłowej, „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne”, t. 54, s. 257-288.
Gralak T., Paszkiewicz B. 2010, Górzec, gm. Strzelin, pow. strzeliński, „Wiadomości Numizmatyczne”, R. 54, z. 1 (189), s. 94-95.
Gralak T., Waniek W. 2017, A burial ground from the Migration period from Tyniec nad Ślęzą in Wrocław district, w: E. Droberjar,
B. Komoróczy (red.) Archeologie barbarů 2016, (w druku).
Gralak T., Wodejko I., Wyszyńska J. 2002, Wyniki badań stan. 46 w Kłodzku z przełomu późnego okresu wpływów rzymskich i okresu wędrówek ludów, Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, t. 44, s. 519-524.
Iluk J. 1998, Bałtycki epizod wczesno bizantyjskich dziejów. Znaleziska solidów na Pomorzu nadwiślańskim z V i VI wieku, w: Gdańsk średniowieczny w świetle najnowszych badań archeologicznych i historycznych, s. 51-63, Gdańsk.
Jahn M. 1918, Die oberschlesichen Funde aus der römischen Kaiserzeit, Prähistorische Zeitschrift, t. 10, s. 80-149.
Jahn M. 1926, Germanische Gräber aus der Kaiserzeit, Altschlesien, t. 1, s. 233-248.
Kokowski A. 2005, Starożytna Polska, Warszawa.
Kondracki J. 1994, Geografia Polsk., Mezoregiony fizyczno- geograficzne, Warszawa.
Konik E. 1965, Znaleziska monet rzymskich na Śląsku, Wrocław.
Kowalski J. 1991, Z badań nad chronologią okresu wędrówek ludów na ziemiach zachodniobałtyjskich (faza E), „Archeologia Bałtyjska”, s. 67-85.
Kowalski J. 2000, Chronologia grupy elbląskiej i olsztyńskiej kręgu zachodniobałtyjskiego (V-VII w.). Zarys problematyki, „Barbaricum”, t. 6, s. 203-266.
Krause E. 1904, Der Fund von Höckricht, Kreis Ohlau, Schlesiens Vorzeit in Bild und Schrift, Neue Folge, t. 3, s. 46-50.
Kunisz A. 1985, Znaleziska monet rzymskich z Małopolski, Biblioteka archeologiczna, t. 30, Wrocław.
Nosek S. 1959, Jakuszowice, distr. De Pińczów, Inv. Arch., fasc. 2, Pl. 15.
Madyda-Legutko R. 1996, Zróżnicowanie kulturowe polskiej strefy beskidzkiej w okresie lateńskim i rzymskim, Kraków.
Makiewicz T. 2005, O tak zwanej ceramice pseudośredniowiecznej w Polsce, „Archaeologia Historica Polona”, t. 15/2, s. 169-186.
Makiewicz T., Kaczor W., Krąpiec M., Makowiecki D., Miłosz E., Polcyn M. 2008, Studnia – cmentarzysko z okresu wędrówek ludów w obrębie kompleksu osadniczego w Konarzewie (stan 5), pow. Poznań Ziemski. Nowy typ obrządku pogrzebowego kultury przeworskiej, w: M. Olędzki, J. Skowron (red.), Kultura przeworska. Odkrycia–Interpretacje–Hipotezy, t. 2, s. 299-355. Łódź.
Mauss M. 2001, Szkic o darze. Forma i podstawa wymiany w społeczeństwach archaicznych, w: M. Mauss, Socjologia i antropologia, s. 165-306, Warszawa.
Mączyńska M. 1999, Schyłkowa faza kultury przeworskiej, Kultura przeworska, t. 3, s. 25-54.
Mertins O. 1906, Wegweiser durch die Urgeschichte Schlesiens, Breslau.
Muzolf B. 1994, Późnorzymska osada kultury przeworskiej w miejscowości Podzamcze, gmina Ogrodzieniec, woj. Katowice, Kultura przeworska, t. 1, s. 281-292.
Muzolf B. 1997a, Badania kompleksu stanowisk na Górze Birów w Podzamczu, województwo Katowickie, Badania archeologiczne na Górnym Śląsku i ziemiach pogranicznych w 1993 roku, s. 44-48, Katowice.
Muzolf B. 1997b, Badania wielokulturowego stanowiska na Górze Birów w Podzamczu, województwo katowickie, Badania archeologiczne na Górnym Śląsku i ziemiach pogranicznych w 1994 roku, s. 119- 131, Katowice.
Nowicka E. 2006, Świat człowieka – świat kultury, Warszawa.
Pazda S. 1966, Ceramika siwa na Dolnym Śląsku w świetle ostatnich odkryć, „Silesia Antiqua”, t. 8, s. 75-103.
Pazda S. 1976, Badania nad problematyką pracowni garncarskich z IV-V w. na Dolnym Śląsku, „Studia Archeologiczne”, t. 7, s. 165-202, Wrocław.
Pazda S. 1980, Studia nad rozwojem i zróżnicowaniem lokalnym kultury przeworskiej na Dolnym Śląsku, „Studia Archeologiczne”, t. 10, Wrocław.
Pazda S. 1994, Brzeski rejon starożytnej metalurgii żelaza (IV-V w. n.e.), „Studia Archeologiczne”, t. 25, Wrocław.
Pazda S. 2008, Niektóre problemy w badaniach nad późnostarożytnym garncarstwem warsztatowym na Śląsku, w: A. Błażejewski (red.), Ceramika warsztatowa w środkowoeuropejskim Barbaricum, s. 267-286, Wrocław.
Petersen E. 1933, Ein neuer Schatzfund aus der Völkerwanderungszeit im Breslauer Museum, Schlesiens
Vorzeit, N. F., t. 10, s. 30-34.
Petersen E. – 1935. Schlesien von der Eisenzeit bis ins Mittelalter. Einfürung in die Vor- und Frühgeschichte des Landes., Berlin-Leipzig.
Petersen E. 1936, Fragen der germanischen Besiedlung im Raume zwischen Oder und Weichsel in der Völkerwanderungszeit,
Mannus, t. 28, s. 19-65.
Petersen E. 1939, Der ostelbische Raum als germanisches Kraftfeld im Lichte der Bodenfunde des 6-8 Jahrhunderts, Leipzig.
Petersen E. 1940, Zum völkerwanderungszeitlichen Hortfund von Konarzew, Kr. Lentschütz (jetz Reichsgau Wartheland),
Nachrichtenblatt für Deutche Vorzeit, t. 16, s. 278-279.
Petersen E. 1944, Bekannte und unbekannte germanische Funde der Frühen Völkerwanderungszeit aus Osten, Posener Jahrbuch für Vorgeschichte, t. 1, s. 75-86.
Raschke G. 1940. Zum Bronzekessel von Raase – Bennisch, Altschlesien, t. 9, s. 14-119.
Rodzińska-Nowak J. 2000, Zur möglischkeit einer Deutung der Siedlungsmaterialen der Przeworsk – Kultur aus der spätesten phase der römischen Kaiserzeit und der rühvölkerwanderungszeit, w: Mączyńska M., Grabarczyk T. (red.), Die spätrömische Kaiserzeit und die frühe Völkerwanderungszeit in Mittel – und Osteuropa, s. 193-201. Łódź.
Rodzińska-Nowak J. 2005, Ceramika jako źródło do studiów nad przemianami kulturowymi i osadniczymi w starożytności i w początkach wczesnego średniowiecza, w: P. Kaczanowski, M. Parczewski (red.), Archeologia o początkach Słowian, s. 267-280, Kraków.
Rolnick A., Weber W. 1986, Gresham’s Law or Gresham’s Fallacy?, Journal of Political Economy, t. 94/1, s. 185-99.
Szydłowski J. 1977, Grupa dobrodzieńska jako wyraz lokalnych przemian w schyłkowej fazie kultury, Katowice.
Tejral J. 1986, Fremde Einflüsse und kulturelle Veränderungen nördlich der mittleren Donau zu Beginn der Völkerwanderungszeit, Archaeologia Baltica, t. 7, s. 175-238.
Tejral J. 1987, Zur Chronologie und Deutung der südöstlischen Kulturelemente in der frühen Völkervanderungszeit Mitteleuropas, w: Die Völkerwanderungszeit in Karpatenbecken, Anzeiger der germanischen Nationalmuseums Nürnberg, s. 11-46.
Tejral J. 1988, Zur Chronologie der frühen Völkerwanderungszeit in mittlerem Donauraum, Archaeologia Austriaca, t. 72, s. 223-304.
Tempelmann-Mączyńska M. 1985, Die Perlen der römischen Kaiserzeit und der frühen Phase der Völkerwanderungszeit im mitteleuropäischen Barbaricum, Römisch-Germanische Forschungen, B. 43.
Tyszkiewicz L.A. 2004, Hunowie w Europie Ich wpływ na Cesarstwo wschodnie i zachodnie oraz na ludy barbarzyńskie, Wrocław.
Wawrzeniecki M. 1912, Poszukiwania zabytków przedhistorycznych w Królestwie Polskim, Materiały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne, t. 12, s. 34-52.
Wielowiejski P. 1990, Skarb bursztynu z późnego okresu rzymskiego odkryty w miejscowości Bassonia, woj. lubelskie, Prace Muzeum Ziemi, z. 41, s. 101-133.
Zotz L. 1935, Die spätgermanische Kultur Schlesiens im Gräberfeld von Gross Sürding, Leipzig.
Żak J.1962, Studnia nad kontaktami handlowymi społeczeństw zachodniosłowiańskich ze skandynawskimi od VI do VIII w. n.e., Wrocław-Warszawa-Kraków.
Żychliński D. 2008, Giecz i Cieśle – osady ludności kultury przeworskiej z okresu wędrówek ludów w Wielkopolsce, w: E. Droberjar, B. Komoróczy, D. Vachútová (red.), Barbarská sídliště. Chronologické aspekty jej ich vývoje ve svetlem nových archeologických výskumů (Archeologie Barbaroů 2007), s. 345-388, Brno.
Żychliński D., Goslar T. 2008, Daty radiowęglowe z wielkopolskich osad ludności kultury przeworskiej z okresu wędrówek ludów, w:
A. Błażejewski (red.), Labor et Patientia Studia Archaeologica Stanislao Pazda Dedicata, s. 333-343, Wrocław.
License
The copyrights are held by the author(s) of a work who grant the Journal a licence to publish the work.