Późnośredniowieczne naczynia z Międzyrzecza. Przyczynek do studiów nad pochodzeniem i użytkowaniem wyrobów szklanych
PDF

Słowa kluczowe

late Middle Ages
Międzyrzecz
gord
glass vessels
potassium glass

Jak cytować

Sawicka, J. (2020). Późnośredniowieczne naczynia z Międzyrzecza. Przyczynek do studiów nad pochodzeniem i użytkowaniem wyrobów szklanych. Slavia Antiqua. Rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim, (60), 371–392. https://doi.org/10.14746/sa.2019.60.15

Abstrakt

In the late medieval settlement layers of the gord in Międzyrzecz, a small collection of glass vessels was excavated. Several forms of tableware were reconstructed and research was conducted into the chemical composition of the glass. The examined piece of a vessel and the glass is potassium glass which comes in two varieties: calcium-potassium-magnesium-silica (CaO-K2O-MgO-SiO2) and calcium-potassium-magnesium-aluminium-silica (CaO-K2O-MgO-Al.2O3-SiO2). The forms of the vessels and the chemical composition of the examined glass indicate the basic goods manufactured in Central Europe.

https://doi.org/10.14746/sa.2019.60.15
PDF

Bibliografia

Arndt B. 2008, Lifestyle. Nachweise für Luxus im spätmittelalterlichen Göttingen?, [in:] Lübecker Colloquium zur Stadtarchäologie im Hanseraum VI: Luxus und Lifestyle, ed. K. Kimminus-Schneider, D. Ehrenberg, M. Schneider, C. Sheehan, Beck, s. 169-184.

Banach B., Kurnatowski S., Urbańska-Łosińska A., Zamelska-Monczak K. 2015, Gród i zamek późnośredniowieczny, [w:] red. S. Kurnatowski, Międzyrzecz. Gród i zamek w wiekach IX-XIV, s. 217-264.

Baumgartner E. 1987, Glas des späten Mittelalters: Die Sammlung Karl Amendt, Dusseldorf.

Beutmann J. 2014, Glasfünde des späten Mittelalters aus Sachsen, [w:] red. E. Černa, P. Steppuhn, Glasarchäologie in Europa. Regionen – Produkte – Analysen, Most, s. 145-168

Biszkont J. 2005, Późnośredniowieczne szklarstwo na Śląsku, Wrocław.

Černa E., 1998, Sklo ve výbave středověkého mosteckého domu, „Archeologia Historica”, t. 22, s. 331-344.

Černa E., Frýda F. 2010, Sklo vrcholného středovĕku – současný stav a perspektivy studia historických technologií, „Archeologia Historica” 35, 1-2, s. 335-357.

Ciepiela S. 1971a, Zabytki szklane ze Świecia nad Wisłą, „Pomorania Antiqua”, t. 3, s. 479-496.

Ciepiela S. 1971b, Ozdoby i naczynia szklane odkryte w Nakle nad Notecią, „Wiadomości Archeologiczne”, t. 36, s. 203-212.

Ciepiela S. 1971 c, Zabytki szklane z Solca nad Wisłą od końca XV do XVIII/XIX w., „Studia i Materiały z Historii Kultury Materialnej”, t. 45, s. 173-214.

Ciepiela S. 1987, Wyroby szklane od połowy XIII do połowy XVII wieku, [w:] Polskie szkło do połowy XIX wieku, s. 63-70, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź, s. 70-79.

Ciepiela S. 1991, Szklanice fletowate ze Starego Miasta w Warszawie (XIV/XV – 1 ćwierci XVII wieku), Acta Universitatis Nicolai Copernici, seria Archeologia XIX, Archeologia szkła 5, s. 25-42.

Dekówna M. 1980, Szkło w Europie wczesnośredniowiecznej, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.

Francke Cz. 1994, Późnośredniowieczne wyroby ze szkła z zamków w Bardzie i Gniewoszowie, woj. Wałbrzych, „Silesia Antiqua”, t. 36-37, s. 95-112.

Frýda F. 1991, Typologie středovekékeho skla v Čechach od 13. do 15./16. stoleti, Acta Universitatis Nicolai Copernici, seria Archeologia XVIII, Archeologia szkła 9, s. 235-262.

Gasparetto A. 1975, La verrerie venitienne et ses relations avec le Lewant Balkanique au Moyen Age, in: Verre medieval aux Balkans (Ve – XVe s.), V. Čubrilovič (ed.), Beograd..

Glaskultur… 2003, Glaskultur in Niedersachsen, [in:] Archäeologie und Bauforschung in Lüneburg, Bd. 5, ed. E. Ring, Husum.

Gluziński W. 1987, Szklarstwo śląskie od połowy XIII do polowy XVII wieku, [w:] Polskie szkło do połowy XIX wieku, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź, s. 63-69.

Gołębiewski A. 1992, Ornamentyka późnośredniowiecznych i nowożytnych naczyń szklanych (analiza zabytków archeologicznych z Elbląga i Torunia), „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, t. 40, s. 469-493.

Gołębiewski A. 1998, Użytkowanie naczyń szklanych w średniowiecznych miastach Pomorza i Prus, „Archeologia Historica Polona”, t. 7, s. 213-229.

Haggrén G., Sedláčkova H. 2007, Ribbed beakers with applied glass threads in Europe, „Památky archeologické” 98, s. 185-250.

Harden D.B. 1966, Some glass fragments, mainly of the 12th-13th century a.d. from Northern Apulia, „Journal of Glass Studies”, vol. 8, s. 70-79.

Historie… 2005, Historie sklářskè výroby v českých zemich, I. dil. Od počatkú do konce 19. stoletni, Praha.

Kraków… 2007, Kraków. Europejskie miasto prawa magdeburskiego 1257-1791. Katalog wystawy Kraków.

Kurnatowski S. 2015, Dzieje Międzyrzecza w świetle źródeł pisanych, [w:] red. S. Kurnatowski, Międzyrzecz. Gród i zamek w wiekach IX-XIV, Warszawa, s. 19-42.

Kurnatowski S., Nalepa J. 1961, Z przeszłości Międzyrzecza, Poznań.

Markiewicz M. 1989, Szklanice fletowate z XIV/XV-XVIII wieku odkryte na zamku w Kole (woj. konińskie), Acta Universitatis Nicolai Copernici, seria Archeologia XIV, Archeologia szkła 3, s. 13-25.

Medieval glass… 2010, Medieval glass for Popes, Princes, and Peasants, ed. D. Whitehouse, Corning-New York.

Milewska M. 2007, Późnośredniowieczne i wczesnonowożytne importowane naczynia szklane z zamku w Pucku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 55, s. 5-20.

Mucha M. 1984, Archeologiczna weryfikacja nowożytnych hut szkła na terenie Wielkopolski południowo-wschodniej, Acta Universitatis Nicolai Copernici, seria Archeologia 10, s. 123-142.

Mucha M. 2000, Badania nad technologią wytopu szkła w hutach Wielkopolski wschodniej od XVII do połowy XIX wieku, „Archeologia Historica Polona”, t. 8, s. 247-280.

Mucha M. 2017, Późnośredniowieczna huta szkła w Wielkopolsce. Sokołowo Budzyńskie, gm. Budzyń, stan. 28, [w:] Ceramika i szkło w archeologii i konserwacji, S. Siemianowska, P. Rzeźnik, K. Chrzan, red., Wrocław, s. 307-330.

Nawrolska G. 2008, A Way of Life. Luxury in a Mediewal Town, [in:] Lübecker Colloquium zur Stadtarchäologie im Hanseraum VI: Luxus und Lifestyle, ed. K. Kimminus-Schneider, D. Ehrenberg, M. Schneider, C. Sheehan, Beck, s. 509-520.

Olczak J. 1960, Zagadnienie produkcji szklarskiej w Międzyrzeczu Wielkopolskim w świetle dotychczasowych badań archeologicznych, „Archeologia Polski”, t. 5, z. 1, s. 125-134.

Olczak J. 1995, Nowe materiały do dziejów użytkowania szkła na ziemiach polskich (część 3), Acta Universitatis Nicolai Copernici, Archeologia XXVII, Archeologia szkła 8, s. 3-52.

Olczak J. 1999, Zabytki szklane, [w:] Komorowo, stanowisko 12: osadnictwo nowożytne (XVII-XVIII w.), s. 83-97.

Olczak J., Jasiewiczowa E. 1963, Szklarstwo wczesnośredniowiecznego Wolina, Szczecin.

Prokopová A. 2014, Forschundstand zum mittelalterlichen Glas in Prag, [w:] red. E. Černa, P. Steppuhn, Glasarchäologie in Europa. Regionen – Produkte – Analysen, Most, s. 127-143.

Rademacher F. 1933, Die deutschen Gläser des Mittelalters, Berlin.

Röber R. 2008, Luxus im spätmittelalterlichen Konstanz: Die Aussage archäeoligischer, schriftlicher und baulicher Quellen, [in:] Lübecker Colloquium zur Stadtarchäologie im Hanseraum VI: Luxus und Lifestyle, ed. K. Kimminus-Schneider, D. Ehrenberg, M. Schneider, C. Sheehan, Beck, s. 419-446.

Rubnikowicz M. 1995, Badania nad późnośredniowiecznym i nowożytnym hutnictwem szkła na Pomorzu Gdańskim, Acta Universitatis Nicolai Copernici, Archeologia 22, Archeologia szkła 6, s. 63-75.

Sawicka J. 2015, Średniowieczne pracownie szklarskie w Międzyrzeczu, „Slavia Antiqua”, t. 56, s. 125-166.

Schutte S. 1983, Glas in der mittelalterlicher Stadt, [w:] Aus dem Alltag der mittelalterlicher Stadt, Handbuch zur Sonderausstellung vom 5 Dezember 1982 bis 24. April 1983 im Brehmer Landesmuseum für Kunst– und Kulturgeschichte (Focke-Museum), s. 133-144.

Ščapova J.L. 1973, Zasady interpretacji analiz składu szkła zabytkowego, „Archeologia Polski”, t. 18, z. 1, s. 15-72.

Sedlačkova H. 2003, Typologie des Glases aus dem 13 und 14 Jahrhundert aus Brünn, Mähren, [in:] Auf gläsernen Spuren. Der Beitrag Mitteleuropas zur archäologisch-historischen Glasforschung, ed. S Felgenhauer-Schmiedt, A. Hibner, H. Knittler, Wien, s. 127-138.

Sedlačkova H 2010, Vypovídaci hodnota archeologických nálezů skla na Moravé z obdobi ca 1200-1550, „Archeologia Historica”, 35/1-2, s. 359-366.

Sedlačkova H 2013, Abriss einer Typologie der Mittealterlicher Glasimporte aus Brno/Brünn, Mähren, Tschechische Republik, AIHV Annales du 16e Congrès, s. 237-240.

Sedlačkova H., Rohanová D., Lesák B., Šimončičová-Koóšová P. 2014, Medieval Glass from Bratislava (ca 1200-1450) in the Context of Contemporaneous Glass Production and Trade Contacts, „Památky archeologické”, 105, s. 215-264.

Siemianowska S., 2015, Późnośredniowieczny pucharek z pionowymi żeberkami w studni klasztoru bernardynów, [w:] Średniowieczna studnia klasztoru bernardynów z Jaworza. Badania interdyscyplinarne, A. Muła (red.), Jawor, s. 137-144.

Siemianowska S. 2015a, Późnośredniowieczne i nowożytne szkło naczyniowe z badań wykopaliskowych na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu prowadzonych w latach 1949-1961, 1963, „Silesia Antiqua”, t. 50, s. 203-286.

Stephan H.G., Wedepohl K.H., Hartmann G. 1997, Mittelalterliches Glas aus dem Reichskloster und der Stadtwüstung Corvey, „Germania” 75/2, s. 673-715.

Steppuhn P. 2003, Glas als Kulturgut, [w:] Glaskultur in Niedersachsen, Edgar Ring ed., s. 9-17.

Steppuhn P. 2016, Mittelalterliche und frühneuzeitliche Glasfunde aus der Altstadt von Lübeck, Lübeck.

Stiaffini D. 1999, Il vetro nel medioevo. Tecniche, strutture, manufatti, Roma.

Szajt J. 2015, Naczynia stołowe mieszczaństwa w XIII-XVI w. Przyczynek do studiów nad kulturą stołu późnośredniowiecznego Śląska, [w:] Różne oblicza średniowiecza. Z interdyscyplinarnych badań nad historią i kulturą wieków średnich, E.J. Kowalczyk (red.), t. 1, Wrocław, s. 45-66.

Teofil Prezbiter 1998, Diversarum Artium Schedula, przekład z jęz. łac. i opracowanie S. Kobielus, Kraków.

Wedepohl K.H. 1998, Mittelalterliches Glas in Mitteleuropa: Zusammensetzung, Herstellung, Rohstoffe, Nachrichten der Akademie der Wissenschaften in Göttingen. II. Matematisch-Physikalische Klasse. Nr. 1, s. 13-26.

Wedepohl K.H. 2003, Die chemische Charakterisierung mittelalterlicher Gläser und der Handel mit ihren Rohstoffen, „Beiträge zur Mittelalterarchäologie in Ősterreich” 19, s. 211-218.

Wedepohl K.H. 2010, The manufacture of medieval glass. Glassmaking in Europe between A.D. 500-1500, [in:] D. Whitehouse (ed.), Medieval glass for Popes, Princes, and Peasants, Corning-New York.

Wyrobisz A. 1968, Szkło w Polsce od XIV do XVII w., Wrocław-Warszawa-Kraków.

Wyrobisz A. 1987, Wytwórczość szklarska od połowy XIII do połowy XVII wieku [w:] Polskie szkło do połowy XIX wieku, s. 48-62, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź.