Keywords
social organisation
power centre
How to Cite
Abstract
In this article, an assumption has been made that in power centres, settlement concentration was accompanied by accumulation of goods, capital and weapons. Within the Przeworsk culture, the area in question encompassed the basins of the Prosna and the Warta. It remains uncertain if the area can be associated with the so-called Lugii Grove, a centre of political and religious power described by Tacitus.
References
Cassius Dio Cocceianus, Historia Romana, w: Kasjusz Dion Kokcejanus, Historia rzymska, przeł. i oprac. Władysław Madyda; wstępem historycznym opatrzyła Iza Bieżuńska-Małowist, Warszawa, Ossolineum, De Agostini 2005.
Claudii Ptolemaei, Geographia, Karl Müller (red. Parisiis), Didot, 1883.
O początkach narodu Longobardów (Origo gentis Langobardorum), tłumaczenie z łaciny, wstęp i opracowanie Artur Foryt, Sandomierz, Armoryka 2012.
Paulus Diaconus, Historia Langobardorum, w: P. Diakon, Historia rzymska; Historia Longobardów, przełożył, wstępem i komentarzem opatrzył Ignacy Lewandowski, Warszawa, Instytut Wydawniczy Pax 1995.
Scriptores Historiae Augustae, w: Historycy cesarstwa rzymskiego, Żywoty cesarzy od Hadriana do Numeriana, tłumaczyła, przedmowa, przypisami i skorowidzem opatrzyła Hanna Szelest. Juliusz Kapitolinus, Marek Antoniusz Filozof (Aureliusz), s. 63-91, Warszawa, Czytelnik 1966.
Strabonis, Geographica, Lipsiae, August Meinecke 1866. Tacyt, Roczniki, w: Tacyt Dzieła, tłumaczył Seweryn Hammer, t. 1, s. 65-498, Warszawa, Czytelnik 1957.
Tacyt, Germania, w: Tacyt Dzieła, tłumaczył Seweryn Hammer, t. 2, s. 263-290, Warszawa, Czytelnik 1957. Literatura Abramek B. 1985, Kultura przeworska na górną Wartą, „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi” 32, s. 89-107.
Andrałojć M., Andrałojć M. 2012, Mennictwo celtyckie na Kujawach. Celtic coinage in the Kujawy region, Poznań, Wydawnictwo REFUGIUM S.C.
Andrałojć M., Andrałojć M. 2014, Nieznane oblicze Związku Lugijskiego – o mennictwie celtyckim na ziemiach polskich. The unknown face of the Lugian Federation – Celtic coinage in the Polish lands, Inowrocław–Poznań, Fundacja ochrony dziedzictwa kulturowego społeczeństw Kujaw.
Baranowski T. 1985, Kaliskie skupisko osadnicze kultury przeworskiej (przemiany zasiedlenia), Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna 32, s. 35-44.
Baranowski T. 2010, Kalisia. Dlaczego można identyfikować Kalisię Ptolomeusza z Kaliszem nad Prosną?, w: S. Suchodolski, M. Zawadzki (red.), Od Kalisii do Kalisza. Skarby doliny Prosny, Stare Babice, Omikron, s. 95-98.
Baranowski T., Teske G. 1986, Stan i potrzeby badań nad kaliskim skupiskiem osadniczym w młodszym okresie przedrzymskim i w okresie rzymskim, Materiały z konferencji, Kraków, 14-16 listopada 1984, w: K. Godłowski, R. Madyda-Legutko (red.), Stan i potrzeby badań nad młodszym okresem przedrzymskim i okresem wpływów rzymskich w Polsce, Uniwersytet Jagielloński. Instytut Archeologii, Kraków, s. 241-247.
Bednarczyk J. 1997, Inowrocław, st. 100, gm. loco, woj. bydgoskie, AZP 45-40, Informator Archeologiczny: badania 31, s. 137-138.
Behm-Blancke G. 1983, Kult und Ideologie, w: B. Krüger (red.), Die Germanen, Band 1. Von den Anfängen bis zum 2. Jahrhundert unserer Zeitrechnung, Akademie-Verlag, Berlin, s. 363-385.
Biborski M. 1978, Miecze z okresu wpływów rzymskich na obszarze kultury przeworskiej, „Materiały Archeologiczne” 18, s. 53-165.
Bintley M. 2011, Revisiting the Semnonenhain: a Norse anthropogonic myth and the Germania, Pomegranate: The International Journal of Pagan Studies 13, s. 146-162.
Błaszczyk Z. 1975, Rozwój społeczno-gospodarczy Polski środkowej w okresie rzymskim, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi 22, s. 255-269.
Buko A. 2013, Najstarsze ośrodki Piastów w świetle danych archeologii, w: J. Banaszkiewicz, M. Kara, H. Mamzer (red.), Instytucja „wczesnego państwa” w perspektywie wielości i różnorodności kultur, Poznań, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, s. 331-354.
Bursche A. 1984, Moneta i kruszec w kulturze wielbarskiej w okresie późnorzymskim, „Przegląd Archeologiczny” 31, s. 47-90.
Bursche A. 1996, Najstarsze złote medaliony rzymskie z Barbaricum, w: A. Kokowski (red.), Studia Gothica I, Lublin, s. 85-100.
Bursche A. 1998, Złote medaliony rzymskie w Barbaricum. Symbolika prestiżu i władzy społeczeństw barbarzyńskich u schyłku starożytności, Światowit, Suplement series A, Antiquity, Warszawa.
Bursche A. 2003, Solidi from the Zagórzyn hoard, Polish Numismatic News 7, s. 40-66.
Bursche A. 2005, Rola źródeł numizmatycznych w studiach nad sytuacja osadnicza i kulturową na ziemiach polskich u schyłku starożytności, w: P. Kaczanowski, M. Parczewski (red.), Archeologia o początkach Słowian, Kraków, Księgarnia Akademicka, s. 213-124, Ciesielska A. 2012, Przemiany kulturowe na obszarze między Odrą a Wisłą na przełomie starożytności i średniowiecza Studium metodologiczne, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM.
Ciołek R. 2003, Znaleziska solidów na Pomorzu, „Wiadomości Numizmatyczne” 47, z. 2, s. 163-180.
Cofta-Broniewska A. 1979, Grupa Kruszańska kultury przeworskiej, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM.
Cofta-Broniewska A., Bednarczyk J. 1998, Miejsce obrzędowe z doby eolitu i schyłku starożytności w Inowrocławiu, st. 58, Poznań, Fundacja Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Społeczeństw Kujaw.
Csallány D. 1966, Die Bereg-Kultur, “Acta Antiqua et Archaeologica” 10, s. 87-88.
Czarnecka K. 2004, Arystokraci bursztynowego szlaku – władcy, wodzowie czy kapłani?, w: J. Andrzejowski, A. Kokowski, Ch. Leiber (red.), Wandalowie. Strażnicy bursztynowego szlaku. Katalog wystawy, Lublin, Wydawnictwo UMCS, s. 107-119.
Dąbrowska I., Dąbrowski K. 1967, Cmentarzysko z okresu późnolateńskiego i wpływów rzymskich w Wesółkach, pow. Kalisz, Wrocław–Warszawa–Kraków, Ossolineum, Wydawnictwo PAN.
Dąbrowska T. 1988, Wczesne fazy kultury przeworskiej chronologia – zasięg – powiązania, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Dąbrowska T. 1996, Frühe Stufen der Przeworsk – Kultur. Bemerkungen zu den Kontakten mit Südeuropa, w: Z. Woźniak (red.), Kontakte längs der Bernsteinstrasse (zwischen Caput Adriae und den Ostseegebieten) in der Zeit um Christi Geburt, Kraków, Muzeum Archeologiczne, s. 129-142.
Dąbrowski K. 1969, Uwagi o osadnictwie rejonu Kalisza na przełomie er, „Rocznik Kaliski” 2, s. 141-156.
Dąbrowski K., Kolendo J. 1967, Z badań nad mieczami rzymskimi w Europie środkowej i i północnej, „Archeologia Polski” 12, s. 383-426.
Dąbrowski K., Ślaska I. 1956, Łyżka odlewnicza ze wsi Piwonice, pow. Kalisz, „Wiadomości Archeologiczne” 23, s. 213-215.
Domański G. 2002, Ślęża w pradziejach i średniowieczu, Wrocław, Werk.
Droberjar E. 2000, Příběh o Marobudovi a jeho říši, Praha, Set Out.
Droberjar E. 2002, Encyklopedie řìmskié a germánskié archeologie v Čechách a na Moravĕ, Praha, Nakladatelství Libri.
Dumezil D. 2006, Bogowie Germanów. Szkice o kształtowaniu się religii skandynawskiej, Warszawa, Oficyna Naukowa.
Dymowski A. 2015, The Use of Celtic and Roman Coins in the Territory of Poland at the Turn of the Era – in Tandem or Separately? New Finds, New Evidence, “Notae Numismaticae – Zapiski Numizmatyczne” 10, s. 85-102.
Dymowski A., Romanowski A. 2017, Finds of Roman republican coins from the Przeworsk culture settlement concentration in the middle Prosna drainage, “Numismatický sborník” 31/2, s. 176-185.
Eliade M. 1993, Traktat o historii religii, Łódź, Wydawnictwo Opus.
Eliade M. 1994, Historia wierzeń i idei religijnych, t. 2. Od Gautamy Buddy do początków chrześcijaństwa, Warszawa, PAX.
Eliade M. 1997, Inicjacja, obrzędy, stowarzyszenia tajemne, Kraków, Znak.
Gałęzowska A. 2016, Zapomniane monety ze skarbu z Siedlikowa, w: A. Michałowski, M. Teska, M. Żółkiewski (red.), Viator per devia scientiae intera. Studia nad problematyką okresów przedrzymskiego rzymskiego, wędrówek ludów i wczesnego średniowiecza, s. 166-181, Poznań.
Godłowski K. 1965, Wymiana handlowa ludności kultury przeworskiej na Górnym Śląsku z Imperium Rzymskim. Archeologia, 16, s. 28-62.
Godłowski K. 1981, Okres wędrówek ludów na Pomorzu, „Pomorania Antiqua” 10, s. 65-129.
Godłowski K. 1982, Północni barbarzyńcy i wojny markomańskie w świetle archeologii, w: J. Wielowiejski (red.), Scripta Archaeologica II, Znaczenie wojen markomańskich dla państwa rzymskiego i północnego Barbaricum, Warszawa, Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne. s. 48-80.
Godłowski K. 1985, Przemiany kulturowe i osadnicze w południowej i środkowej Polsce w okresie przedrzymskim i w okresie rzymskim, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź, Ossolineum.
Godłowski K. 1989, Ziemie polskie w okresie wędrówek ludów. Pierwotne siedziby Słowian, „Barbaricum 1, s. 12-56.
Godłowski K. 1992, Zmiany w uzbrojeniu ludności kultury przeworskiej w okresie wpływów rzymskich, w: M. Głosek (red.), Arma et Ollae. Studia dedykowane Profesorowi Andrzejowi Nadolskiemu w 70 rocznicę urodzin i 45 rocznicę pracy naukowej. Sesja Naukowa. Łódź, 7-8 maja 1992 r., Łódź, Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich, Oddział w Łodzi, s. 71-88.
Godłowski K., Okulicz J. 1981, Prowincje kulturowe strefy środkowoeuropejskiej w młodszym okresie przedrzymskim i w okresie wpływów rzymskich, w: T. Malinowski (red.), Problemy kultury wielbarskiej, Słupsk, Wyższa Szkoła Pedagogiczna, s. 27-64.
Gralak T. 2010, Impacts of steppe peoples on the Polish territories: model analysis on the example of so-called influences of the Huns, w: B. Gediga, W. Piotrowski (red.), Rola głównych centrów kulturowych w kształtowaniu oblicza kulturowego Europy Środkowej we wczesnych okresach epoki żelaza, Biskupin–Wrocław, s. 41-72.
Gralak T. 2012a, Przyczyny i formy zróżnicowania kultur przeworskiej i wielbarskiej, w: B. Gediga, A. Grossman, W. Piotrowski (red.), Rytm przemian kulturowych w pradziejach i średniowieczu, Biskupin– Wrocław, s. 389-410.
Gralak T. 2012b, Influence from the Danubian Zone of the Barbaricum on the Territory of Poland in Late Antiquity. Archaeological Studies, Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Gralak T. 2015, Miejsce centralne i organizacja społeczna środkowo europejskiego Barbaricum, w: B. Gediga, A. Grossman, W. Piotrowski (red.), Miejsca pamięci – pradzieje, średniowiecze i współczesność, Biskupin–Wrocław, s. 351-383.
Gralak T. 2017a, Architecture, style and structure in the Early Iron Age in Central Europe, Wrocław, Uniwersytet Wrocławski.
Gralak T. 2017b, Znaleziska z miejscowości Górzec, w pow. strzelińskim w kontekście przemian kulturowych okresu wędrówek ludów, „Slavia Antiqua” 58, s. 67-89.
Gralak T. 2018, Architecture, style and structure in the Early Iron Age in Central Europe, Wrocław, Yellow Point Publications.
Gralak T. 2019, Osadnictwo z późnego okresu wpływów rzymskich i początku okresu wędrówek ludów na stanowiskach Polwica 4 i 5 oraz Skrzypnik 8, Archeologiczne Zeszyty Autostradowe, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Zeszyt 21.
Gumowski M. 1960, Medaliony rzymskie na ziemiach polskich, „Meander” 15, s. 586-603.
Graeber D. 2018, Dług. Pierwsze pięć tysięcy lat, Warszawa, Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Hedeager L. 1990, Empire, frontier and the barbarian hinterland: Rome and northern Europe from AD 1-400, w: M. Rowlands, M. Larsen, K. Kristiansen (red.), Centre and periphery in the ancient world, Cambridge University Press, s. 125-140.
Hedeager L. 1992, Iron-Age Societies. From Tribe to State in Northern Europe, 500 BC to AD 700, Oxford, Blackwell.
Höfler O. 1934, Kultische Geheimbünde der Germanen, Frankfurt a. M., Moritz Diesterweg Verlag.
Höfler O. 1936, Der germanische Totenkult und die Sagen vom Wilden Herr, Oberdeutschen Zeitschrift fur Volkskunde 10, s. 33-49.
Höfler O. 1952, Das Opfer im Semnonenhain und die Edda, w: H. Schneider (red.), Edda, Skalden, Saga. Festschrift zum 70. Geburtstag von Felix Genzmer, Heidelberg, s. 1-67.
Höfler O. 1956, Der Sakralcharakter des germanischen Königtums, w: T. Mayer (red.), Das Königtum, Siene geistigen und rechtlichen grundlagen, Lindau-Konstanz, Jan Thorbecke Verlag, s. 75-104.
Iluk J. 1998, Bałtycki epizod wczesno bizantyjskich dziejów. Znaleziska solidów na Pomorzu nadwiślańskim z V i VI wieku, w: H. Paner (red.), Gdańsk średniowieczny w świetle najnowszych badań archeologicznych i historycznych, Gdańsk, Muzeum Archeologiczne, s. 51-63.
Jasnosz S. 1954, Cmentarzysko z okresu wpływów rzymskich w Sadowiu, pow. Ostrów Wlkp., Fontes Archaeologici Posnanienses 5, s. 141-161.
Jażdżewska M. 1994, Ciekawe zespoły grobowe ze śladami wpływów celtyckich na cmentarzysku kultury przeworskiej w Siemiechowie, woj. sieradzkie, w: J. Gruba, A. Kokowski (red.), Kultura przeworska, t. 1, Lublin, Wydawnictwo UMCS, s. 107-126.
Jażdżewski K. 1979, Badania nad początkami organizacji wczesnopaństwowych, Acta Universitatis Lodziensis, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego. Nauki Humanistyczno-Społeczne I/36, Łódź, s. 3-25.
Jażdżewski K., Rycel G. 1981, Habent sua fata tumuli!, „Z Otchłani Wieków” 47, s. 30-48.
Jodłowski A. 1971, Eksploatacja soli na terenie Małopolski w pradziejach i we wczesnym średniowieczu, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce” 4.
Jodłowski A. 1976, Technika produkcji soli na terenie Europy w pradziejach i we wczesnym średniowieczu, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce” 5. Kaczanowski P. 1992, Importy broni rzymskiej na obszarze europejskiego Barbaricum. Kraków, Uniwersytet Jagielloński.
Jodłowski A. 1995, Klasyfikacja grotów broni drzewcowej kultury przeworskiej z okresu rzymskiego, Kraków, Uniwersytet Jagielloński. Kara M. 1991, Z badań nad wczesnośredniowiecznymi grobami z uzbrojeniem z terenu Wielkopolski, w: L. Leciejewicz (red.), Od plemienia do państwa. Śląsk na tle wczesnośredniowiecznej Słowiańszczyzny Zachodniej, Wrocław, Ossolineum, s. 99-120.
Jodłowski A. 1992, Siły zbrojne Mieszka I. Z badań nad składem etnicznym, organizacją i dyslokacją drużyny Pierwszych Piastów, „Kronika Wielkopolski” 3, s. 33-47.
Kasperski R. 2017, Reges et gentes: studia nad dyskursem legitymizującym władzę nad wspólnotami wyobrażonymi oraz strategiami ich konstruowania we wczesnym średniowieczu (VI-VII w.), Warszawa, Instytut Historii PAN.
Kaszewska E. 1973, Niektóre importy z wczesnego okresu rzymskiego między Prosną a Pilicą, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi 20, s. 39-80.
Kaszewska E. 1975, Kultura przeworska w Polsce środkowej, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi 22, s. 195-253.
Kaszewska E. 1978, Zabytki celtyckie z cmentarzyska w Zadowicach, woj. kaliskie, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi 25, s. 141-165.
Kaszewska E. 1984, Zadowice, tysiącletnie cmentarzysko na bursztynowym szlaku, Łódź.
Kaszewska E. 1985, Wstępne wyniki badań cmentarzyska z okresu przedrzymskiego i rzymskiego w Zadowicach pod Kaliszem, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi 32, s. 45-61.
Kietlińska A. 1975, Broń kultury przeworskiej z okolic Kalisza w Państwowym Muzeum Archeologicznym, „Wiadomości Archeologiczne” 40, s. 13-19.
Kokowski A. 2004, Kultura przeworska – zarys dziejów, w: J. Andrzejowski, A. Kokowski, Ch. Leiber (red.), Wandalowie strażnicy bursztynowego szlaku. Katalog wystawy, Lublin, Wydawnictwo UMCS, s. 25-85.
Kolendo J. 1968, Medalion Cesarza Walensa z okolic Przemyśla, „Archeologia” 19, s. 103-108.
Kolendo J. 1981, Źródła pisane w badaniach nad strefami kulturowymi i etnicznymi Europy Środkowej w okresie rzymskim, w: T. Malinowski (red.), Problemy kultury wielbarskiej, Słupsk, Wyższa Szkoła Pedagogiczna, s. 65-78.
Kolendo J. 1998a, Lugius – człowiek z plemienia Lugiów w inskrypcji z Narbo (CIL XII 4466), w: Świat antyczny i barbarzyńcy, t. 1. Teksty, zabytki, refleksja nad przeszłością, Warszawa, Instytut Archeologii UW, s. 213-220.
Kolendo J. 1998b, O metodach badań kontaktów ekonomicznych i politycznych między Imperium Romanum a ludami barbarzyńskimi, w: Świat antyczny i barbarzyńcy, t. 1. Teksty, zabytki, refleksja nad przeszłością, Warszawa, Instytut Archeologii UW, s. 29-39.
Kolendo J. 1999, Lugiowie Burowie oraz Burowie. Przyczynek do interpretacji sytuacji politycznej i kulturowej Europy barbarzyńskiej w końcu I wieku i w II wieku n.e., w: J. Andrzejowski (red.), Comhlan Studia z archeologii okresu przedrzymskiego i rzymskiego w Europie Środkowej dedykowane Teresie Dąbrowskiej w 65. rocznicę urodzin, Warszawa, Fundacja Przyjaciół Instytutu Archeologii, s. 217-231.
Kolendo J. 2005, Mapa etniczna środkowoeuropejskiego Barbaricum. Swebia i Lugiowie w Germanii Tacyta, w: P. Kaczanowski, M. Parczewski (red.), Archeologia o początkach Słowian, Kraków, Księgarnia Akademicka, s. 103-118.
Kolendo J. 2008, Wstęp i Komentarz w: P. Cornelius Tacitus Germania, Publiusz Korneliusz Tacyt Germania, Przekład Tomasz Płóciennik, Wstęp i komentarz Jerzy Kolendo, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM.
Kolendo J. 2010, Gdzie powinna być lokalizowana Kalisia Ptolomeusza?, w: S. Suchodolski, M. Zawadzki (red.), Od Kalisii do Kalisza. Skarby doliny Prosny, Stare Babice, Omikron, s. 91-94, Warszawa.
Kontny B. 2002, Wojna oczami archeologa. Uwagi na temat sposobów walki ludności kultury przeworskiej okresie wpływów rzymskich w świetle źródeł archeologicznych, Światowit 3/44 (2001), fasc. B, s. 91-119.
Kowalik A. 2004, Kosmologia dawnych Słowian. Prolegomena do teologii politycznej dawnych Słowian, Kraków, Zakład Wydawniczy Nomos.
Kunisz A. 1973, Katalog skarbów monet rzymskich odkrytych na ziemiach polskich, Materiały do prahistorii ziem polskich, cz. 5, Epoka żelaza, z. 5, Okres rzymski, Warszawa.
Lehr-Spławiński T. 1960, Rozmieszczenie prasłowiańskich nazw rzecznych, „Rocznik Slawistyczny” 21, s. 5-22.
Łaszczewska T. 1975, Polska środkowa w okresie wędrówek ludów i początkach wczesnego średniowiecza. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi 22, s. 293-330.
Machajewski H. 1981, Kultura wielbarska a kultura przeworska w Wielkopolsce, w: T. Malinowski (red.), Problemy kultury wielbarskiej, Słupsk, Wyższa Szkoła Pedagogiczna, s. 127-133.
Makiewicz T. 1987, Znaczenie sakralne tak zwanych ‘pochówków psów’ na terenie środkowoeuropejskiego Barbaricum, Folia Praehistorica Posnaniensia 2, s. 239-275.
Makiewicz T. 1993, Z badań nad ofiarami i miejscami ofiarnymi na terenie Polski w okresie przedrzymskim i rzymskim, w: M. Kwapiński, H. Paner (red.), Wierzenia przedchrześcijańskie na ziemiach polskich, Gdańsk, s. 65-76.
Malinowski T. 1953, Narzędzia kowalskie z okresu późnolateńskiego i rzymskiego w Polsce, „Przegląd Archeologiczny” 9, s. 171-258.
Mallory J.P. 2007, Indo-European Warfare, w: T. Pollards, I. Banks (red.), War and Sacrifice: Studies in the Archaeology of Conflict, Boston, Leiden, s. 77-98.
Mączyńska M. 1999, Schyłkowa faza kultury przeworskiej, w: A. Kokowski (red.), Kultura przeworska, Lublin, Wydawnictwo UMCS, s. 25-54.
Meiser G., Das R.P. (red.) 2002, Geregeltes Ungestüm, Bruderschaften und Jugendbünde bei indogermanischen Völkern. Bremen, Hempen Verlag.
Mikołajczyk A. 1975, Moneta na terenie Polski środkowej w okresie wędrówek ludów, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi 22, s. 289-291.
Modzelewski K. 2004, Barbarzyńska Europa, Warszawa, Iskry.
Moszyński K. 1957, Pierwotny zasięg języka prasłowiańskiego, Warszawa, Ossolineum.
Motz L. 1992, The Godess Nerthus. A New Approach, Amsterdamer Beiträge zur älteren Germanistik 36, s. 1-19.
Moździoch S. 1999, Miejsca centralne Polski wczesnopiastowskiej. Organizacja przestrzeni we wczesnym średniowieczu jako źródła poznania systemu społeczno-gospodarczego, w: S. Moździoch (red.), Centrum i zaplecze we wczesnośredniowiecznej Europie Środkowej, Wrocław, Werk, s. 21-51.
Olędzki M. 1997, Próba odtworzenia oblicza etnicznego kultury przeworskiej w okresie rzymskim na podstawie źródeł pisanych i przesłanek archeologicznych, w: J. Gurba, A. Kokowski (red.), Kultura przeworska. Materiały z Konferencji, Lublin, Wydawnictwo UMCS, s. 81-93.
Olędzki M. 2014, The Przeworsk culture and the problem of dating of the beginnings of the Blažice-Bereg culture, w: B. Komoróczy (red.), Sociální diferenciace barbarských komunit ve světle nových hrobových, sídlištních a sběrových nálezů (Archeologie barbarů 2011), Brno, s. 317-333.
Olędzki M. 2017, The problems connected with the identification and localisation of the Suebian tribe of Buri, “Ephemeris Napocensis” 27, s. 187-195.
Olędzki M., Ziąbka L., Kędzierski A. 2014, Celtowie w międzyrzeczu Prosny i Warty u schyłku epoki La Tène, Celtica. Studia z dziejów Celtów II, Kalisz–Warszawa, s. 42-49.
Orzechowski S. 2013, Region żelaza: centra hutnicze kultury przeworskie, Kielce, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego.
Oświecimski S. 1989, Zeus daje tylko znak, Apollo wieszczy osobiście. Starożytne wróżbiarstwo greckie. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź, Ossolineum.
Peschel K. 1978, Anfänge der germanischen Besiedlung im Mittelgebiergsraum, Arbeits- und Forschungsberichte zur Sachsichen Bodendenkmalpflege 12, Berlin.
Pudełko E., Splitt J.A., Ziabka L. 1990, Społeczeństwa pradziejowe w Kaliskiem (od XV wieku p.n.e. do IV wieku n.e.) W świetle najnowszych badań, Kalisz, Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej.
Parczewski M. 2002, Praojczyzna Słowian w ujęciu źródłoznawczym, w: A. Kokowski (red.), Cień Światowita czyli pięć głosów w sprawie etnogenezy Słowian, Lublin, Wydawnictwo UMCS, s. 23-68.
Pazda S. 1980, Studia nad rozwojem i zróżnicowaniem lokalnym kultury przeworskiej na Dolnym Śląsku, „Studia Archeologiczne” 10.
Pazda S., Sachanbiński M. 1991, Problem użytkowania eksploatacji i dystrybucji łupków kwarcytowych (kwarcytowo-sercytowych) z rejonu Wzgórz Strzelińskich jako surowca do sporządzania osełek na Śląsku w starożytności, „Studia Archeologiczne” 20, s. 47-73.
Petersen E. 1933, Ein neuer Schatzfund aus der Völkerwanderungszeit im Breslauer Museum, Schlesiens Vorzeit, N.F. 10, s. 30-34.
Petersen E. 1944, Bekannte und unbekannte germanische Funde der Frühen Völkerwanderungszeit aus Osten, Posener Jahrbuch für Vorgeschichte 1, s. 75-86.
Poklewski T. 1963, Łęczycki zespół studzien z okresu rzymskiego, w: K. Jażdżewski, W. Hensel, W. Kočka (red.), Munera Archaeologica Iosepho Kostrzewski: quinquagesimum annum optimarum artium studiis deditum peragenti ab amicis collegis discipulis oblata, Poznań, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 315-329.
Romanowski A. 2010, Dolina środkowej Prosny w świetle znalezisk monet rzymskich, w: S. Suchodolski, M. Zawadzki (red.), Od Kalisii do Kalisza. Skarby doliny Prosny, Stare Babice, Omikron, s. 29-45.
Rudnicki M. 2012, Nummi Lugiorum – statery typu krakowskiego / Nummi Lugiorum – staters of the Cracovian type, „Wiadomości Numizmatyczne” 56/1, s. 1-96.
Rudnicki M., Miłek S., Ziąbka L., Kędzierski A. 2009, Mennica celtycka pod Kaliszem, „Wiadomości Numizmatyczne” 53/2, s. 103-145.
Rudnicki M., Ziąbka L. 2010, Moneta celtycka z Kalisza-Piwonic a początki dziejów mennictwa na ziemiach Polski, w: S. Suchodolski, M. Zawadzki (red.), Od Kalisii do Kalisza. Skarby doliny Prosny, Stare Babice, Omikron, s. 13-25.
Siciński W. 2004, Hutnictwo żelaza ludności kultury przeworskiej w rejonie środkowej Prosny (wybrane zagadnienia), w: M. Olędzki, J. Skowron (red.), Kultura przeworska, Odkrycia, interpretacje, hipotezy, Łódź, KBW WSMiP UŁ, s. 165-174.
Stawiarska T. 1999, Naczynia szklane okresu rzymskiego z terenu Polski. Studium archeologiczno-technologiczne, Warszawa, Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Ziąbka L., Kędzierski A. 2013, Uwagi o osadnictwie celtyckich Bojów i ich mennictwie w okolicach Kalisza, w: L. Tomczak, D. Waszak (red.), Kalisia-Keltoi. Materiały z I Kaliskiej Sesji Starożytniczej, Kalisz 12 czerwca 2012 r., Kalisz–Oświęcim, Wydawnictwo Napoleon V, s. 85-95.
Schlesinger W. 1956, Über germanisches Heerkönigtum, w: T. Mayer red., Das Königtum, Siene geistigen und rechtlichen grundlagen, Lindau–Konstanz, Jan Thorbecke Verlag, s. 105-141.
Slawik A. 1936, Kultische Geheimbünde der Japaner und Germanen, aner und Germanen (eine vergleichende Studie), w: W. Koppers (red.), Die Indogermanen und Germanenfrage - Neue Wege zu ihrer Lösung, Salzburg, Leipzig, Anton Verlag, s. 675-764.
Słupecki L.P. 2000, Sanktuaria w świecie natury u Słowian i Germanów, w: S. Moździoch (red.), Człowiek, sacrum, środowisko. Miejsca kultu we wczesnym średniowieczu. Spotkania Bytomskie IV, Wrocław, Werk, s. 39-48.
Soós E. 2018, Bepecsételt díszítésű kerámia a magyarországi Przeworsk településeken: a „Bereg-kultúra” értelmezése, „Communicationes Archaeologicae Hungariae” 2018, s. 143-168.
Strzelczyk J. 1992, Wandalowie i ich afrykańskie państwo, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.
Teska M., Michałowski A. 2016, Symbolika lasu w wierzeniach Celtów i Germanów, „Studia i Materiały Ośrodka Kultury Leśnej” 15, s. 287-303.
Teske G. 1984, Sławin, st. 1, gm. Sieroszewice, woj. kaliskie, Informator Archeologiczny, Badania 1983, s. 134.
Tymowski M. 2008, State and tribe in the History of Medieval Europe and Black Africa – a Comparative Approach, “Social Evolution & History” 7/1, s. 171-196.
Tymowski M. 2009, Tribal organizations in pre-state Poland (9th and 10th centuries) in the light of anthropological theories of segmentary system and chiefdom, “Acta Poloniae Historica” 99, s. 5-37.
Tyszkiewicz L.A. 2004, Hunowie w Europie. Ich wpływ na Cesarstwo wschodnie i zachodnie oraz na ludy barbarzyńskie, Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Tyszler L. 2012, Ceramika rzymska na północ od Karpat i Sudetów, Łódź, Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, Fundacja Uniwersytetu Łódzkiego.
Tyszler L. 2016, Celtyckie militaria w kulturze przeworskiej z obszaru Wielkopolski wschodniej i Polski środkowej, „Rocznik Wieluński” 16, s. 29-52.
Trawkowski S. 1962, Geneza regionu kaliskiego, w: A. Gieysztor (red.), Osiemnaście wieków Kalisza, t. 3. Kalisz, Wydawnictwo Poznańskie, s. 7-51.
Vries de J. 1956, Das Königtum bei den Germanen, „Saeculum” 7, s. 289-309.
Wąsowiczówna T. 1960, Kalisz na tle wczesnośredniowiecznej sieci drogowej, w: A. Gieysztor (red.), Osiemnaście wieków Kalisza, t. 1. Kalisz, Wydawnictwo Poznańskie, s. 69-101.
Webley L. 2008, Iron Age Hauseholds. Structure and Practice in Western Denmark, 500 BC-AD 200, Gylling.
Weiser L. 1927, Altgermanische Jünglingsweihen und Männerbünde. Ein Beitrag zur deutschen und nordischen Altertums- und Volkskunde, Bühl.
Wenskus R. 1961, Stammesbildung und Verfassung. Das Werden der frühmittelalterlichen Gentes, Köln– Gratz, Böhlau-Verlag.
Wielowiejski J. 1970, Kontakty Noricum i Panonii z ludami północnymi, Wrocław–Warszawa–Kraków, Ossolineum.
Wielowiejski J. 1980, Główny szlak bursztynowy w czasach cesarstwa rzymskiego, Wrocław, Ossolineum.
Wielowiejski J. 1985a, Die spätkeltischen und römischen Bronzegefässe in Polen, Bericht der Römisch Germanischen Komission 66, s. 123-319.
Wielowiejski J. 1985b, Specyfika Polski środkowej w świetle odkryć rzymskich importów przemysłowych. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna 32, s. 21-29.
Wielowiejski P. 1996, Bernstein in der Przeworsk-Kultur, Bericht der Römisch-Germanischen Kommission 77, s. 340-342.
Wołągiewicz R. 1981a, Kultura oksywska i wielbarska, w: W. Hensel (red.), Prahistoria Ziem Polskich, t. 5. Późny okres lateński i okres rzymski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, Ossolineum, s. 135-191.
Wołągiewicz R 1981b, Kultura wielbarska – problemy interpretacji etnicznej, w: T. Malinowski (red.), Problemy kultury wielbarskiej, Słupsk, Wyższa Szkoła Pedagogiczna, s. 79-106.
Żygadło L. 2002, Narzędzia żelazne związane z obróbką metali w kulturze przeworskiej, w: S. Orzechowski (red.), Hutnictwo świętokrzyskie oraz inne centra i ośrodki metalurgii żelaza na ziemiach polskich, Kielce, Świętokrzyskie Stowarzyszenie Dziedzictwa Przemysłowego, s. 101-115.
License
The copyrights are held by the author(s) of a work who grant the Journal a licence to publish the work.