Palingeniusz, „Zodiak życia”, ks. III: „Bliźnięta”
Main Article Content
Abstrakt
The paper presents a new Polish translation of the third book of Zodiacus vitae (1536) by Marcello Palingenio Stellato (Palingenius) with a short introduction and commentary.
Downloads
Download data is not yet available.
Article Details
Numer
Dział
COMMENTATIONES
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Bibliografia
- Teksty źródłowe
- D. Alighieri, Biesiada, przeł. M. Bartkowiak-Lerch, Kraków 2004.
- D. Alighieri, Boska komedia, przeł. A. Kuciak, wstęp P. Lisicki, Kraków 2006.
- L. Ariosto, Orland Szalony, przeł. P. Kochanowski, oprac. R. Pollak, Wrocław 1965.
- Aristoteles, De caelo, w: Aristotelis de caelo libri quattuor, oprac. D.J. Allan, Oxonii 1936.
- Aristoteles, Ethica Nicomachea, w: Aristotelis, Ethica Nicomachea, wyd. F. Susemihl, Lipsiae 1903.
- Aristoteles, Meteorologica, w: Aristotelis Opara omnia. Graece et latine, vol. III, wyd. A.F. Didot, Parisiis 1854.
- Aurelius Augustinus, De civitate Dei, w: Corpus Christianorum, series Latina XLVIII, Sancti Aurelii Augustini, De civitate Dei, libri XI–XXII, oprac. B. Dombart, A. Kalb, Turnholti 1955.
- G. Caldiera, Concordantiae poetarum philosophorum et theologorum, Venezia 1547.
- Martianus Capella, De nuptis Mercurii et Philologiae, w: Martiani Capellae de Nuptiis Philologiae et Mercurii et Septem Artibus Liberalibus libri novem, ed. U. Fridericus Koop, Francofurti ad Moenum 1836.
- Gaius Valerius Catullus, w: Catulli Veronesnsis liber, wyd. W. Eisenhut, Leipzig 1983.
- Marcus Tulius Cicero, Tusculanae disputationes, w: M. Tulli Ciceronis, Scripta quae manserunt omnia, fasc. 44, Tusculanae disputationes, wyd. M. Pohlenz, Stutgardiae 1982.
- Marcus Tulius Cicero, De natura deorum, w: M. Tulli Ciceronis, Scripta quae manserunt omnia, fasc. 45, De natura deorum, wyd. W. Ax, Stutgardiae 1933.
- Marcus Tulius Cicero, De finibus, w: Cicero, De finibus malorum et bonorum libri quinque, oprac. J.N. Madving, Cambridge 2010.
- Claudius Claudianus, De raptu Proserpinae, wstęp, przekład i komentarz M. Petry, Poznań 2016.
- Diogenes Laertius, Vitae philosophorum, w: Diogenis Laertii, Vitae Philosophorum, vol. I (1964) i II (1965), wyd. H.S. Long, Oxford 1965.
- Epicurus, Epistula ad Pythoclem, w: Diogenes Laertius, Vitae philosophorum, w: Diogenis Laertii, Vitae Philosophorum, vol. I (1964) i II (1965), wyd. H.S. Long, Oxford 1965.
- Euripides, Bacchae, w: Euripides, Bacchae, wyd. E.R. Dodds, Oxford 1960.
- J. Facciolati, Epistolae latinae, Patavi, ex typographis Saminarii 1765.
- M. Ficino, Marsilii Ficini Liber de voluptate. Apologi de volupate, vol. II, Milano 1991, 56–64.
- A.F. Fregoso, De i tre Pellegrini, w: Silve, Opere, oprac. G. Dilemmi, Bologna 1976, 327–380.
- A.F. Fregoso, Contenzione di Pluto e Iro, w: Opere, oprac. G. Dilemmi, Bologna 1976, 129–142.
- A.F. Fregoso, Cerva Bianca, w: Opere, oprac. G. Dilemmi, Bologna 1976, 143–262.
- Aulus Gellius, Noctes Atticae, w: The Attic Nights of Aulus Gellius, with an English Translation, oprac. J.C. Rolfe, London 1927.
- L.G. Giraldi, Dialogi duo de poetis nostrorum temporum, ad Illustrissimam Diam Renatam Ferrariae et Carnuti principem, Firenze 1551.
- Herodotus, Historiae, w: Herodoti Historiae, vol. I, wyd. H. Kallenberg, Lipsiae 1988.
- Homerus, Odyssea, w: Homer, The Odyssey with an English translation, przeł. A.T. Murray, London 1945.
- Homerus, Ilias, w: Homer, The Illiad with an English translation, przeł. A.T. Murray, London 1927.
- Quintus Horatius Flaccus, Carmina, w: Carmina et epodon librum, oprac. O. Jurewicz, Warszawa 2000.
- Quintus Horatius Flaccus, Sermones, w: Sermones, epistulas, artem poeticam, oprac. O. Jurewicz, Warszawa 2000.
- Index librorum prohibitorum 1558, Cod. Vat. Lat. 6207.
- Decimus Iunius Iuvenalis, w: D. Iunii Iuvenalis Saturae, wyd. A.E. Hovsman, Cantabrigiae, 1956.
- Caecilius Firmianus Lactantius, Divinae institutionis, w: L. Caeli Firmiani Lactanti, Epitome Divinarum Intsitutionum, wyd. E. Heck, A. Wlosok, Stargardiae et Lipsiae 1994.
- Marcus Annaeus Lucanus, Pharsalia, w: M. Annaei Lucani, De bello civili libri decem, wyd. C. Hosius, Lipsiae 1905.
- Titus Lucretius Carus, De rerum natura, w: T. Lucretius Carus, De rerum natura, wyd. J. Martin, Lipsiae 1963.
- Marcello Palingenio Stellato, Zodiacus vitae, wstęp i oprac. F. Bacchelli, Bologna 2012.
- Palingène, Le Zodiaque de la vie, texte latin établi, traduit et annoté par Jacques Chomarat, Genève 1996.
- Publius Ovidiusz Naso, Metamorphoses, w: P. Ovidii Nasonis, Metamorphoses, wyd. W.S. Anderson, Statgardiae et Lipsiae 1991.
- Publius Ovidiusz Naso, Amores, w: P. Ovidi Nasonis, Amores, oprac. F. Munari, Firenze 1964.
- Publius Ovidiusz Naso, Fasti, w: P. Ovidi Nasonis, Fastorum libri sex, wyd. E.H. Alton, E. Courtney, D.E.W. Wormell, Leipzig 1985.
- Piccolomini, Der Briefwechsel des Enea Silvius Piccolomini, oprac. R. von Wolkan, Wien 1909, vol. I [Abteilung: Briefe aus der Laienzeit (1431–1445)], Ep. 151, s. 343-353.
- Plato, Respublica, w: Plato, The Republic with an English Translation by P. Shorey, vol. I, London 1937.
- Caius Plinius Secundus, Naturalis historia, w: Pliny, Natural history, vol. IV (lib. XII–XVI), oprac. H. Rackham, London 1960.
- Plutarchus, De facie quae in orbe lunae apparet, w: Plutarchi, Moralia, vol. V, fasc. 3. wyd. C. Huberti, M. Pohlenz, Lipsiae 1960.
- Plutarchus, Quomodo adolescens poetas audire debeat, w: Plutarchi, Moralia, vol. I. ed. Hans Gärtner, Leipzig 1974.
- Andrea Poliziano, Stanze, Orfeo, Rime, oprac. D. Puccini, Milano 1992.
- Sextus Propertius, w: Sex. Propertii Elegiarum libri IV, wyd. R. Hanslik, Leipzig 1979.
- Marcus Fabius Quintilianus, Institutio oratioria, w: M. Fabi Quintiliani, Institutionis oratoriae libri XII, wyd. L. Radermacher, pars II (libros VII–XII), Leipzig 1971.
- J.C. Scaligeri, Poetices libri septem, Lungduni 1561.
- Lucius Annaeus Seneca, Medea, w: Sénèque, Tragédies, vol. I. oprac. i wyd. L. Hermann, Paris 1924.
- Lucius Annaeus Seneca, De beneficiis, w: Sénèque, Des Bienfaits, vol. I, oprac. i wyd. F. Préchac, Paris 1926.
- Silius Italicus, Punica, Sili Italici Punica, wyd. J. Delz, Stutgardiae 1987.
- Publius Vergilius Maro, Aeneis, w: P. Vergili Maronis, Opera, wyd. R.A.B. Mynors, Oxonii, 1969.
- Publius Vergilius Maro, Eclogae, w: P. Vergili Maronis, Opera, wyd. R.A.B. Mynors, Oxonii, 1969.
- Publius Vergilius Maro, Georgica, w: P. Vergili Maronis, Opera, wyd. R.A.B. Mynors, Oxonii, 1969.
- Opracowania
- Bacchelli 1985: F. Bacchelli, Note per un inquadramento biografico di Marcello Palingenio Stellato, „Rinascimento” XXV (1985), 275–292.
- Bacchelli 1990: F. Bacchelli, Palingenio e Postel, „Rinascimento” XXX (1990), 309–315.
- Bacchelli 1999a: F. Bacchelli, Palingenio e la crisi dell’ aristotelismo, w: C. Brice i A. Romano, Sciences et religions. De Copernic à Galilée (1540–1610), Actes du colloque de Rome (déc.
- , Roma 1999, 357–374.
- Bacchelli 1999b: F. Bacchelli, Scienza e filosfia nell’opera di Marcello Palingenio Stellato: saggio di un’edizione critica e apparato delle fondi dello Zodiacus vitae: tesi di dottorato di
- ricerca in storia della scienza, Firenze 1999, vol. I–VII [praca doktorska].
- Bacchelli 2008: F. Bacchelli, Un maestro di scuola a Forlì: Marcello Palingenio Stellato ed il suo Zodiacus vitae, w: Sculture di carta e alchimie di parole. Scienza e cultura nell’età moderna, ed. E. Casali, Bologna 2008, 19–28.
- Bacchelli 2012: F. Bacchelli, Appunti sulla prima fortuna basileese e francese dello Zodiacus vitae del Palingenio, w: Nuovi maestri e antichi testi: umanesimo e Rinascimento alle origini
- del pensiero moderno: atti del Convegno internazionale di studi in onore di Cesare Vasoli, Firenze 2012, 167–189.
- Baldwin 1944: T.W. Baldwin, William Shakspere’s small latine et lesse greeke, vol. I i II, Urbana 1944.
- Bednarz, Sokolski 2015: U. Bednarz, J. Sokolski, Wstęp, w: Palingeniusz (Marcellus Palingenius Stellatus), Zodiak życia, przeł. U Bednarz, Wrocław 2015, 5–90.
- Bianchi 1992: L. Bianchi, Filosofi, uomini e bruti. Note per la storia di un’antropolgia ‚averroista’, w: „Rinascimento” XXXII (1992), 185–201.
- Borgiani 1912: G. Borgiani, Marcello Palingenio Stellato e il suo poema, lo Zodiacus vitae, Città di Castello 1912.
- Brückner 1905: A. Brückner, Mikołaj Rej. Studjum krytyczne, Kraków 1905.
- Cardini, Miglio 2002: F. Cardini, M. Miglio, Nostalgia del Paradiso. Il giardino medievale, Roma–Bari 2002.
- Cecchi, Sapegno 1996: Poeti Latini. Poesia didascalica e narrativa: Palingenio, Vida, Fracastoro, w: Storia della Letteratura Italiana. Il Cinquecento, eds. E. Cecchi, N. Sapegno, Milano 1996, 283–296.
- Croce 1952: B. Croce, Lo Zodiacus vitae del Palingenio, w: B. Croce, Poeti e scrittori del pieno e tardo Rinascimento, vol. III, Bari 1952, 84–92.
- Curtius 1997: E.R. Curtius, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, przeł. i oprac. A. Borowski, Kraków 1997.
- De Vivo 2015: T. De Vivo, La fortuna europea dello Zodiacus vitae di Marcello Palingenio Stellato, Firenze 2015 [praca doktorska].
- Dreikopel 2015: T. Dreikopel, Ustawy Gimnazjum Toruńskiego z 1568 r. (cz. I – wychowanie religijne i program nauczania). Przekład z języka łacińskiego, „Folia Toruniensia” XV (2015), 59–67.
- Drzewiecka 2017: E. Drzewiecka, Hic habitat regina Voluptas. Księga III „Zodiaku życia” (1536 r.) Marcella Palingenia Stellata (Palingeniusza) w świetle źródeł literackich, „Ruch Literacki” 3 (2017), 237–257.
- Fiszman 1993: S. Fiszman, Złota też wiem, że nie pragniesz, bo to wszystko Twoje, w: Necessitas et Ars. Studia staropolskie dedykowane Prof. Januszowi Pelcowi, t. I, eds. A. Karpiński, J. K owalczyk, Nowicka-Jeżowa, B. Otwinowska, Warszawa 1993, 95–99.
- Garrigus 1938: C.B. Garrigus, A Study of the Parallels Between Shakespeare and Palingenius, Illinois 1938 [praca doktorska].
- Goliński 2002: J.K. Goliński, „Sidła rozkoszy” i „gniazdo złości”. O Rejowym wizerunku siedmiu grzechów głównych, w: Dzieło literackie i książka w kulturze. Studia i szkice ofiarowane Profesor Renardzie Ocieczek w czterdziestolecie pracy naukowej i dydaktycznej, Katowice 2002, 47–58.
- Granada 1992: M.A. Granada, Bruno, Digges, Palingenio: omogeneità ed eretogeneità nella concezione dell’universo infinito, „Rivista di storia della filosofia” 1 (1992), 47–73.
- Howaston 1993: M.C. Howaston, The Oxford Companion to Classical Literature, ed. M.C. Howaston, New York, 1993.
- Klimikiewicz 2015: A. Klimkiewicz, Hypnerotomachia Francesca Colonny, Kraków 2015.
- Kniaziołucki 1908: Z. Kniaziołucki, Do genezy poematu Mikołaja Reja „Wizerunk Żywota Poczciwego”, „Rozprawy Polskiej Akademii Umiejętności” XXIX (1908), 211–328.
- Kochan 2006: A. Kochan, Wstęp, w: M. Rej, Wybór pism, oprac. A. Kochan, Wrocław−Warszawa−Kraków 2006, 97–108.
- Koyré 1998: A. Koyré, Od zamkniętego świata do nieskończonego wszechświata, przeł. O. i W. Kubińscy, Gdańsk 1998.
- Lasocińska 2014: E. Lasocińska, Epikurejska idea szczęścia w literaturze polskiej renesansu i baroku. Od Kallimacha do Potockiego, Warszawa 2014.
- Lepri 2016: V. Lepri, „Hic liber libenter legitur in Polonia”. Mapping the popularity of the „Zodiacus vitae” in Poland between the sixteenth and seventeenth centuries, w: „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 59 (2015), 67–93.
- Lisicki 2006: P. Lisicki, Wstęp, w: D. Alighieri, Boska komedia, przeł. A. Kuciak, wstęp P. Lisicki, Kraków 2006, 5–35.
- Milewska-Ważbińska 1989: B. Milewska-Ważbińska, O roli twórczej inspiracji na podstawie „Zodiacus vitae” Palingeniusza i „Victoria Deorum” Klonowica, „Meander” 3 (1989), 127–134.
- Murray, Street 1833: J. Murray, A. Street, A Classical Manual, being a mythological, historical and geographical commentary on Pope’s Homer and Drydan’s Aeneid of Virgil, London 1833.
- Najdawniejsze ustawy Gimnazjum Toruńskiego 1925: Najdawniejsze ustawy Gimnazjum Toruńskiego, wyd. S. Tync, Toruń 1925.
- Nowicka-Jeżowa 2005: A. Nowicka-Jeżowa, Komparatystyka i filologia. Uwagi o studiach porównawczych literatury epok dawnych, w: Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja, eds. M. Czermińska, S. Gajda, K. Kłosiński, A. Legeżyńska, A.Z. Makowiecki, R. Nycz, t. II, Kraków 2005, 348–361.
- Parrotta Nosei 1927: A.P. Nosei, Marcello Palingenio Stellato e Lucrezio, „Studi Italiani di Filologia Classica”, Nuova Serie, vol. V, Firenze 1927, 111–124.
- Pelc 1980: J. Pelc, Jan Kochanowski. Szczyt Renesansu w literaturze polskiej, Warszawa 1980.
- Pyszkowski 1901: J. Pyszkowski, Mikołaj Rej’s „Wizerunek” und dessen Verhältnis zum „Zodiacus vitae” des Marcellus Palingenius: Dissertation zur Erlangung der Doktorwürde von der Philosophischen Fakultät der Universität Freiburg in der Schweiz, Kraków 1901.
- Sadie 2001: S. Sadie (ed.), The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. XX, New York 2001.
- Sarnowska-Temeriusz 1971: E. Sarnowska-Temeriusz, Wizerunek i Zodiacus vitae, w: M. Rej, Wizerunek własny żywota człowieka poczciwego, część II, oprac. H. Kiepuś i W. Kuraszewicz, Wrocław−Warszawa−Kraków−Gdańsk 1971, 33–50.
- Schmidt 2006: J. Schmidt, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Katowice 2006.
- Sokolski 1988: J. Sokolski, „Miejsce to zową żywot…”. Staropolskie romanse alegoryczne, Wrocław 1988.
- Tiraboschi 1833: G. Tiraboschi, Storia della letteratura italiana, vol. IV (dall’anno MD fina all’anno MDCC, Milano 1833.
- Vasoli 1996: C. Vasoli, Novità sullo Zodiacus vitae, „Nouvelle Revue du XVIe Siècle” XIV (1996), z. 1, 15–28.
- Waston 1908: F. Waston, The Zodiacus vitae of Marcellus Palingenius Stellatus: An Old School-Book, London 1908.
- Żurowski 1984: M. Żurowski, Kochanowski and Palingenius, „Slavia Orientalis” XXIII (1984), z. 3–4, 586–593.