Abstrakt
This paper shows the manifold aspects of the non-translation phenomenon : besides shortened and summarized versions, which alter the source text in a quantitative way, non-translation can also have a qualitative effect, for instance when sociocultural references are erased. If non-translation is an infringement of the translator's duties, in some cases it can be a very fruitful solution. There is a lack of literature on the subject, and although it is often mentioned briefly, this phenomenon has never been tackled seriously.Bibliografia
Berman A. (1995), Pour une critique des traductions : John Donne, Paris : Gallimard, coll. « Bibliothèque des Idées ».
Bocquet C.A. à parattre : « Don Juan en France ou l’apport didactique de la critique des traductions », à paraítre in : Actes du colloque « Traductologie et enseignement de traduction à l’université » tenu les 15 et 16 février 2007 à Arras.
Cary E. (1963), Les grands traducteurs franęais, Librairie de l’Université, Genève : Georg & Cle.
Chevalier J.-C., Delport M.-F. (1995), L ’horlogerie de saint Jéróme. Problèmes linguistiques de la traduction, collection « sémantiques », Paris : L’Harmattan.
Ladmiral J.-R., à paraìtre : « Sourciers et ciblistes revisités », in : Actes du colloque « Au-delà de la lettre et de l’esprit : pour une redefinition des concepts de source et de cible » tenu les 27-28 octobre 2006 à Mons-Hainaut.
Létoublon F., Volpihac-Auger C. (1997), « Les impossibles de la traduction au XVIII' siècle : l’exemple de / 'Iliade. », in : L ’histoire et les theories de la traduction. Actes du Colloque international tenu les 3, 4 et 5 octobre 1996 à Genève, Beme-Genève : ASTTI et ETI, 233-244.
Reifi K. (1980), « Der Übersetzungsvergleich ais didaktisches Instrument im Übersetzungsunterricht », in : S.-O. Poulsen, W. Wilss (Hrsg.), Angewandte Übersetzungswissenschaft. Internationales iibersetzungswissenschaftliches ¡Colloquium an der Wirtschaftsuniversitat Arhus, 19.-21. Juni 1980, Arhus (Danemark), 149-164.
Tomaszkiewicz T. (1993), Les operations linguistiques qui sous-tendent le processus de sous-titrage des films, Poznań : Wydawnictwo Naukowe UAM.
Hoffmann E.T.A. [1813] (1963), « Don Juan. Eine fabelhafte Begebenheit, die sich mit einem reisenden Enthusiasten zugetragen » [1813], in : E.T.A. Hoffmann, Meistererzahlungen, herausgegeben von J. Fierz, Zürich : Manesse Verlag, 1963, 25-47.
- [Ti =] «D on Juan» , in : Contes fantastiques d ’E.T.A. Hoffmann, traduits de l’allemand par M. Loève-Veimars, et précédés d ’une notice historique sur Hoffmann, par W. Scott, E. Renduel, Paris : éditeur-libraire, 1830, tome VIII, 151-182.
- |Tz =| « Don Juan. Fabuleux événement arrive à un enthousiaste au cours d’un voyage » , in : E.T.A. Hoffmann, Nouvelles musicales, traduit de l’allemand par A. Helia et O. Bournac ; avant-propos d ’André Coeuroy, collection «Le Cabinet cosmopolite», Paris : Librairie Stock, 1929, 25-53.
- |T j =] « Don Juan. Fabuleuse aventure d’un enthousiaste en voyage », traduction par A. Coeuroy, in : M. Alexandre (dir.), Romantiques allemands, tome I, collection « Bibliothèque de la Plèiade », Paris : Gallimard, 1963, 867-880.
DIVERS
Béguin A., Laval M. (1983), «Notice bibliographique», in : E.T.A. Hoffmann, Contes retrouvés, texte franęais établi sous la direction d’A. Béguin, M. Laval, preface d ’H. Juin, coll. « verso », Paris : Phébus, 391-398.
Béjart M. (1980), « Pour une mise en scène de Don Giovanni », in : Don Giovanni. Opera en deux actes de Wolfgang Amadeus Mozart. Livret de Lorenzo Da Ponte d ’après Tirso de Molina, programme des representations donnèes au Grand Théàtre de Genève en septembre 1980, Genève, 29-32.
Borges J.L. [1941] (2006), «Pierre Ménard, auteur du Quichotte» [1941], in : J.L. Borges, Fictions, traduit de l’espagnol par P. Verdevoye, Nouvelle edition augmentée [1983], Paris : Gallimard, collection « folio » [1974], 2006, 41-52.
Coirier P., Passerault J.-M. (1988), «Résumer, c’est interpreter», in: C. Fuchs (éd.), L ’ambiguité et la paraphrase. Operations linguistiques, processus cognitifs, traitements automatisés. Actes du colloquede Caen, 9-11 avril 1987, Caen : Centre de publications de l’Université de Caen, 161-164.
Da Ponte L. [1787] (1979), Don Giovanni. Dramma giocoso in 2 atti, Musica di Wolfgang A. Mozart / Don Giovanni. Pièce comique en deux actes, musique de Wolfgang Amadeus Mozart [edition bilingue], nouvelle traduction de Jean Massin avec le concours de Tamara, in : Don Juan. Mythe littéraire et musical (Recueil de textes), presentation de Jean Massin, Stock Musique, Paris : Stock, 405-589.
Forget Ph. (1999), « Presentation. Hoffmann l’infamilier », in : E.T.A. Hoffmann, Tableaux nocturnes, Presentation, traduction et notes de Philippe Forget, collection « La Salamandre », volume I, Imprimerle nationale editions, 7-68.
Jean R. [2000] (2002), Tutoiements, arléa, Paris.
Kosztolányi D. [1985] (1994), «L e traducteur cleptomane», in: Dezsò Kosztolányi, Le traducteur cleptomane et autres histoires. Nouvelles, traduit du hongrois. Texte franęais de Maurice Regnault en collaboration avec Ádám Péter [editions Alinea, 1985], Viviane Hamy, 1994, 9-17.
Maingueneau D. [1986, 1993] (2000), Elements de linguistique pour le texte littéraire. L'énonciation littéraire 1, 3' edition, collection « Lettres sup », Paris : Nathan Université.
Maingueneau D. [1990, 1997] (2001), Pragmatique pour le discours littéraire. L ’énonciation littéraire II, edition mise à jour, collection « Lettres sup », Paris : Nathan Université.
Salomon G. (1983), E.T.A. Hoffmann. Bibliographie, Hildesheim-Zürich-New York : Georg Olmas Verlag
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).